BEKMÁMBETOV EKINShI BORAT PA?
Birneshe kýn búryn «eng krutoy qazaq» Timur Bekmәmbetovting aty daugha qaldy. Danqty produserdi «jiyendik jasady» dep aiday әlemge aipara qylghan - Jayyq Syzdyqov jәne Múhammed Mamyrbekov degen ssenarister. Olar Resey kiynematografister odaghyna ashyq hat jazyp, onysyn belgili BAQ betinde jariyalady. Ashyq hattyng negizgi mazmúny: «Bekmәmbetov úry, ol Qazaqstannyng qasiyetti simvoly Altyn Adamdy qorlap, «Joly bolghysh jigitter» komediyasynda paydalanyp jatyr, - degenge sayady.
«Joly bolghysh jigitter» («Djentelimeny udachiy») filimining Sergey Bezrukov, Gosha Kusenko siyaqty akterler qatysatyn remeyki týsirilip jatqany ras-aq. Búl joly «djentelimender» altyn dulygha emes, Altyn Adamdy úrlap qashatyny da shyndyqqa keledi. Biraq filim әli jaryqqa shyqqan joq, al qos ssenaristing «bizden úrlap alghan kórinisteri bar» dep jar salghanyna jol bolsyn!
Múnday tosyn janalyqty estigen Temkeng shyndap tanghalghangha úqsaydy. Sosyn aitypty: «Búl eshqanday da mazaq emes, qayta «Joly bolghysh jigitter» Altyn Adam men Qazaqstan ýshin tegin jarnama. Búl filim arqyly Resey ghana emes, shet memleketter de Altyn Adamnyng tarihynan habardar bolady. Biz arnayy filim ýshin búl artefaktining bir núsqasyn jasattyq, Qazaqstannan ol turaly aqpar beretin arnayy tarih mamandaryn shaqyrdyq. Al «Altyn Adam» jobasy toqtatylghan joq, senbesenizder tapsyrys berushi kompaniyadan súranyzdar», - depti. Osylay degen Temkeng taban astynda Ermek Amanshaevqa habarlasyp, «mynauyng ne?» dep ashu shaqyrghan bolu kerek. Tapsyrys berushi kompaniya, yaghny «Qazaqfilimnin» preziydenti Ermek Amanshaev BAQ-qa habarlasyp: «Altyn Adamnyn» júmysy toqtaghan joq, 9 ssenariy jazyldy, eshbiri jobanyng masshtabyna say kelmey jatyr. Búl qalypty qúbylys, «Myng balanyn» da ssenariyi 10 ret jazylghan» - dep nýkte qoydy.
Býirekten siraq shygharyp jýrgen ssenaristerge habarlassaq, endi renishteri basylyp ta qalghanday. «Bizge «zainteresovannyi» adamdar habarlasyp, búl daudy ushyqtyrmaudy súrady. Timur Bekmәmbetovpen kelisimge keletin shygharmyz» - dep juasyp qalypty. «Zainteresovannyy adamdardyn» kim ekenin de ishimiz sezip otyr.
Birinshiden, bireulerge únasa da, únamasa da, Bekmәmbetov - qarny toq, kóilegi kók produser. Kәsipker. 4 mln. dollargha týsirgen «Týngi sholghynshysynan» 34 mln. dollar, al «Kýndizgi sholghynshydan» 38 mln. kassa jinaghan rejisser. 69 mln-gha «Avram Linkolindi» týsirip, 83 mln. tabys týsirgeni keshe ghana. Ózge produserlik tabystaryn eseptemegende. Al bizdegi eng tabysty degen «Myng bala» 12 mln-gha týsirilip, 2 mln. jinady. Bir kezderi, shygharmashylyghynyng sona-au basynda Timur «Qazaqfilimge» kelgen, ony múnda syidyrmay quyp shyqqan. Reseyde jarnama týsirip jýrip kinogha kelip, әlem tanityn dengeyge jetti. Shyn mәninde qazir «Qazaqfilim» Bekmәmbetovke emes, Bekmәmbetov «Qazaqfilimge» kerek. Óitkeni onday masshtabta tabysty ekshn týsire alatyn rejisser bizde joq.
Al ssenaristerge keler bolsaq, Bekmәmbetov: «Men búl adamdardy tanymaymyn, olarmen eshqanday, onyng ýstine zandyq túrghydaghy baylanysym joq» - depti. Áriyne, tanymaydy. «Jaujýrek myng bala» jobasyna deyin Syzdyqov pen Mamyrbekov degen ssenaristerdi Reseyde jýrgen Bekmәmbetov týgili, Qazaqstanda jýrgen biz estimeppiz. Onyng ýstine, biz biletin aqparat boyynsha, búl eki jigit jazghan ssenariy tek iydeya kýiinde qalyp, bizge belgili «Myng balany» Timur Jaqsylyqov jazyp shyqqan. Al Bekmәmbetovke kelsek, «Elkiy-2» filimining ózin Astana kórinisinen bastaghany ýshin oghan alghystan basqa aitarymyz joq.
