Últtyq kenesting kezekti jiyny ótti. Kónil ekiúday.

Birinshiden, qansha oppozisiya bolsaq ta, myna jaytty moyyndauymyz kerek: Últtyq kenes qoghamda talqylanyp jatqan ótkir mәselelerding birazy ashyq týrde talqylanyp, solargha qatysty «preziydent tapsyrmasy» sekildi sayasiy-burokratiyalyq dengeyge deyin kóterilip jatqan minbege ainalyp keledi. Ras, alghashynda oghan degen senim kóp bolmady. Biraz júrt: «búl biylikting kezekti bir oiynshyghy», degen synayda syn aityp jatty. Biraq sol kýmәn búlty birtindep seyilip kele jatqan siyaqty.

Búl joly da, nesin jasyrayyq, kópshilikting kókeyinde jýrgen biraz mәselege qatysty Preziydentting kesimdi pikirin estidik. Solardyng ishinde, Preziydent óz sózinde aitqan 7 baghyt: auyl әkimderin saylau institutyn jetildiru, bilim beru salasynyng ózekti mәselelerin sheshu, sifrlyq tehnologiyany  barynsha engizu, bankterding kepildik sayasatyn jetildiru jәne baghalau qyzmetin retteu, budjet sayasatynyng tiyimdiligin arttyru jәne adam qúqyghyn qorghau jýiesin odan әri nyghaytu – shyn mәninde ózekti.

Mәselen, Preziydenttin: «arnauly orta bilimi bar azamattargha auyl әkimi lauazymyna saylanugha mýmkindik beretin normany bekitu», «qarjy tikeley grant iyesine beriluge tiyis, yaghny student oqu aqysyn ózi tóleui kerek», «memlekettik әleumettik nysandardy jeke menshikke beruge zang jýzinde shekteu qong», «kepildiktegi ýidi satugha mýlikti kepilge alushy, yaghny bankter, sonday-aq onyng qyzmetkerleri, senimdi túlghalary jәne bankke qatysy bar ózge de adamdar qatystyrylmaugha tiyis», «jalghyz basty ata-analardyng qashyqtan jәne qysqartylghan rejimde  júmys isteu qúqyghyn zang jýzinde qarastyrghan jón», «shekara manyn bos qaldyrugha bolmaydy», - degen tújyrymdarymen qalay kelispeysin?

Bir sózben, aitqanda qoghamda talqylanyp jýrgen kóptegen kókeykesti mәseleler Preziydent qúlaghyna jetken siyaqty. Óitkeni sol problemalardy sheshu turaly naqty tapsyrmalar onyng óz auzynan shyghyp otyr.

Búl, sózsiz, býkil qogham bolyp qoldarlyq nәrse.

Biraq ekinshi mәsele taghy bar. Ózin «estiytin» sanaytyn ókimetting ekinshi qúlaghyna әli de qoghamnyng biraz bóligining sózderi jetpey jatqan siyaqty. Solardyng ekeuin men aitayyn.

Sóilegen sózining kirispesinde-aq, Preziydent ózining reformashyldyghy turaly el pikirine tikeley әser etetin eki manyzdy nәrse aitty.

Ol: «Bizding maqsatymyz barlyq salany jappay reformalau emes», - dedi.

Óz basym búl tújyrymyn bizge, sayasy oppozisiyagha, qatysty aitty dep sanaymyn. Óitkeni, ÚK qúrylghaly biz ol qúrylymnyng týbegeyli ekonomikalyq jәne sayasy reforma mәselelerin tys qaldyra beretinin aityp, synap kelemiz. Búl sózimen Preziydent bizge óz jauabyn berip otyr.

Bir ghana uәj: barlyq salany reformalamay, 30 jyl boyy óz sheshimin tappay kele jatqan problemalardy qalay sheshemiz? Tútas qoghamdy, memleketti qalaysha janartamyz? Jәne barlyq saladaghy ózgeristerdi memleket basqaryp otyrghan Preziydent reformalaghanda, kim reformalaydy?

Kelesi tújyrym da biylikti qatty-qatty synap jýrgen bizge qatysty siyaqty.

Ol: «Maghynasyz dialogtyng da eshkimge qajeti joq», - dedi.

IYә, dialogtyng da dialogy bar. Tek synap, minep, naqty úsynys aitpaytyndardy biz de jaqtyrmaymyz.

Biraq Preziydent bir nәrseni aiqyn týsinui tiyis: elde ózin «oppozisiya» sanap jýrgen qauym da birkelki emes. Ol jaqta «anaday bar, mynaday bar».

Biylikti moyyndamay, eshbir dialogty qalamaytyn, ne bolsa, atoylap kóshege shyqqysh, radikaldy úrandar men qadamdardyng el Tәuelsizdigine, jer tútastyghyna, últ birligine qanday qauip tóndiretinin bile túra, sonday әreketterge barugha qúshtar kýshter bar. Ol jaqta Elbasy men Preziydentti jeke jauy sanaytyn, sayasy vendettamen ainalysyp, halyq mýddesinen góri ózining jeke ambisiyasyn biyik qoyyp jýrgen kekshilder de bar.

Sonymen qatar, memleket pen últ mýddesin bәrinen de joghary qoyyp, sonymen birge, biylikting sózderi men qimyl-әreketine syny kózben qarap, maghynaly oy aityp, balama úsynystar bere alatyn, últshyl, intellektualdy, otansýigish, sentristik demokratiyashyl kýshter de bar.

Meninshe, memleket pen últ mýddesindegi dialog turaly sóz etkende, Preziydent osy jaytty eskerui tiyis.

Ámirjan Qosan

Abai.kz