Býgingi bizding keyipkerimiz Aqtóbe oblysy, Qarghaly audanyndaghy «Stepnoe» JShS Diyrektory, Ekonomika ghylymdarynyng kandidaty, «Qúrmet» ordenining iyegeri, onyng bәri túrsyn, naghyz ýlken adam  Amanqos Sansyzbayúly Tóleuov.

Amanqos Sansyzbayúly sonau 1974 jyly Batys-Qazaqstan auyl sharuashylyghy institutyn bitirisimen enbek jolyn mal dәrigerinen bastap, barsha ghúmyryn auyl sharuashylyghyna arnap kele jatqan qadirli azamat, patriot, qayratker, túlgha! Iskerlik qabiletimen birden kózge ilingen jas maman «Stepnoe» kensharynyng (ol kezde - sovhoz) diyrektorlyghyna taghayyndalyp, kóp úzamay Lenin audany kompartiyasynyng birinshi hatshysyna saylanady. Búl degeniniz, sol kezdegi qyzmettik ósuding qalyptasqan taptauryn dәstýrimen partiyalyq arnagha týsip alyp, oblystyq odan respublikalyq dengeyge úmtylyp, keng salqyn kabiynetterde kýnara qúrghaq jinalys ótkizu, sala-qúlash bayandama jasap qoyyp, bayansyz bolsa da alansyz ómir sýruding taptyrmas mýmkindigi bolatyn. Alayda múnday jenil amal Amanqos agha syndy tek qana kózben kórip, qolmen ústaugha ghana bolatyn naghyz istin, qaynaghan, qauyrt júmystyng adamyna jat edi. Sondyqtan ol kóp oilanbay-aq, jýrek qalauymen, jan-dýniyesimen jaqsy kóretin sharuashylyq salasyna qayta oraldy.

A.Tóleuov basshylyq etken «Stepnoe» kenshary iri qara maldy bordaqylaytyn sharuashylyq, audannyng bir shetindegi, kýre joldan tysqary jatqan, әdette últtyq kadrler ghana jiberiletin shaghyndau qarapayym ghana auyl-túghyn. Múnyng barlyghy jas basshynyng jigerin jasyta alghan joq, kerisinshe útqyr úiymdastyrushylyq qabiletining arqasynda shaghyn sharuashylyqty shyrt ýiirip, adymdap algha bastyrdy. Ol kezde  audandaghy astyq óndiretin kórshiles sovhozdardyng buy aspangha atyp, dýrkirep túrghan shaghy. Shette jatqan mal bordaqylau kenshary audan, oblys basshylarynyng nazarynan tys qala berui de tanqalarlyq jayt emes edi. Arada kóp úzamay әlgi dýrildep túrghan sovhozdardyng toz-tozy shyghyp, bir kezde shekesinen qaraghan kórshiles újymnyng qanatynyng astyna súranady dep kim oilaghan.

Dýnie bir ornynda túrmaytyn tabighattyng búljymas zany degenin istetip, jahandy jasqaghan Kenes odaghy kelmeske ketip, úzaq jyldar boyynda qalyptasqan jýie, Múhang Maghauin aghamyz aitqanday, kýlpara ydyrap, qarapayym halyq seng soqqanday esengirep qalghan bir ahual ornaghany esimizde. Mineki, dәl osy beybaghyt merzimde, oghan qosa joghary jaqtardan býkil sharuashylyq, mekeme ataulygha «tarandar, óz kýnderindi ózdering kórinder» degen qatang ýkim týsken almaghayyp shaqta Amanqos Sansyzbayúly basqaratyn kenshar újymy óz basshysynyng ary men adaldyghyna kәmil senim bildirip, syndarly sәtte birauyzdylyq tanytyp, jeke ýlesterin ortagha saluy arqyly újymdy saqtap qalugha tәuekel jasapty. Osylaysha, ýmitpen, senimmen, izgi niyetpen bastalghan isti Tәniri óz qoldaghanday.

Jer betinen alyp memleketting joghaluymen ilese ornaghan asa zor auyrtpalyq eng aldymen qarapayym adamdardyng iyghyna týsken-túghyn. Múndayda tek qana qapysyz birlik pen kýn-týn demeytin qauyrt tirlik, әriyne, bilikti, quatty, eng bastysy adal basshynyng ghana batyl әreketi tyghyryqtan alyp shyghatyn edi. Osynau biregey sharttardy tózimdilikpen orynday alghan kópúltty «Stepnoe» újymdyq úiymy jәne óndiristik kooperatiyvining irgesi sógilmey, keregesi shayqalmay, qayta tirligi jandanyp berekege bastap jýre berdi.

Ásirese auyl sharuashylyghynyng barshagha belgili ózindik ereksheligin eskergende, qysqa kezeng ishinde «Stepnoe» újymy býginde audandaghy ghana emes, sonday-aq, býkil Aqtóbe oblysyndaghy, bәlkim respublika kólemindegi kópsalaly, damyghan infraqúrylymy bar iri auyl sharuashylyghy mekemesine ainalghan.

Zaman talaptaryna say qúrylymy, qyzmeti ózgerip otyrghan  «Stepnoe» JShS astyq óndirushi, ósimdik týrleri, asyl túqymdy iri qara, jylqy, qoy ósirushi, avtotasymaldaushy, sonday-aq óz ónimderin óndeytin, әri dayyn ónimder, et, shújyq dayyndaytyn, ún shygharatyn,nannyn, taghamnyng birneshe týrlerin pisiretin iri kәsiporyn.

