Últtyq Qor jәne әlemdegi birjalyq ahual. Plus pen minustyng arasynan qalay sәtti jol tabamyz?

Balalargha beriletin diviydend turaly janalyq shyqqaly beri Últtyq Qordaghy aktivter mәselesi qarapayym halyqqa óte qyzyq bolyp keledi. Jәne osy baghyttaghy qazaqsha jazbalar Qordy basqarudyng ishki kuhnyasynan sizderdi habardar qylyp otyrsa, qarjylyq sauat dengeyimiz birshama artpaq.

Osy tamyzda әlemdegi barlyq últtyq qorlar teris investisiyalyq tabys aldy. Biz ýshin etalon bolyp sanalatyn Norvegiyanyng suverendi qory biylghy birinshi jartyjyldyqta 174 milliard dollar shyghyngha úshyrady. Al Shveysariya Últtyq bankining shyghyny 100 milliard dollargha jetti. Jalpy, Norvegiya qorynyng aktivteri jyl basynan beri 5,5 payyzgha azayyp ketti. Suverendi qordyng qarjysy sheteldik aksiyalargha, obligasiyalargha, jyljymaytyn mýlik pen janartylatyn energiya jobalaryna investisiyalanghan edi.

Joghary stavkalar dәuirinde aksiyalargha degen qyzyghushylyqtyng tómendeytini zandy. Sondyqtan jyl basynan beri aksiyalardyng qúldyrauy AQSh Federaldy rezerv jýiesining bazalyq stavkany satylay ósirip kele jatqanymen tikeley baylanysty. Dәl osy kezde investor ýshin aksiyagha qaraghanda túraqty, әri qazirgi jaghdayda joghary tabystylyq bere alatyn obligasiyalargha auysqan әldeqayda tiyimdi.

Aksiyalar qúlaghandyqtan, aktivterin sol aksiyalargha salyp qoyghan suverendi qorlar shyghyngha batuda.

Al biz she? Biz qansha joghalttyq?

Bizding Últtyq Qor ýlken tabystan kóri túraqtylyq, yaghny aqshany saqtap qaludyng konservativti prinsipterimen júmys isteydi. 2022 jyly osy prinsip óz nәtiyjesin berdi. Últtyq qordyng aktivteri dollarmen eseptegende bir aida 1%-gha ósti, biraq jyl basynan beri 2,7%-gha tómendeu bayqalady. Biz basqa qorlar siyaqty jýz milliardtap shyghyngha otyrghan joqpyz. Sebebi, bizdegi aktivterding basym bóligi qúbylyp túratyn aksiyalar emes, túraqty tabystylyghy bar obligasiyalargha salynghan edi.

Songhy 5 jyldyng kezenimen eseptesek, Últtyq Qor 4,76% pluste keledi. Eger 2022 sonyna taman aksiyalardyng qúlau dәuiri ayaqtalsa, onda Últtyq Qor qaytadan joghary tabystylyq kezenine ayaq basatyn bolady.

Ortasha jyldyq mәnin alyp qarasaq, Últtyq Qor qúrylghaly beri onyng jyldyq tabystylyghy 3,05% dengeyin kórsetken. Túraqty ósu jolyndamyz deuge bolady. Kezinde bizding Últtyq Qordy basqaru ýlgisin Norvegiya siyaqty tabys tappaydy dep synaghandar az bolmady. Biraq endi konservativti túraqtylyqtyng jemisin jey bastadyq. Sondyqtan tәuekeldi dúrys baghamday bilgen Últtyq Bank pen Qarjy ministrligine rahmet deu kerek.

Aybar Oljaev

Abai.kz