(Illahy tolghau)

Álemdi on segiz myng ýilestirip,

Keremet jarasymdy kýy keshtirip,

Jasaghan bar ghalamdy sheberlikpen,

Ziyany bir-birine tiymes qylyp.

 

Jetpegen júldyz qansha jerge núry,

Júqpaghan óskin qansha jelge nili.

Kezegim kelip pende tumasy bop,

Jaralghan maqúlyqtyng mende biri.

 

Kórmesek tәrbiyeni tәlimi bar,

Hayuanbyz nәpsi dese tәni qúmar.

Basymda aqyl-sana bolmaghanda,

Bolar ed búl dýniyening bәri múnar.

 

Kózindi kókke qarap ashqanyng da,

Ne jatyr týpsiz tereng aspanyng da?

Shyraqtar jylt-jylt etip jymyndaydy,

Kóresing million júldyz qas-qaghymda.

 

Orny bar, jýiesi bar, janyldyrmas,

Kelesing es bilgeli janyng qúrdas.

Nedegen tәrtibi bar tabighattyn,

Qúbyltyp, qúiqyljytyp Zanyn búrmas!

 

Ay tynbay jerdi ailanyp jorytady,

Baylanghan bir-birine qoly taghy.

Al, olar kýndi ainalyp kýimey úshyp

Kósilgen kenistikte joly-taby!

 

Bayqaymyn jerde aua bar tynys ken.

Tizilgen jipsiz baylau tartylyspen,

Milliardtar ainalyp jýr Bir IYeni,

Moyyndap basymdy iydim danqyn ýstem!

 

Bayqadym júldyz bitken baghynghanyn,

Núr berip kórsetip túr babynda kýn.

(Illahy tolghau)

Álemdi on segiz myng ýilestirip,

Keremet jarasymdy kýy keshtirip,

Jasaghan bar ghalamdy sheberlikpen,

Ziyany bir-birine tiymes qylyp.

 

Jetpegen júldyz qansha jerge núry,

Júqpaghan óskin qansha jelge nili.

Kezegim kelip pende tumasy bop,

Jaralghan maqúlyqtyng mende biri.

 

Kórmesek tәrbiyeni tәlimi bar,

Hayuanbyz nәpsi dese tәni qúmar.

Basymda aqyl-sana bolmaghanda,

Bolar ed búl dýniyening bәri múnar.

 

Kózindi kókke qarap ashqanyng da,

Ne jatyr týpsiz tereng aspanyng da?

Shyraqtar jylt-jylt etip jymyndaydy,

Kóresing million júldyz qas-qaghymda.

 

Orny bar, jýiesi bar, janyldyrmas,

Kelesing es bilgeli janyng qúrdas.

Nedegen tәrtibi bar tabighattyn,

Qúbyltyp, qúiqyljytyp Zanyn búrmas!

 

Ay tynbay jerdi ailanyp jorytady,

Baylanghan bir-birine qoly taghy.

Al, olar kýndi ainalyp kýimey úshyp

Kósilgen kenistikte joly-taby!

 

Bayqaymyn jerde aua bar tynys ken.

Tizilgen jipsiz baylau tartylyspen,

Milliardtar ainalyp jýr Bir IYeni,

Moyyndap basymdy iydim danqyn ýstem!

 

Bayqadym júldyz bitken baghynghanyn,

Núr berip kórsetip túr babynda kýn.

Qiyalym kókti kezip qydyryp jýr,

Izdeydi irku kórmey saghynghanyn...

 

«Túrdy - dep, aitarmysyng - ózdiginen»?

Shoshyr eng qozghalystyng tezdiginen.

Baramyz oq jetpeytin jyldamdyqpen,

Sekildi baylap qoyghan kózdi bilem.

 

Múhittar múrty oiylyp shayqalmaydy,

Pingvin múz ýstinde maypandaydy.

Basynda dastarhannyng otyrghanda,

Shynynnan syrtqa ketip shәy tambaydy!

 

Mәnine ýnilding be ýiden shyghyp,

Jeydendi kim keptirdi kiygen syghyp?

Boyynda qanday әuen búlqynady,

Jýrekti ne jibitti kýimen sinip?!

 

Kelmeydi adamdardyng angharghysy,

Sezedi tabighattyng andar-qúsy,

Madaghyn jetkizedi «tilimenen»,

Miyna myqtap ornap Zandar kýshi!

 

Adam sol jalqaulanar, anqaulanar,

Kónilge jol izdeydi qamsau bolar.