Sharuashylyqta 3 mynnan asa iri qara, 1 mynday jylqy, 3,5 myng úsaq mal baghylady. Úiymgha qaraytyn kәsiporyndar óndiretin ónimder jergilikti túrghyndardyng qajetin tolyq óteuimen birge, audan, oblys kóleminde taratylyp, últtyq jәne halyqaralyq naryqqa shygharylyp kele jatqan zor jetistigin aituymyz tiyis.

«Stepnoe» JShS-nyng auyl sharuashylyghy jerleri 53027,9 ga qúraydy, onyng ishinde astyq - 31233,8 ga, jayylym 19996 ga, shabyndyq 1353,4 ga. Sharuashylyqta 250 adam túraqty enbek etedi, nauqan kezderi qosymsha 100 adam tartylady.

Seriktestikting tehnikalyq parkinde 180 avtotehnika, mehanizmder men agregat bolsa, sonyng ishinde: qazirgi zamanghy jogharyónimdi amerikalyq astyq jinaushy «Djon-Diyr» kombainderi, osynday sapadaghy germaniyalyq «Medton-310», «Tukano-320», reseyding «Vektor RSM-101» kombaynderi, jogharyónimdi egin egushi «Flexi Coil STX-425» keshenderin qamtidy.

Qazaqstannyng Auyl sharuashylyghy ministrining 2002 jylghy №296 búiryghymen «Stepnoe» JShS elitalyq-túqymóndirushi sharuashylyq dep bekitildi.

Qazirgi uaqytta mekemening qaramaghynda 2 sauda orny, naubayhanalar kesheni, 14 qoymasy bar astyq qabyldaushy kәsiporyndar, asfalittalghan 60 myng sharshy metr tok, myndaghan tonna biday jәne ózge ónimderdi saqtaytyn jabyq keshender, diyirmen, janar-jagharmay qoymalary, eki JJM stansiyasy, asyl túqymdy iri qara, jylqy ósiretin fermalary men bazalary bar.

Sharuashylyqtyng diyirmeni kesheni Elbasy N.Á.Nazarbaevtyng qatysuymen 2001 jyly iske qosyldy, Chehiyanyng «Prokop» jabdyghy qoyylyp, tәuligine 50 myng tonna bidaydan joghary jәne 1 súrypty ún shygharady. Birneshe naubayhanalarda pisiriletin nan, makaron sehtarynyng ónimderi osynday óz únynan dayyndalyp, tútynushylardyng dastarhanyna jetude. Búl mekemelerding barlyghy da júmys kýshin qajet etetini, endeshe eldimeken túrghyndary kәri-jasyna qaramay tútas júmyspen qamtylghany týsinikti.

«Stepnoe» JShS memleketting azyq-týlik qauipsizdigin qamtamasyz etu maqsatynda elimizdegi klassterlik óndiristi engizudin, óndiristi әrtaraptandyrudyn, ónim shygharushydan tútynushygha deyingi birtútas jýieni ornatudyng is jýzindegi jarqyn ýlgisin bildiredi. Sharuashylyq újymy osylaysha, eng aldymen Jer-ananyng qasiyetin qadirley bilu, ony el iygiligi ýshin adamdyqpen paydalanu, qorghau men saqtaudyng asyl paryzyn  adaldyqpen atqaruda.  Sol arqyly búl kýndegi elimizdegi eng bir ózekti jaytqa ainalghan azamattardy júmyspen qamtamasyz etu, demek olardyng otbasylarynyng qarajat kózinsiz qalmauyn, qoljetimdi sapaly azyq-týlik qoryn jasau, balalaryna bilim beru, jinaqtay kelgende, maghynaly, mazmúndy ómir sýruine qajetti jaghday jasalghan. Qolayly, jaghymdy jaghdaygha kózderi jetken nauqandyq, yaghny uaqytsha júmysqa tartylghan adamdardyng osynda túraqty qalugha ótinish bildiruleri songhy jyldary jiyilepti. Demek, tura shekaralas aimaqta túrghan eldimekender ýshin de onyng manyzy talassyz. Búl orayda Amanqos Sansyzbayúly basqaratyn kompaniyanyng jyl boyyndaghy kýndelikti sharua, óndirispen qatar adam iygiligi ýshin atqaryp jatqan isterining ózi bólek әngimening taqyryby.

Ishinara aitqannyng ózinde, mektep oqushylary men balabaqsha jetkinshekterine tegin týski as berilip, kәsiporynnyng óz qarajatyna Mәdeniyet ýii, balabaqsha salynghanyn, Núrpeyis Hazer meshiti qalpyna keltirilgeni, qarttar men kópbalaly ýilerge údayy qarjylyq kómek berilip, auyl jastarynyng sandalyp bos jýrmey sportpen ainalysyp, mәdeniyetting damuyna erekshe nazar audarylyp otyrghanyna kózimiz jetedi.

Erekshe toqtalatyn jayt – býginde búrynghy ýsh sovhozdyng basyn qosqan seriktestiktegi eldimekenderding barlyghyna gaz, su tartylghan, úyaly baylanys, internetiniz saqyldap túr. Biylghy jyly auyl kóshelerine tútas asfalit tóseletin bolady. Osylaysha kebaytaq qasterli Atamekenimizding shaghyndau bolsa da bir jekelegen ónirinde tirshilik qazany búrq-sarq qaynap, tabys pen berekening barlyghy da әrbir túrghyn, onyng otbasy ýshin jәne ózderining tikeley qatysuymen jasalyp, búghan qapysyz kóz jetkizgen adamdardyng jigerli әreketi tek qana jasampaz ýmit pen sarqylmas senimge shaqyrady. Aytpaqshy, múnday batyl oigha Amanqos aghanyng auylyndaghy ýlkendi kórgende jappay amandasatyn mektep balalaryn kórgende kelgenimiz de ras.

Múhtar Kәribay

Abai.kz