Qúrmetti otandastar! Qazaqstan ýshin qantar aiy qaharymen keldi. Memleket basshysynyng ózi aitqanday, biz tәuelsiz Qazaqstannyng tarihyndaghy eng ýlken әri eng auyr daghdaryspen betpe –bet keldik jәne býginde biz ony birigip jendik dep senimmen aita alamyn!

Bolghan oqighanyng aq-qarasy aldaghy uaqytta aityla jatar. Biraq, búl búlghaq neden bastalyp edi? Ózimiz óndirushi bolghanmen, elimizde janar may baghasy qymbat. Janar may qymbattasa, azyq týlikten bastap, basqa da halyq tútynatyn tauarlar, halyqqa qyzmet kórsetu salalary da qymbattaytyny belgili. Qazaq - әuelden shydamdy halyq. Janar may baghasynyng qymbattaghanyna da tózimmen qaray bildi. Sóitip jolyn da tapqanday boldy: kólikterin gazben jýruge iykemdedi. Osylaysha, janar may baghasyn jogharylatpay, ústap túrdyq. Al, jyldyng basynda arzan dep, janar may ornyna tútynyp jýrgen gaz qymbattady. Odan әrige halyqtyng shydamy jetpedi, tózimi tausyldy. Sóitip óz narazylyqtaryn bildirip, kóshege shyqty. Halyqtyng jan aiqayyn Memleket basshysy estidi, uaqytynda gaz baghasyn tómendetuge tiyisti oryndargha núsqau da berdi.

Gazdyng baghasyn jeke kompaniyalar qoldan ósirgen, býginde olardyng birazy jauapqa tartylyp ta jatyr.

Qiyn kýnder artta qaldy. Endi Qazaqstanda damudyng jana kezeni bastalady, dep mәlimdedi elimizding preziydenti Qasym-Jomart Toqaev. Búl iske bәrimiz de ýles qosuymyz qajet. Sondyqtan, birqatar úsynysymdy aityp ketudi jón kórdim.

Birinshiden, biz búghan deyin «Quatty ónir – Quatty Qazaqstan» degen úrandy estip, aityp keldik. Sondyqtan, oblystarda otandyq ónimderdi shygharatyn óndiris oshaqtaryn ashu qajet. Ol kýndelikti súranystaghy ún, may, nan, sýt ónimderi, kókónis ósiretin jylyjay bolsyn, ne kiyim tigetin shaghyn fabrika bolsyn. Sonday-aq kәsipkerlerge sauda nýktelerin ashyp, qalada óz tauarlaryn erkin satugha mýmkindik beru qajet. Búl óndirushi men tútynushy arasyndaghy alypsatarlardy joydyng birden bir joly bolar edi.

Kәsipkerlerge, ne kәsip ashamyn degen jandargha 20 tipti 30 jyldyq merzimge jyldyq mólsheri tómen kredit beru mәselesin de qarastyrghan jón. Sonda ghana, azamattar jýreksinbey biznesti bastay alady, al búl jana júmys oryndary, budjetke týsetin qosymsha salyq degen sóz. Taghy bir ózekti mәsele, Qazaqstannyng tabighy resurstaryn dúrys, әri tiyimdi paydalanu. Ony paydalanyp qana qoymay, sony iygeretin otandyq ónimder shygharu. Mysaly, bizde múnay bar, biraq sol múnaydy óndiretin, óndeytin qúral-jabdyqtardy әli kýnge shetten tasyp jýrmiz.

Ekinshiden, biznesti tekserudi azaytudy úsynamyn. Birese sanitarlyq—epiydemiologiyalyq qyzmet, birese órt sóndiru qyzmeti, basqada baqylau jәne qadaghalau organdary kelip kәsipkerlerding qyzmetine kedergi keltiredi. Búdan kәsipkerler az zardap shegip jatqan joq.

Taghy bir mәsele, biz tabighy baylyqtardy әueli óz halqymyzdyng iygiligi ýshin paydalanyp, sosyn ghana ony eksportqa shygharu kerekpiz. Janarmaymen, gazben ishki naryqty qolayly baghamen qamtyp baryp, syrtqa satsaq qana ishki túraqtylyqty saqtap túra alamyz.

Jastardyng jaghdayyna, olardyng tәrbiyesine nazar audaratyn uaqyt keldi dep sanaymyn. Olardyng búqaralyq sportpen shúghyldanuyna, osylaysha deni sau, dili myqty úrpaq ósiruimiz qajet. Mektepterden bólek, ýlken sport nysandaryn ashyp, últtyq trenerler dayyndap, shymyr әri shynyqqan jastardyng buynyn dayyndaugha tez arada kirisuimiz kerek. Sonday-aq, biz jastardy dúrys mamandyq tandaugha ýiretkenimiz de abzal. Ekonomister men zangerler, qarjygerler men esepshiler kóp. Júmys tappay, ornyn bilmey sendelip bos jýr. Bizge tehnikalyq mamandyqtar qajet. Olargha biznesting qyr-syryn ýiretuimiz qajet.

Biz el parlamentining qúramynan әdemi sóiley alatyn emes, tiyimdi júmys istey alatyn deputattardy kórgimiz keledi. Sondyqtan, ónirlerden naghyz óndiris oryndarynda júmys istep shyqqan jastardy Parlament qúramyna úsynuymyz kerek. Deputattyq korpustyng shektik jasyn 55 qylsaq, osylaysha oiy týzu, zamannyng aghymyn biletin naghyz halyqtyng qalaulylary júrttyng talabyn týsinip, soghan sәikes zandardy qabyldaydy dep senemiz.

Memleket basshysy, 11-nshi qantarda Mәjiliste, budjetaralyq qatynastardyng tәsilderin ózgertudi tapsyrdy. Preziydentting búl bastamasyn men tolyq qoldaymyn. Respublikalyq budjetting iri donory bola túra, keybir ónirler әleumettik-ekonomikalyq damu jaghynan kenje qalyp otyr. Sondyqtan, respublikalyk budjetti toltyryp otyrghan әr ónir ózining qajetine oray, tabystyng bir bóligin ózderinde qaldyruy tiyis. Búl ónirding damuyna ýlken serpin bolady.

Kónil bóletin taghy bir mәsele, turizmdi qoldau. Qazaqstannyng qay óniri bolsada turizm ýshin qolayly ekenin bilemiz. Búl salada da naqty sheshimder qabyldauymyz qajet.

Qúrmetti Qazaqstandyqtar! Alda jana mindetter túr. Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng ainalasyna toptasyp, damudyng jana kezenine birge qadam basayyq! Elimiz aman, júrtymyz tynysh bolghay! Memleketimiz nyghayyp, birligimiz arta týskey!

Ibragim Akdrashev
Jeke kәsipker, Qúrmet ordeni iyegeri

Abai.kz