2009 jyly Timur Bekmәmbetov Memleket basshysyna «Altyn Adam» degen «Gollivudtyq dengeydegi tamasha filim» týsiruge uәde bergeni ras. Ssenarister Resey kinogerlerine «Bekmәmbetov «qolym tiymey jýr» degen syltaumen sozyp-sozyp, aqyry jobany toqtatyp tastady» dep aryzdanypty. Obaly neshik, Altyn Adamnyng Qazaqstan ýshin kiyeli jәdiger ekenin, ony filiminde paydalanu ýshin rejisser aldymen Qazaqstan biyliginen rúqsat súrau kerektigin aituday-aq aitypty. Biraq qanday maqsatpen? Resey kiynematografister odaghyn basqaryp otyrghan Nikita Mihalkov qazaqtyng jәdigerine basyn auyrta ma? Shyn aitayyq, biz «patriot» bolyp kóringen ssenaristerimizding búl qylyghyn týsinbedik.
DARIGhA NAZARBAEVA «QOJAYYN» BA?
8 qyrkýiekte «Almaty mening alghashqy mahabbatym» retro festivali bastalmaq. Biylghy festivaliding taqyryby: «Men - anyzbyn». Festivali taratqan mәlimette: «Álemdik oryndaushylar men olardyng әnderi biz ýshin anyz boldy. Bizdi әnge baulyghan jәne әnshi qylghan tvist pen rok-n-roll, djaz - eshqaysysy eleusiz qalmaydy. Anyzgha ainalghan Queen, Elvis Presley, The Beatles, Whitney Houston, M. Jakson, Tony Braxton, Diana Ross, Celine Dion, Ricky Martin, Shaft, Modern Talking, Madonna, Arabesque, Jennifer Lopez әnderin basqasha oryndauda tyndaymyz», - dep sýiinshi súrapty. Jәne basqasha oryndaytyndar - Naghima Esqaliyeva, Aygýl Babaeva, Dilinaz Ahmadiyeva, Mәdina Sәduaqasova, Qydyrәli men Qaraqat, Núrlan Alban, Almas Kishkenbaev, Aygýl Imanbaeva siyaqty óz әnshilerimiz. Osy kisilerding auzyn kerip, tili kelmey aghylshynsha әn aitqanyn estuge yntyq dep kim aitty bizdi? Ol az deseniz, «Keshting qojayyny Darigha Nazarbaeva Luciano Pavarotti repertuarynan әn oryndaydy. Dr. Alban men Núrlan Alban, Sabrina men Mәdina Sәduaqasova duet aitady. Al kesh qojayyny kimmen әn salatyny - әzirge qúpiya» dep yntyzar qylyp qoyypty. Nege «kesh qojayyny»? Darigha Nazarbaeva tughan kýnin jasap jatqan joq shyghar?..
MÁDINA SÁDUAQASOVA 30 MYNG DOLLARGhA KLIP TÝSIRDI
Elimizdegi eng tabysty shou-biznes shortandarynyng bestigine engen Mәdina Sәduaqasova jana beynebayan týsirip jatyr. «Tapqan tabysymdy kóilekterim men әnge ghana júmsaymyn» dep aghynan jarylatyn әnshi songhy beynekliypin bes jyl búryn týsirse de, sodan beri bir tiyn tólemey-aq «medialyq» túlgha bolyp jýrdi. Búdan bylay «jýrgizushilikten bas tarttym» degen súlu oryndaushylyqqa birjolata den qoyghan siyaqty. «Aytatyn syrym saghan búl» - repertuarymdaghy osynday teren, salmaqty, tipti filosofiyalyq túnghysh әnim bolyp túr. Sondyqtan men oghan klip týsiruge sheshim qabyldadym. Aghayyndy Zadarnovskiyler týsirip beretin klipte oqigha talantty balanyng óse kele kýibeng tirshilikpen әuestenip, muzasynan aiyrylyp qalghany bayandalady», - deydi әnshi. Bas keyipkerdi әnshining nemere inisi Amal, al Muzany - Mәdinanyng ózi somdaydy. Aytpaqshy, әnshi klipti týsiru men rotasiya 30 myng dollargha baghalanghanyn aityp ýlgerdi.
QÚRALAY NÚRQADILOVA - MULTIPLIKATOR
Belgili dizayner Qúralay Núrqadilova mulitiplikator boludy úigharypty. Búl turaly ol ózining jeke blogynda bylay dep jariyalady: «Mening baghzy armanym - mulitiplikator bolu. Men mulitfilim iydeyasyn úsynyp edim, rejisser Timur Bekmәmbetovke únay ketti». Onyng habarlauyna qaraghanda, mulitfilim ekshn janrynda týsiriledi. «Shygharmanyng sujeti men stilistikasy dayyn, biraq әzirge ol turaly tis jarmaymyn. Men serial bolyp jalghasatyn, komikster, oiynshyqtar, quyrshaqtar - jana mulitfilimmen bir jýretin barlyq ónimder qatar shygharylatyn asa tanymal mulitfilim jasaghym keledi», - depti. Al Bekmәmbetovpen Qúralay «Astana» ekshn-filimder festivalinde kezdesken bolatyn. Sәnger «Astanagha» shaqyrylghan qonaqtargha kóilek tikken-di.
Betti dayyndaghan - D.MÁKEJAN
«Halyq sózi» gazeti