Aru Almatynyng túrghyny Múrat Qúsmanúly Raqymjanov basqaratyn «DOC CO LTD» JShS «Óndiristik maqsattaghy ýzdik kәsiporyn» nominasiyasy boyynsha Qazaqstan Respublikasy Preziydentining «ALTYN SAPA» 2021 jyly syilyghyn jenip alghan edi. Búl kәsiporyn elimiz ekonomikasynyng damuyna sýbeli ýlesin qosyp eledi.  2017 jyldyng 21 jeltoqsanynda Almaty industriyalyq aimaghynyng aumaghyndaghy jalpy kólemi 3400 sharshy metrdi. qúraytyn kartridj óndiretin zauyt paydalanugha berildi. Ayta ketu kerek, atalghan zauyt  rekordtyq kórsetkishti qúraytyn – 12 aidyng ishinde salynyp, paydalanugha berildi. 

Óz qyzmetinde M.K.Raqymjanov qazaq óndirisining tek ishki naryqta ghana emes, sonymen qatar, jaqyn jәne alys shet elderde de abyroyyn kóterudi maqsat tútady. Jana júmys oryndaryn qamtamasyz etedi, әsirese, jergilikti jastar arasynan bilikti mamandardy tarta biledi . Qazirgi tanda, « ALATAU» brendimen óndiriletin kartridjer Resey jәne Belarusi elderine paydalanugha beriledi .Isting kózin taba bilgen, adamdardy túraqty júmyspen  qamtyghan Múrattyng qol jetkizgen jetistikterining syry - enbekqorlyqta! Bizge isker janmen súhbattasudyng reti týsip edi.

- Ár perzentting ósip-ónuine ýlken kisilerding yqpal etetini anyq. Sizge ata-ananyzdan qanday qasiyetter darydy?

- Men Shyghys Qazaqstan oblysynyng Zaysan audanyndaghy Aynabúlaq eldi mekeninde dýniyege keldim. Bala kezimnen geografiya pәnine qúmarym artyp,  den qoyyp oqydym. Shahmattan audan chempiony boldym. Mektep pen auyl kitaphanasyna kýn sayyn baryp, bar kitapty týk qaldyrmay oqyp shyqtym dese de bolady.

Ákem Qúsman, bar sanaly ghúmyryn jýrgizushi bop ótkizdi. Kishkentayymnan әkemning qasynan qalmaytynmyn. Tipti, kólikti jóndeuge de at salysatynmyn. Jaz ailarynda kenshardyng mashina-traktor jóndeu sheberhanasynda júmys jasap, ýlken aghalarymyzgha auyl sharuashylyghy tehnikalaryn jóndeuge jәrdemdesetin edik.

Áli kýnge deyin stanoktardyng dybysyn, traktorlardyng jәne tehnikalyq jabdyqtardyng gýrilin estisem, túla boyymdy erekshe sezim biyleydi. Ýy sharuasyndaghy anama qolghabys jasau  bizding qasiyetti paryzymyz ekeni aitpasa da týsinikti.

Auyl  balasyna tәn júmystyng bәrin jasaytynbyz. Mal baghyp, qora tazalap, jem-shóp jinap, ýige su tasy jýrip, kógildir qyrda dop quudy da úmytpaytynbyz. Shyghysty qysy yzgharly keledi. Qar qalyng jauady. Key túsy kisi boyynday biyiktikte siresip qatqan qardy kýreytinbiz.   Biz ýshin sol qardy tazalaudyng da ózindik mashaqaty men qyzyq-shyjyghy qatar jýretin.

Ákem Qúsman meni tehnikagha baulysa, al, kәsipkerlik qasiyet anam – Bibatyshtan darysa kerek.

- Biznes әlemine kezdeysoq keldiniz be, әlde...

- 1986 jyldyng jeltoqsanynda Kenes armiyasyndaghy azamattyq boryshymdy ótep, Almatygha at arytyp kelgenimde, aty-shuly Jeltoqsan oqighalary bastalyp ketken-di. Ádildikting tuyn arqalap, alangha  shyqqan kóptegen zamandastarymnyng legine qosyldym. Artynsha 1987 jyly Qazaq Últtyq Tehnikalyq institutynyng elektrondy-esepteu tehnikasy fakulitetine oqugha týsip, ony 1993 jyly  injener – sistemotehnik mamandyghy boyynsha bitirip shyqtym.

1989 jyly ekinshi kurs studenti kezimde  tehnika ghylymdarynyng kandidaty, EVT fakulitetining dekany bolghan marqúm Sarypbekov Jaksybek Sarypbekúlynyng doktorlyq dissertasiyasyna  kompiuterlik  baghdarlamalar jasap, onymen birge Moskva, Vilinus, Kaunas qalalaryndaghy ghylymy seminarlargha qatystym.  Sonymen qatar   tehnika ghylymdarynyng kandidaty Bauyrjan Karabekovtyng jetekshiligimen Prolog tili men Petry jelisinde jasandy intellektke logikalyq baghdarlamalar qúrastyrdym.   Sodan son,  1989 jyly KazGU-din, medisina institutynyng jәne poliytehnikalyq institutynyng studentterimen birge «Aqiqat»  dep atalatyn jastar qozghalysyn úiymdastyrdyq. Týrli jinalystargha, mitinglerge qatysatynbyz. Múhtar Shahanov pen Oljas Sýleymenovtyng Nevada-Semey qozghalysyna qolghabys jasaytynbyz.