Oyanyp jyrtqyshtyghy júlysady,

Naqaqtan shekten shyghyp qan saughalar.

 

Jer shary adamzatqa jәili meken,

Úrpaghyn jәidi jәndik, jәidi Bóken.

Adamdar yryn-jyryng arazdasyp,

Qanqúily qaptatady qayghy bóten.

 

Syipaty kómeskide perishtelik,

Kórkemdik tez óspeydi teristelip.

Payym men parasattan jol tabasyn,

Danghyl joq salyp qoyghan tegistelip...

 

Jauy kóp, kózge úratyn kórkemdikti,

Danghoylar dandaysyghan ónsheng myqty.

Oyqastap Ospadarlyq ot shashady.

Bolasyng ozbyrlyqqa kónseng jýkti!...

 

Bar sening baylanysyng túnghiyqpen,

Úshtasqan úly kýshsing tym biyikpen.

Isi bar adamzattyng jarasymdy

Jaynatyp, qayran etip týndi iyitken.

 

Quatyng qanday ghajap qayran jarlyq,

Rizyqty dastarhangha jayghan bar qyp.

Kelgen de keri ketken búl әlemge,

Núrlanyp jarqyratty Payghambarlyq!

 

Kómetin qyzyn tiri jauyz qogham,

Áldiler әlsizderdi bauyzdaghan.

Zinaqor sanyn jýrgen shapalaqtap,

Búlghanghan beypil ketip auyz jaman...

 

Sonday bir jahildikke tiym bolyp,

Jasaldy nadandyqqa qiyn joryq.

Kýn tudy mamyrajay mәni bólek,

Jer betin tozdyrghanda qúiyn qonyp!

 

Adamzat Aziyadan kórdi ónege,

Dýnie dýr silkindi dóngelene.

Bastaldy tirilerding tirilui,

Janardy jamandyqpen ólgen dene.

 

Qúlpyrtty qúdiret bop Payghambarym,

Syr úqty, kýnnen derek, aidan mәlim.

Aryldy birte-birte arsyzdyqtan,

Bayqatty әdiletke baylanghanyn...

 

Sorghanda zúlym-tajal qandy syghyp,

Túrghanda túnshyghyspen jan qysylyp.

Tonmoyyn toytarysqa tap bolghanson,

Meseli mert boldyda qaldy synyp.

 

 

Sebebi: adamzatqa Qúran keldi,

Úmtylghan aqiqatqa úran keldi.

Bet búryp Kaghybagha sәjde jasap,

Tabylyp tazalyqqa Qúman keldi.

 

Tabynyp taghdyr bergen Taghalagha,

Basyldy bayyppenen taban algha.

Qalal ter tógiletin enbek qyzyp,

Adamdar attanatyn tang aghara...

 

Adamdar Alla әmirin eki etpedi,

Álsiz-qúl biyiktedi etektegi.

Úly ústaz qaranghyny-týrip týndi,

Mýmindi izgilikke jetektedi.

 

Qúny zor Qúran keldi, Hadis keldi!

Álemdi ózgertuge qam isteldi.

Imamy jer sharynyng ýndeu etti,

Sәulesi núrlandyryp alys beldi.

 

Adamnyng kindigi bir ghalammenen,

Dalanyng danqy ósti qalanmenen.

Qúrannyng sýresine sýisindi júrt,

Jazylghan lauhy daghy qalammenen.

 

Kәusary asyl sózding sorghalady

Ardaqty arshydaghy sol bayaghy.

Sahaba Sәruar Úlgha úiyp túryp,

Qúlshynyp qúldyqpenen qol jayady.

 

Kirshiksiz Perishteni tandandyryp,

Nazaryn minajatqa tannan búryp.

Elshining ertkenine iman etip,

Ýmitin Rahymangha tanghan bilip!

 

Sahaba san ghasyrdy týrip tastap,

Tenizden joldar saldy tilip bastap.

Allanyng aitqanyna shek keltirmey,

Bolmaghan bastap ketti tyng isti asqaq.

 

Osylay kitap týsip juyndyrdy,

Án salghan әzәzildi buyndyrdy.

Adamdar perishtemen jarys salyp,

Tendessiz jerde jenis tuyldy úly!

 

Ornady ýsh kitaptyng ýndestigi,

Júmaq bop pendelerding búl bes kýni.

Kelmeske ketti kýnә, qatelikter,

Insannyng keshirilip bilmestigi...

 

Birinshi kitap degen - jaratylys,

Ekinshi - Adam degen jana tynys,

Qonaq bop jerge týsken uaqty jetip,

Hikmet tan-tamasha qalatyn is!

