ۇلتتىق كەڭەستىڭ كەزەكتى جيىنى ءوتتى. كوڭىل ەكىۇداي.

بىرىنشىدەن، قانشا وپپوزيتسيا بولساق تا، مىنا جايتتى مويىنداۋىمىز كەرەك: ۇلتتىق كەڭەس قوعامدا تالقىلانىپ جاتقان وتكىر ماسەلەلەردىڭ ءبىرازى اشىق تۇردە تالقىلانىپ، سولارعا قاتىستى «پرەزيدەنت تاپسىرماسى» سەكىلدى ساياسي-بيۋروكراتيالىق دەڭگەيگە دەيىن كوتەرىلىپ جاتقان مىنبەگە اينالىپ كەلەدى. راس، العاشىندا وعان دەگەن سەنىم كوپ بولمادى. ءبىراز جۇرت: «بۇل بيلىكتىڭ كەزەكتى ءبىر ويىنشىعى»، دەگەن سىڭايدا سىن ايتىپ جاتتى. بىراق سول كۇمان بۇلتى بىرتىندەپ سەيىلىپ كەلە جاتقان سياقتى.

بۇل جولى دا، نەسىن جاسىرايىق، كوپشىلىكتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ءبىراز ماسەلەگە قاتىستى پرەزيدەنتتىڭ كەسىمدى پىكىرىن ەستىدىك. سولاردىڭ ىشىندە، پرەزيدەنت ءوز سوزىندە ايتقان 7 باعىت: اۋىل اكىمدەرىن سايلاۋ ينستيتۋتىن جەتىلدىرۋ، ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن شەشۋ، تسيفرلىق تەحنولوگيانى  بارىنشا ەنگىزۋ، بانكتەردىڭ كەپىلدىك ساياساتىن جەتىلدىرۋ جانە باعالاۋ قىزمەتىن رەتتەۋ، بيۋدجەت ساياساتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ جانە ادام قۇقىعىن قورعاۋ جۇيەسىن ودان ءارى نىعايتۋ – شىن مانىندە وزەكتى.

ماسەلەن، پرەزيدەنتتىڭ: «ارناۋلى ورتا ءبىلىمى بار ازاماتتارعا اۋىل اكىمى لاۋازىمىنا سايلانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن نورمانى بەكىتۋ»، «قارجى تىكەلەي گرانت يەسىنە بەرىلۋگە ءتيىس، ياعني ستۋدەنت وقۋ اقىسىن ءوزى تولەۋى كەرەك»، «مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك نىسانداردى جەكە مەنشىككە بەرۋگە زاڭ جۇزىندە شەكتەۋ قويۋ»، «كەپىلدىكتەگى ءۇيدى ساتۋعا مۇلىكتى كەپىلگە الۋشى، ياعني بانكتەر، سونداي-اق ونىڭ قىزمەتكەرلەرى، سەنىمدى تۇلعالارى جانە بانككە قاتىسى بار وزگە دە ادامدار قاتىستىرىلماۋعا ءتيىس»، «جالعىز باستى اتا-انالاردىڭ قاشىقتان جانە قىسقارتىلعان رەجىمدە  جۇمىس ىستەۋ قۇقىعىن زاڭ جۇزىندە قاراستىرعان ءجون»، «شەكارا ماڭىن بوس قالدىرۋعا بولمايدى»، - دەگەن تۇجىرىمدارىمەن قالاي كەلىسپەيسىڭ؟

ءبىر سوزبەن، ايتقاندا قوعامدا تالقىلانىپ جۇرگەن كوپتەگەن كوكەيكەستى ماسەلەلەر پرەزيدەنت قۇلاعىنا جەتكەن سياقتى. ويتكەنى سول پروبلەمالاردى شەشۋ تۋرالى ناقتى تاپسىرمالار ونىڭ ءوز اۋزىنان شىعىپ وتىر.

بۇل، ءسوزسىز، بۇكىل قوعام بولىپ قولدارلىق نارسە.

بىراق ەكىنشى ماسەلە تاعى بار. ءوزىن «ەستيتىن» سانايتىن وكىمەتتىڭ ەكىنشى قۇلاعىنا ءالى دە قوعامنىڭ ءبىراز بولىگىنىڭ سوزدەرى جەتپەي جاتقان سياقتى. سولاردىڭ ەكەۋىن مەن ايتايىن.

