Zamanynda Rim imperatorlarynyng biri jýrisi mayda, jelisi qonyr sýiikti janauaryn Senatqa taghayyndapty. Kezinde búl jayt imperatordyng tarapynan qabyldanghan   saliqaly sheshim retinde moyyndalghanymen keyin el esin jiyp etegin japqqan song әrtýrli әjuanyng nysanasyna ainalyp әli kýnge deyin auyzdan auyzgha kóshude. Senatta siresip otyratyn deputattar sodan beri «Kaligulanyng aty» dep atalady. Bizding tilimizde «halyq qalaulysy» retinde әspetteletinderdi әlgi januargha úqsatudan aulaqpyz, biraq, olardyng da bógelektegen attay әrkimge bas shúlghyy beretini jasyryn emes. Últtyq kele, melekettik mýddege bas shúlghyp auyzbirlik tanytyp jatsa, sóz joq. Teginde «Núr Otan» partiyasynyng mýshelerinen ghana saylanghan deputattardyng qúramy qazirgi biylik jýrgizip otyrghan sayasatqa erekshe yqlas tanytyp, memleket isin algha ozdyru ýshin qúrylghan zang shygharushy organ bolugha tiyis-ti. Rasynda, «Bir jaghadan bas, bir jennen qol shygharatyn» (búl Preziydent Nazarbaev jii aitatyn qazaqtyng ataly sózi) zamanda biylik bútaqtarynyng arasynda әri tartyp beri jyghatyn әri sәri әreketting bereketke úlaspasy aidan anyq. Alayda, syrtqy sipaty «núrotandyq» bolghanymen bir partiyaly parlamentting ishinde qarjyly toptardyng soyylyn soghyp, dauyn daulaytyn,  ony aitasyz, qaydaghy bir bazar basshysynyng bazynasyna bola baladay jýgiretin deputtar da tóbe kórsetip qalyp jýr. Sonyng biri - general-deputat Sәt Toqpaqbaev deytin kisi. Sәt Beysembayúly deputattardyng osy mausymdaghy kezekti demalysyna deyin dem almastan Ádilhan Jaujýrek esimdi bazar basshysynyng joghyn joqtap kýnirenumen boldy. Sonysyna qarap Toqpaqbaev myrzany parlamentke halyqtyng dausyn alyp emes, Jaujýrekting batasyn alyp barghan ba dersin. Oqyrmannyng qaperine sala ketelik, deputat Toqpaqbaev aghymdaghy jyldyng aqpan aiynda Elbasynyng atyna mәlimdeme jasap, «ÚQK qyzmetkerleri mening telefonmen sóileskenimdi tyndapty» dep baybalam shyghardy. Sol baybalamynda ol Almatydaghy «Tigrohaud» sauda ortalyghynyng diyrektory Ádilhan Jaujýrek pen Isak Inkәrbaev deytinge ózi qonyrau shalyp «Áy, biz demalysqa shyghyp baramyz aryzdaryndy tezdetip jiberinder» degenin aitty. Deputatqa aryzyn aqtaryp, múnyn shaghatyn júrt kóp eken. Múny  Toqpaqbaevtyng ózi jariya qyldy. Ádilhan Jaujýrekte sol kópting qatyrynda qalqighan pendelerding biri bolsa kerek-ti. Biraq, deputat oghan airyqsha yqylas bildirip «hatyndy tez jaz» dep qamqorlyq tanytady. Ózge júrtqa ol dәl osylay ózeuremegen siyaqty. Óitkeni ÚQK qyzmetkerleri Toqpaqbaevtyng «Tigorhaudqa» qatysy baryn, әlgi atalghan sauda ortalyghynda bolyp jatqan oirandy jiti nazarynda ústap, yqpal etip jýrgenin anyqtay týsu maqsatynda onyng sózderin taspagha týsirip alghan. Negizgi qisyn osyda. Al, Sәt Beysembayúly aqylsyz jaratylmaghan jan, onyng ýstine deputat. Sóitip deputattyq mandatyn kóldeneng tosyp, әri Ádilhan Jaujýrekpen etene tanystyghyn jasyryp qaludyng aila sharghysyna jýginip Elbasynyng atyna mәlimdeme jasap, baybalamgha basty. Áytkenmende, general-deputatqa halyqtyng dausy bazarkomnyng aldynda elpek qaghu ýshin berilmegen bolar. Ókinishtisi deputat osyny esh eskermeydi. Eskermegeniniz ne Jaujýrekting jaghyna shyghyp alyp esi kete  qorghap baghady. Bastapqyda Jaujýrekpen ilik-shatysyn jasyrugha tyrysqanymen keyin jurnalister izine týsken song «Men senderge Ádilhan Jaujýrekti tanymaymyn dep qashan aittym. Men ony jaqsy tanimyn» dep aqtalady. Múnysymen qoymay Ádilhan Jaujýrekting «jaularyn» qaralap, omyrauynda shaqalaq sәbii bar analargha gýrzidey júdyryghyn bilep, ýstelin toqpaqtady. Mine, qaranyz ol bylay deydi:

«...Qarjy polisiyasynyng bastyghynyng birinshi orynbasary R. Ibraimovtan da hat aldym. Ol hatta «M.Qúljabaevagha qatysty QR Qylmystyq kodeksining 176-baby, 3-bóligi, «b» tarmaqshasy boyynsha qylmystyq is qozghaldy, tekseruler jýrip jatyr, al M.Qúljabaeva tergeu organdarynan qashyp jýr» dep jazylghan. Sodan keyin IIM Bas prokuraturagha ony qamaugha alu turaly úsynys jasaghanymen, ol úsynys jýzege aspaghany belgili boldy. Mineki, IIM men qarjy polisiyasy osylay hat jazghan son, men adamdardyng qúqyqtaryna arasha týsip, júrtqa jariya ettim. Bary - osy». («Jas qazaq» gazeti. 17.04.2009)

Qazaqstandaghy kez kelgen qúzyretti mekemening esigin shalqalata ashyp kiretin deputtatyng qarjy polisiyasynan hat alyp, Qylmystyq kodekstting baptaryn tizip, Ishkister ministrligining Bas prokuarturagha jasaghan úsynysyn qadaghalap tynym tappaghanyna qarap Qúljabaevany úiymdasqan qylmystyng «Mata Hariyi» me dep qalarsyz. Jo-joq, mýlde olay emes. Ol nәpqasyn manday terimen tauyp jýrgen qazaqtyng qarakóz qyzdarynyng biri ghana. Shittey bala shaghasy bar jas әiel. Al, «Tigrohaudtyn» ainalasyndaghy kelensizdik atalghan sauda ortalyghyn ashyp, isin algha bastyrghan qúryltayshylardyng siz biz desip-aq sheshetin sharuasyna úqsaydy. Alayda, sonday úsaq-týiekke deputat aralasqan song onyng kýrdeli sipat iyeleneri dausyz ghoy. Al kýrdeli mәselelerding tónireginde qomaqty qarjylardyng tasqyny men adamdardyng taghdyry miday aralasatyny bar. Deputat ýstelin toqpaqtap otyrghan Toqpaqbaev myrza múny bәrimizden jaqsy biletinine kýmәnsizbiz.

Taghdyr degen qiyn nәrse ghoy. Áriptesterin qudalap, әri Toqpaqbaevtay deputatyna arqa sýiep shalqalaghan Ádilhan Jaujýrekting ózi ayaq astynan isti bolyp qamauda jatqanyna tórt aidan asqan. Búl eki arada Sәt Beysembayúlynan taghy da bereke ketip «tergeu izolyatoryndaghy Jaujýrek jaman auyrugha shaldyghypty» dep shyryldady. Ýkimetke qarata alty ret mәlimdeme jasaghan Toqpaqbaevtyng mәlimdemelerining negizin osy Jaujýrekting jayy qúraydy. Soghan qaraghanda Jaujýrekting jayy Toqpaqbaevtyng týsiniginshe memlekettik mәselelerding birine ainalghan siyaqty. Áytkenmende, Qazaqstan azamatynyng qúqyghyn qorghau deputattyng mindeti. Endeshe Jaujýrekting ghana jayyn kýittemey deputat «Tigrohaudtan» quylghan ózge azamattardyng da aryz armanyna qúlaq týrse, biz jogharydaghylardyng bәrin jipke tizip әurelenbes edik. Alayda Jaujýrek jay adam emes eken. Al bizde «jay adam emestterdin» jany ayauly, qúqyghy bәrinen de joghary. Mine, osy sózimizding dәlelindey jaqynda Jaujýrek kepildikpen bostandyqqa shyghudyng әreketine kirisipti. («Vremya» gazeti. O2. 07. 