Bastapqy kezde, ghylymmen ainalysyp, kompiuterlik baghdarlamalar jasaudy maqsat túttym. Sodan biznespen ainalysu iydeyasy ózdiginen tuynday ketti. Eng alghash mening bir tanysym kompiuterdi satyp, sovhozdyng buhgalterin oqytyp,  ony jan-jaqty ýiretip shygharugha tapsyrys  jasaghan-dy. Sodan biznesting alghashqy baspaldaghyna ayaq bastym. 1991 jyly shaghyn kәsipkerlikpen ainalysyp, kompiuterler sata bastadym. Jergilikti jerlerge ynghaylastyrylghan kompiuterlik jeliler qondyrdyq. Áli esimde tek Qyzylorda oblysy boyynsha biz 100-ge juyq kompiuter ornatqan ekenbiz. Osy ónirding mamandaryna sonday-aq, jana tehnologiyanyng qyr-syryn ýiretip,tәlim berumen de ainalystyq. Shynyn aitu kerek, biznesimiz dóngelep jýre berdi. Biraq, bәri biz oilaghandaghyday bola bermeydi eken. Kýnderding bir kýninde bizge qyzmet kórsetetin bank ayaqasty  jabylyp, ózimizge tiyesili  aqshany ala almay qalghan kezderdi ókinishpen eske alugha da tura keledi. Biz, tiyisti qarajatty bir jyldan keyin ghana aldyq. Biraq, ol kezde dýniyening bәri qúnsyzdanyp ketkenin tәptishtep aityp jatudyng ózi artyq.

- Estuimizshe, Siz basqaratyn kompaniya Almaty qalasynyng eng iri degen donorlarynyng biri bolyp tabylady...

- Men ýnemi qayyrymdylyq is-sharalarmen ainalysamyn, sonday aq, balalar alandaryna sporttyq jabdyqtar satyp alu ýshin qala әkimshiligine ýnemi qoldau kórsetemin. Búghan qosa, kompaniyamda júmys isteytin әrbir qyzmetkerlerime pәterler satyp alyp, túrghyn – ýy qúrylysyn jýrgizu ýshin jer uchaskelerin alyp berudi de daghdygha ainaldyrghanmyn. Sonymen qatar, әriptesterim ýshin otbasylyq demalys kýnderin de úiymdastyrudy esimnen shygharghan emespin. Jyl sayyn, «DOC Co, LTD»  JShS qala dengeyinde, sonymen qatar, respublikalyq dengeyde de, jaghdayy tómen otbasylargha materialdyq kómek kórsetedi, qayyrymdylyq aksiyalaryna qatysady. Sonday –aq, týrli әleumettik jobalargha demeushilik jasaymyz. Al, budjetke salyq tóleu dengeyi boyynsha   qalanyng iri salyq tóleytin kompaniya ekenimiz ras.

- Álbette kez-kelgen jetistikke újymnyng qosatyn róli erekshe bolsa kerek.

- Áriyne! Bizding kompaniya ýshin eng basty qúndylyq – úiymshyl újymnyng auyzbirligi, tútastyghy, ruhy!. Tipti, ekonomikalyq qiyndyqtargha qaramastan,  key rette tyghyryqtan shyghudyn   joldaryn taba alatyn qasiyetimiz bar. Árbir qyzmetkerding ózindik orny, iykemi bolady. Basshy retinde  qyzmetkerlerimning problemasyn bilip, ony uaqytyly sheshudi әdetke ainaldyrghanmyn. Ýnemi óz bilimimdi shynday jýremin. Onyng joly kóp qoy! Ártýrli konferensiyalargha, seminarlargha, treningterge qatysudyng da berer paydasy mol.

- Júmystan tys uaqytta ainalysatyn sýiikti isiniz...

- Otbasymmen jәne dostarymmen uaqyt ótkizgendi jaqsy kóremin. Janalyqtar men derekti filimderdi ótkizip almaugha tyrysamyn. Kitap oqimyn.  Jayau jýrgendi jaqsy kóremin.

- Biznes әleminde ýlgi tútatyn túlghanyz bar ma?

- IYә, әriyne bar, Apple kompaniyasynyng negizin qalaushy Stiv Djobs jәne Tesla-nyng negizin qalaghan Ilon Mask.

-  Kәsipkerlikting qyr-syryn bilu ýshin, shet elge baryp  júmys jasady  dep estidik?

- 2010-2011 jyldary Qytaydyng eng ýzdik innovasiyalyq zavodynda qarapayym qosalqy júmysshydan  bastap, kartridj óndirisining tehnologyna deyin kóterildim.

- Sýiikti kitabynyz.

- Eteli Lilian Voynich  -  «Ovod», Boris Polevoy  - «Povesti o nastoyashem cheloveke» Iliya  Ilif pen  Evgeniy Petrovtyng  - «Dvenadsati stuliev» pen  «Zolotoy telenok» kitaptary.

Qytaydyng Shanhay qalasynda ótken 11-shi SNEC – 2017 qalypqa keltirushi energiya kórmesi men konferensiyasynda M.Q.Rahymjanov  2017 jyldyng 19 men 21 sәuir aralyghynda qazaq studentterining volonterlik qozghalysyn úiymdastyrdy. Studentter EKSPO-2017 Astana jarnamalyq broshurasyn taratyp, Astana qalasyndaghy EKSPO-2017 kórmesine Qytay jәne basqa da qalalardan myndaghan turistterding keluine úiytqy boldy. Atalghan is-sharalar -  «DOC Co.LTD» JShS-ning úiymdastyruymen jýzege asty.

Súhbattasqan Ghalymjan Meldeshov

Abai.kz