Júma, 22 Qarasha 2024
46 - sóz 6821 10 pikir 28 Mausym, 2021 saghat 14:10

Súltanbek Qojanov kim?

Súltanbek Qojanov atyndaghy kósheni auystyryp jiberu turaly jazba shyn bolsa, әriyne odan ótken soraqylyq joq shyghar.  Qazaqta "aruaq atqyr" degen jaman sóz bolushy edi. Súltanbek Qojanovqa múnday qastyqtyng jasaluy, ótkenimizge qol súghu.

- 1918 jyly ashtyq kezinde halyqqa astyqty tegin ýlestirip, tamaqtandyryp, ystyq tamaq bergizdi.

- «Soghys Kommunizmi» sayasatynyng beleng aluyna shek qoyghyzdy.

- 1920-24 jyldarda mektepke múghalim dayyndau mәselesimen ainalysty. Tashkenttegi halyq aghartu institutyn ashugha atsalysty. Múghalim kadrlar qúramyn kóbeytuge tikeley basshylyq etti.

- Mektep oqushylaryna arnalghan «Eseptanu qúraly» oqulyghyn jazdy.

- 1923 jyly mausym aiynda Ortalyq komiyteti últ respublikalary men oblystarynyng jauapty qyzmetkerlerimen bas qosqan IV kenesinde Kenes ýkimetin synap, halyqtyng jaghdayyn jaqsartu mәselelerin ashyq týrde Stalinning betine aitty.

- 1922-1924 jyldary Myrzashóldi sulandyru, Shyrshyq, Angren, Keles alqaptaryndaghy su jýielerin retteu arqyly auyl sharuashylyq ónimderin arttyru mәselesine basshylyq jasady.

- Búrynghy Aqmeshitti Qyzyl-Orda dep atap, Qazaqstannyng astanasyna ainaldyrdy.

- Qazaqqa-qazaq degen óz atyn әperude ýlken ról atqardy.

- 1929 jyly Orta Aziya maqta, irrigasiya, poliytehnika institutynyng rektory boldy. SAHIPIY-ding ýsh jana tehnikalyq fakuliteti 15 kafedrasy júmys istey bastady. 1930 jyly 3 fakulitet: maqta-agronomiya, tehnologiya, kolhoz-sovhozdar fakulitetin úiymdastyrdy.

- 1930 jyly institut boyynsha 2300 student oqyghan bolsa, 1931 jyly olardyng sany 6000 myngha jetti.

- 1917 jyly kóktemde Tashkentte Mústafa Shoqay, Q.Qojyqov, Q.Bolghanbaev, S.Aqaevpen birge “Birlik tuy” gazetin shyghardy.

- Súltanbek Qojanov Ahmet Baytúrsynúlyna “til tazartugha tynbay enbek qylyp kele jatqan, amal mәselesin is jýzinde sheship, til qúraldaryn jazyp, qazaqtyng últ mektebine negiz qalap, últ mәdeniyetining týp qazyghyn myqtap qaghuyna enbegimen sebep bolghan, qazaq últ mәdeniyetining birinshi qayratkeri” dep joghary bagha bergen («Aq jol», 1924 jyl, 3 sәuir).

- Maghjan Júmabaevtyng Mәskeude bilim aluyna tikeley aralasty.

- Nauryz meyramyna arasha týsti.

- 16 shildede ótirik jalamen «halyq jauy» dep ústalyp, 1938 jyldyng 8 aqpanynda әskery kollegiyanyng ýkimimen 44 jasynda atyldy.

Sayat Ybyraydyng jazbasy

Abai.kz

10 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1460
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3226
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5282