 

Auany, móldir sudy iship jýrgen,

Ýshinshi kitap bәrin týsindirgen.

Búl kitap aqiqattyng aq jalauy -

Osylay Qúran - Kәrim kýshin bilgem!

 

Tabighat óz ýnimen sóilenip túr,

Eriksiz qaratady oy bólip bir.

Qús ýni, baqa dausy, nayzaghay bop,

«Alla!» - dep ýn qatady boy berip bir!

 

Kóz alda myng qúbylys tizbektelip,

Rabbyny kórsetedi izdep kelip.

Birese kóshken búlt pen úshqan qyran,

Birde jaz, birde ayaz, kýz bop kelip.

 

Qaraydy Qahar bolyp, Rahym bolyp,

Taghdyrgha dýrkin-dýrkin túratyn qonyp,

Ay bolyp, samala bop, saghym bolyp,

Menireu búlt torlaghan qara týn bolyp.

 

Osylay tabighatty oqy alsan,

"Múhi" dep jatyr teniz, otyr aspan.

Qaz-ýirek, aqqulardyng qús kerueni,

Syrlaryn susyl qaghyp josy ashqan...

 

Al, adam artyq tughan dara bitim,

Tamyrly biyik ósken Daraghy tym.

Key-kezde әlsizdigi balapanday,

Qoparghan taudy keyde qara kýshi!

 

Qosylghan - tәnmen jannyng birikpesi,

Nәpsining tózimi joq shýrippesi.

Keyde ol myzghymaytyn erik-jiger,

Qaqpany ashtyrmaytyn kilttósi...

 

Adam ol - júmbaq kitap qatpary kóp,

Dauylday danghaza bir jatqan ýdep.

Ayamay jauyzdyqty jazalmaytyn,

Tiyetin qarauylgha atqany dóp.

 

Syry mol adam solay shertiledi,

Jasidy, jalyndaydy, serpiledi.

Kóktemgi sary ózendey sarqyrasa,

Tolqynday, toytarady, seng týredi.

 

Oysyzgha әlem netken búldyr edi,

Nadandar naqaqtardy býldiredi.

Búl adam tútas túnghan bolmysymen,

Qúdaydyng bar ekenin bildiredi.

 

Jetkizdi sonyng bәrin Qúran kelip,

Sauabyng kóbeyse eken, kýnәng kemip.

Adamdyq qalybynan kim ainysa,

Suyrylyp sugha ketti kýmәn jenip.

 

Bar әlem túrady osy ýsh kitaptan,

Bәiterek jaralypty ýsh bútaqtan.

Ózgesi ósip shyqqan býrleri ghoy,

Bir Alla mengeredi isti taqtan.

 

Bilmeymin jazuyma qarady kim?

Anyqpa gýlge qonghan Aralyghym!

Adammyn Alla jazghan kóp tomdyqtyn,

Týptelgen ishindegi paraghymyn!

 

Jan bolyp jaltaramyz jaralyp kep,

"Avtorgha" silteme joq "qaradyq"-dep.

Aytylghan aqiqatty kóshirip-ap,

Jazamyz myng qaytara janalyq dep.

 

Jaryqtyng jeti boyau týsin bildin,

Alladan asyp neni týsindirdin?

Bar zandy әuel basta,

Niuton bolyp -

Álemdik tartylystyng kýshin bildin.

 

Kýz bolsa tyrna kókte tiziletin,

Basady sudyng nege múzy betin?

Jasaghan has Sheberdi oiladyng ba -

Adamnyng funksiya qyzmetin?

 

Zerttep taptyng deysing zerektikpen,

Jazuly túr emes pe derek bitken!

Allagha alyp barar ózindi oqy,

Qoyylghan taghdyryng bar kerek nýkten.

 

IYesi ýsh kitaptyng Qah-Taghalam,

Laqsa kim lәzzattanar tappaghan әn.

Tili bar, eki ayaqty bolghanymen,

Allasyz adamda sol - qaptaghan an!

 

Óteyik kir keltirmey kiyesine,

Ilandym iman  etip jýiesine.

Baqytym - ilingenim qalamyna,

Syiyndym ýsh kitaptyng IYesine!

 

Aghardy Qúran juyp mýlde týrim,

Ómirlik ózgermeydi búl bekimim.

Bauyrym sen de solsyn, baghandy bil,

Kitaptyng "Adam" degen bir betimin!

 

Dәuletbek Baytúrsynúly, aqyn

Qazaqstan Jazushylar odaghynyng mýshesi

04.09.2012 jyl