سويلەگەن ءسوزىنىڭ كىرىسپەسىندە-اق، پرەزيدەنت ءوزىنىڭ رەفورماشىلدىعى تۋرالى ەل پىكىرىنە تىكەلەي اسەر ەتەتىن ەكى ماڭىزدى نارسە ايتتى.

ول: «ءبىزدىڭ ماقساتىمىز بارلىق سالانى جاپپاي رەفورمالاۋ ەمەس»، - دەدى.

ءوز باسىم بۇل تۇجىرىمىن بىزگە، ساياسي وپپوزيتسياعا، قاتىستى ايتتى دەپ سانايمىن. ويتكەنى، ۇك قۇرىلعالى ءبىز ول قۇرىلىمنىڭ تۇبەگەيلى ەكونوميكالىق جانە ساياسي رەفورما ماسەلەلەرىن تىس قالدىرا بەرەتىنىن ايتىپ، سىناپ كەلەمىز. بۇل سوزىمەن پرەزيدەنت بىزگە ءوز جاۋابىن بەرىپ وتىر.

ءبىر عانا ءۋاج: بارلىق سالانى رەفورمالاماي، 30 جىل بويى ءوز شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان پروبلەمالاردى قالاي شەشەمىز؟ تۇتاس قوعامدى، مەملەكەتتى قالايشا جاڭارتامىز؟ جانە بارلىق سالاداعى وزگەرىستەردى مەملەكەت باسقارىپ وتىرعان پرەزيدەنت رەفورمالاعاندا، كىم رەفورمالايدى؟

كەلەسى تۇجىرىم دا بيلىكتى قاتتى-قاتتى سىناپ جۇرگەن بىزگە قاتىستى سياقتى.

ول: «ماعىناسىز ديالوگتىڭ دا ەشكىمگە قاجەتى جوق»، - دەدى.

ءيا، ديالوگتىڭ دا ديالوگى بار. تەك سىناپ، مىنەپ، ناقتى ۇسىنىس ايتپايتىنداردى ءبىز دە جاقتىرمايمىز.

بىراق پرەزيدەنت ءبىر نارسەنى ايقىن ءتۇسىنۋى ءتيىس: ەلدە ءوزىن «وپپوزيتسيا» ساناپ جۇرگەن قاۋىم دا بىركەلكى ەمەس. ول جاقتا «اناداي بار، مىناداي بار».

بيلىكتى مويىنداماي، ەشبىر ديالوگتى قالامايتىن، نە بولسا، اتويلاپ كوشەگە شىققىش، راديكالدى ۇراندار مەن قادامداردىڭ ەل تاۋەلسىزدىگىنە، جەر تۇتاستىعىنا، ۇلت بىرلىگىنە قانداي قاۋىپ توندىرەتىنىن بىلە تۇرا، سونداي ارەكەتتەرگە بارۋعا قۇشتار كۇشتەر بار. ول جاقتا ەلباسى مەن پرەزيدەنتتى جەكە جاۋى سانايتىن، ساياسي ۆەندەتتامەن اينالىسىپ، حالىق مۇددەسىنەن گورى ءوزىنىڭ جەكە امبيتسياسىن بيىك قويىپ جۇرگەن كەكشىلدەر دە بار.

سونىمەن قاتار، مەملەكەت پەن ۇلت مۇددەسىن بارىنەن دە جوعارى قويىپ، سونىمەن بىرگە، بيلىكتىڭ سوزدەرى مەن قيمىل-ارەكەتىنە سىني كوزبەن قاراپ، ماعىنالى وي ايتىپ، بالاما ۇسىنىستار بەرە الاتىن، ۇلتشىل، ينتەللەكتۋالدى، وتانسۇيگىش، تسەنتريستىك دەموكراتياشىل كۇشتەر دە بار.

مەنىڭشە، مەملەكەت پەن ۇلت مۇددەسىندەگى ديالوگ تۋرالى ءسوز ەتكەندە، پرەزيدەنت وسى جايتتى ەسكەرۋى ءتيىس.

ءامىرجان قوسان

Abai.kz