Q.Toqaev  biyliginin  «qandy  qantargha» qatysty pozisiyasy, atqaratyn sayasi  reformasy  bir  nәrseni  anyq týsindirdi. Q.Toqaev kelesi preziydenttik saylaugha (boljauymsha preziydenttik saylau  merizimnen  búryn  ótedi) týsuge anyq niyettenip otyr. Býgingi qalyptasqan sayasy jýie búl niyetti iske  asyrudy qamtamasyz etu kerek.

Q.Toqaevtyng jalghasty biylikte qaluyna eks-preziydent N.Nazarbaev ta mýdeli. N.Nazarbaev otyz  jylda diktaturalyq biyligin qalay saqtady? Týrli politologiyany qoldandy. Sonyng eng negizgi  bireui - qorqytu, ýreyde ústau. Zamanbek Núrqadilovtyng ólimine aqylgha simas qortyndynyng shyghuy men Altynbek Sәrsenbaevtyng atyluy, Aron Atabekting jazyqsyz qamalyp, azappen ólui   N.Nazarbaev  biyligin  otyz  jyl  saqtap  túrugha  birden-bir  sebep   boldy. Halyq bildi. Kimning ne  ýshin, qaytyp ólgendigin. Búl bylayghy júrtqa syzghan syzyqtan shyqpaysyndar, shyqsandar nәtiyje  osy degen signal siyaqty sezildi. Týsinikti boldy. Oppozisiya da bas  kótere almady. Qazir Q.Toqaev ta N.Nazarbaevtyng jeke basynan shybyn úshyrmaymyn degen anyq bekim bar. Q.Toqaevtyn   preziydent tuystarynyng lauzamdy qyzymetke taghayyndalmauy kerek degen normany zanmen  bekitui qalyptasqan bylyqqa N.Nazarbaev emes, onyng ainalasyndaghy tuystary kinәli degen  qoghamdyq pikirdi qalyptastyru. Jaqynda Q.Toqaev qoghamdy N.Nazarbaevty qúrmetteuge ashyq  shaqyrdy. Kosmetikalyq sayasy reformamen halyqtyng basyn qatyru jәne halyqty belgili  dengeyde ýreyde ústau Q.Toqaev  biyligin jalghastyrudyng senimdi kepili. Býgingi biylikte basqa amal da joq. Janbolat  Mamay  jazyqsyz. Sondyqtan sottalady. Jazyqsyzdardy sottau qoghamgha ýrey  әkeledi. Búl jana Qazaqstan da jazylmaghan zang sheginen shygham degenderge anyq signal bolady.

Qandy qantar oqighasy kóp súraqtardy ashyqqa shyghardy. Biylik búl súraqtargha jauap berse ol  bolmaghan, bermese ol bolmaghan, bylay tartsa ógiz  óletin, bylay tartsa arba synatyn tyghyryqqa  tireldi. Býgingi biylik ishtey yzaly.

Búl retki «qandy qantar» oqighasynyng tuyluyna elde qalyptasqan ekonomikalyq monopoliya  qanshalyqty sebep bolsa, (Q.Toqaevtyng 16 nauryz joldauynan), osy qalyptasqan bylyqty  әshkerelegen  J.Mamaylar da sonshalyqty sebepker boldy. Búl túrghydan da  biylik  J.Mamaygha ósh  dep aitugha bolady. Sondyqtanda qandy qantardyng basty kinәsin J.Mamaygha artugha niyetti. Búl astyrtyn anyq ósh alghandyq bolady. Mine, osynday eki sebepten J.Mamay sottalghaly jatyr.

Aghybay Ákbәrúly

Abai.kz