2009. «Agashky s ponyatiyamiy») Ángimening әlqissasy bylay: Almaty qalalyq prokuraturasy ózining әuel bastaghy sheshimine qayshy әreketke baryp, prokurordyng orynbasary T. Sýleymenovtyng (Qauipsizdik Kenesining hatshysy Qayyrbek Sýleymenovtyng úly) Jaujýrekke qatysty isti ózgertuge baylanysty pәrmen bildirgen haty Almaly audandyq sotyna joldanady. Hat sotqa jetisimen «densaulyghy kýrt nasharlaghan» Jaujýrek mýlkin kepildikke qoyyp azat dýniyege qayta oraludyng qamyn qarastyra bastaydy. Bazar basshysy bazardyng ash qúrsaq baqalaqshysy emes, arba sýiretip aryp ashyghan arzanqol qyzmetshisi emes, taghamnyng qúnarlysyn tandap jeytin adam, qala berdi qalaghan uaqytynda saf aualy sayajaylarda dem alyp em qabyldaugha qúdireti jetip artylady. Qysqasy Ádilhan Jaujýrekti alyp bara jatqan auyrudyng joqtyghyna bәs tiguge bolatyn shyghar. Qazaqtyng apaytós azamattary aman bolsyn. Biz Jaujýrekting amandyghyna tilektespiz. Tәiiri, basqa ne deymiz?.. Alayda Qylmystyq kodeksting 172-babynyn   1-tarmaghy,  177-babynyn  3- tarmaghy, 181-babynyng 2-tarmaghy boyynshy aiypty retinde abaqtygha týsken Jaujýrekting Qylmystyq prosessualdyq kodeksting 148-babynyng 1-tarmaghyna sәikes kepildik berip bostandyqqa shygha saluy zangha tompaq deydi biz kenes súrap habarlasqan zangerler. Oqyrmangha týsinikti bolsyn, janaghy baptar asa auyr qylmys jasaghan aiypkerge tanylady. Al asa auyr qylmys jasaghan aiypker kepildikpen tergeu izolyatorynyng esigin syrtynan jauyp kete alamaydy. Demek, Jaujýrekting kepildikpen shyghuyna kepil bolatynday Toqpaqbaevtan ózge taghy bir myqtynyng taqymy atqa tiygenge úqsaydy. Ol kim eken? Qontorghay qazaq ortasynda «orys әdilin aitady» deytin týsinik bar. Orys bitken әrkez әdil sóiley bermeydi. Biraq syrt kóz bolghandyqtan olardyng qazaq ishindegi shyndyqty shyjghyryp betke basatyny ras endi. Kezinde Petr Svoik «qazaq ókimeti jekjattar men tuystardyng baylanysynan qúrylghan» degen edi. Búl shyndyqty uaqyttyng ózi әshkereley týsude.  Oqyrman bizdi dúrys týsinedi dep oilaymyn. Óitkeni múnday maqala tuystar men jekjattar biylik qúrghan memlekette ghana jazylady. Basqa amal kem. Jәne auyr qylmyspen aiyptalghan adam tuystar men jekjattar biylik qúrghan memlekette ghana ÚQK-ning tergeu izolyatorynyng esigin bir-aq teuip jýre beredi. Basqasha boluy neghaybyl. El taghdyryn tabangha taptap, barlyq búlyng púshpaqty  endep alghan korrupsiyanyng tamyry da osy tamyr tanystyq pen tuystyqta jatqangha úqsaydy.  Sonymen, kepildikting kimge berilgeni, kepildikti oghan kimning bergeni jalpaq júrttyng ziynyna jetken bolar. Osydan keyin el yrysyn kýbirtkedey kemirip bastaghan korrupsiyamen kýresting nәtiyjesine, barsha azamattyng qúqyghy men bostandyghyn qamtamasyz etetin Konstitusiyanyng saltanat qúryp, Qazaqstannyng aldynghy qatarly zayyrly memleket bolatynynyna kim senedi? IYә, senim setinep barady.

P.S. Jalpy qos palataly búl parlamentting mәjilisi  turaly әdettegidey merzimine jetpey tarap ketedi eken degen qaueset qaulap túr. Qauesetting aty - qaueset. Alayda, ekinshi sessiyasyn tәmamdaghan «qalaulylyramyz» missiyasyn merzimine jetpey ayaqtamastan búryn bir-birlep Zang shygharushy organnyng sarayynan ketip tynatyn siyaqty. Esterinizge salayyq, ýleskerlerding qaltasyn ýptep alyp ýndemey deputat mandatyn iyelengen Viktor Soy men Erqanat Tayjanovtar jalghannyng bir jaryq kýninde tabandaryn jaltyratyp parlamentten tayyp túrdy. Serikjan Múqyshev degen myqty úshaqtyng ishinde otyryp, kónili tym aspandap ketsek kerek, әue kemesining qyzmetkerin sybay boqtap, aqyrynda ol da deputattyq kuәligin parlament әkimshiligining kensesine tastap  oryntaghyn bosatty. Myna «ekpinin» tejemese, Oral Múhametjanovtyng qarauynda zang jobalaryn talqylap, mәsele kóteretin  deputattardyng qalamauy da mýmkin.