BESINShI SÓZ

Kókirek tolghan qayghy kisining ózine de biyletpeydi, boydy shymyrlatyp, buyndy qúrtyp, ya kózden jas bolyp aghady, ya tilden sóz bolyp aghady. Qazaqtar: «Á, qúday, jas baladay qayghysyz qyla gór!» dep tilek tilegenin ózim kórdim. Onysy - jas baladan góri ózi esti kisi bolyp, eskermes nәrsesi joqsyp, qayghyly kisi bolghansyghany. Qayghysy ne desen, maqaldarynan tanyrsyn: әueli - «Týstik ómiring bolsa, kýndik mal jiy», «Ózinde joq bolsa, әkeng de jat», «Mal - adamnyng bauyr eti», «Maldynyng beti - jaryq, malsyzdyng beti - sharyq», «Er azyghy men bóri azyghy jolda», «Erding maly elde, erikkende qolda», «Bergen perde búzar», «Alaghan qolym - beregen», «Mal tapqan erding jazyghy joq», «Baydan ýmitsiz - qúdaydan ýmitsiz», «Qarnyng ashsa, qaraly ýige shap», «Qayrany joq kólden bez, qayyry joq elden bez» degen osynday sózderi kóp, esepsiz tolyp jatyr.

BESINShI SÓZ

Kókirek tolghan qayghy kisining ózine de biyletpeydi, boydy shymyrlatyp, buyndy qúrtyp, ya kózden jas bolyp aghady, ya tilden sóz bolyp aghady. Qazaqtar: «Á, qúday, jas baladay qayghysyz qyla gór!» dep tilek tilegenin ózim kórdim. Onysy - jas baladan góri ózi esti kisi bolyp, eskermes nәrsesi joqsyp, qayghyly kisi bolghansyghany. Qayghysy ne desen, maqaldarynan tanyrsyn: әueli - «Týstik ómiring bolsa, kýndik mal jiy», «Ózinde joq bolsa, әkeng de jat», «Mal - adamnyng bauyr eti», «Maldynyng beti - jaryq, malsyzdyng beti - sharyq», «Er azyghy men bóri azyghy jolda», «Erding maly elde, erikkende qolda», «Bergen perde búzar», «Alaghan qolym - beregen», «Mal tapqan erding jazyghy joq», «Baydan ýmitsiz - qúdaydan ýmitsiz», «Qarnyng ashsa, qaraly ýige shap», «Qayrany joq kólden bez, qayyry joq elden bez» degen osynday sózderi kóp, esepsiz tolyp jatyr.

Búl maqaldardan ne shyqty? Maghlúm boldy: qazaq tynyshtyq ýshin, ghylym ýshin, bilim ýshin, әdilet ýshin qam jemeydi eken, mal ýshin qam jeydi eken, biraq ol maldy qalaysha tabudy bilmeydi eken, bar bilgeni maldylardy aldap almaq yaky maqtap almaq eken, bermese onymenen jaulaspaq eken. Maldy bolsa, әkesin jaulaudy da úyat kórmeydi eken. Áyteuir úrlyq, qulyq-súmdyq, tilenshilik, soghan úqsaghan qylyqtyng qaysysyn bolsa da qylyp jýrip, mal tapsa, jazaly demesek kerek eken.

Búlardyng jas balanyng aqylynan nesi artyq? Biraq, jas bala qyzyl oshaqtan qorqushy edi, búlar tozaqtan da qoryqpaydy eken. Jas bala úyalsa, jerge ene jazdaushy edi, búlar neden bolsa da úyalmaydy eken. Sol ma artylghany? Qolymyzdaghyny ýlestirip talatpasaq, biz de ózindey bolmasaq, bezedi eken. Izdegen elimiz sol ma?