Qazaq shekarasynyng shendileri ne ýshin ajal qúshyp jatyr dep oilaysyz? Arqangergen qyrghyny, 27 azamattyng úshaq apatynan qaza boluy, Talghat Esetovtyng ózin mert qyluy, Keshegi Múrat Qadyrәlinovtyng ólimi...

Osy bir qaraly habarlardyng astarynda atalghan salanyng ishtey «irip-shirigeni» emes, basqa sebepter bar siyaqty. Siz qalay oilaysyz?

Shekaragha tynyshtyq ornauy ýshin qazaq biyligi qanday sharalardy qolgha alu kerek?

Osy saualdar tónireginde tómendegi azamattarmen oy bóliskendi jón kórdik. Taghy kim ne deydi? Marhamat.

Ámirjan Qosanov:

Shekarang tynysh bolsyn desen, el ishindegi jaghdaydy týzep al!

Áriyne, shekaramyzda birinen song biri bolyp jatqan qayghyly oqighalardy әrqaysysynyng mәn-jayyna qanyghyp, tiyisti tergeu júmystaryn jýrgizip, aqiqatyna jetkennen keyin ghana ortaq bagha beruge bolar. Sondyqtan dәl qazir «osy oqighalardyng bәri bir-birimen baylanysty» deu asyghystyq әri әbestik.

Biraq, búl ómirde kezdeysoq nәrse bola bermeydi ghoy. Al qogham ómirining bir salasynda birneshe ret qaytalanghan kezdeysoqtyq zandylyqqa úlasyp ketedi. Ol jaghy taghy bar.

Qazaq shekarasynyng shendileri ne ýshin ajal qúshyp jatyr dep oilaysyz? Arqangergen qyrghyny, 27 azamattyng úshaq apatynan qaza boluy, Talghat Esetovtyng ózin mert qyluy, Keshegi Múrat Qadyrәlinovtyng ólimi...

Osy bir qaraly habarlardyng astarynda atalghan salanyng ishtey «irip-shirigeni» emes, basqa sebepter bar siyaqty. Siz qalay oilaysyz?

Shekaragha tynyshtyq ornauy ýshin qazaq biyligi qanday sharalardy qolgha alu kerek?

Osy saualdar tónireginde tómendegi azamattarmen oy bóliskendi jón kórdik. Taghy kim ne deydi? Marhamat.

Ámirjan Qosanov:

Shekarang tynysh bolsyn desen, el ishindegi jaghdaydy týzep al!

Áriyne, shekaramyzda birinen song biri bolyp jatqan qayghyly oqighalardy әrqaysysynyng mәn-jayyna qanyghyp, tiyisti tergeu júmystaryn jýrgizip, aqiqatyna jetkennen keyin ghana ortaq bagha beruge bolar. Sondyqtan dәl qazir «osy oqighalardyng bәri bir-birimen baylanysty» deu asyghystyq әri әbestik.

Biraq, búl ómirde kezdeysoq nәrse bola bermeydi ghoy. Al qogham ómirining bir salasynda birneshe ret qaytalanghan kezdeysoqtyq zandylyqqa úlasyp ketedi. Ol jaghy taghy bar.

Múnyng ózi qoghamda belgili bir dәrejede alandaushylyq tughyzudy. Eng bastysy - osynday oqys oqighalar jalpy týrde alghanda memlekettik shekaramyzdyng senimdi týrde qorghaluyna óz kedergisin keltirui mýmkin. Ony әzirshe aityp jatqan eshbir jauapty adam joq!

Qolda bar aqparatqa sýiensek, alghashqy týiinder mynalar:

Birinshiden, kez kelgen memlekette shekara qyzmeti sekildi sala elitalyq bop sanalady, ekining biri onda júmys istey almaydy, oghan joghary dengeyli, tandauly kadrlar tartylady. Memleket olargha tiyisti jaghday jasaydy. Keshe ghana estigenim: qaza tapqan shekara qyzmetining diyrektory qanshama jyl eline adal qyzmet jasap kelse de, osy kýnge deyin ýisiz bolghan eken! Ministr mәrtebesindegi bastyghy osynday mýshkil halde bop kelse, basqalary, әsirese, zastavada kýni-týni kóz ilmey qyzmet etip jatqan jay ofiyserler turaly ne aitugha bolady? Múnyng ózi memleketting óz shekarasyna degen layyqsyz da tipti syn kótermeytin kózqarasynyng jarqyn kórinisi dep bilemin!

Ekinshiden, shekara - strategiyalyq manyzy bar sala! Qazaqstannyng erekshe geosayasy ornalasuy turaly kóp aitamyz, biraq onyng tek ong tústaryn sóz etemiz de, tóndirip túrghan qauyp-qaterleri jayly «úmytyp» ketemiz. Myna jaghymyzdan Aughanstannan kele jatqan esirtki kóshi, ana jaghynan Qytaydan biz arqyly TMD men Europagha baghyttalghan qúpiya kóshi-qon men milliardtaghan somaly kontrabanda, basqa da aimaqtyq mýddeler - múnyng bәri mýddeli toptradyng shekaramyzgha kóz tigip, óz qolyn saluyna әkep soqtyrady! Ol turaly da әngime joq! Sondyqtan keybir shekara basshylarynyng júmys ornyndaghy júmbaq qazasy sol kólenkeli qarjylyq kýresting bir saldary boluy da әbden mýmkin.

Ýshinshiden, ókinishke oray, Últtyq qauipsizdik komiytetining qúramyna kirgennen beri, arnayy qyzmetterge tәn qúpiyaly rejim shekara salasyna da «júqty». Bir jaghynan, әriyne, ol qyzmetting ózining kәsiby qúpiyalary boluy kerek. Biraq, onda bolyp jatqan qoghamdyq manyzy bar prosester de júrtshylyq nazarynan tys qalmauy tiyis dep oilaymyn. Mәselen, shekarashylardyng túrmys pen qyzmet jaghdayy, bólinip jatqan budjet qarjysynyng oryndy júmsaluy, ofiyserlerding qyzmette ósuining meylinshe әdiletti boluy jәne taghy basqa mәseleler. Ol jaghy bizde  qúpiya. Bәlkim, osy qúpiyalyq keyingi kezde osy saladaghy olqylyqtardyng bir sәtte jariya boluynyng sebebi bolar.

Osy aitylghan mәseleler tek qana shekara qyzmetine emes, qogham ómirining barlyq salasyna tikeley qatysty. Sondyqtan, qogham qanday - shekarang sonday.

Olay bolsa, shekaramyz tynysh bolsyn desek, aldymen el ishindegi, qoghamdaghy ahualdy týzep alu kerek dep oilaymyn!

Jasaral Quanyshәliyn:

Shekara qyzmetin kýiretip jatqan syrttan kelgen jau emes

Men, birinshiden, shekara salasynda bolyp jatqan qandy oqighalar tizbegi býgingi rejiymining tek óz qamyn ghana kýittep, halyqqa, memleketke qarsy 22 jyl boyyna jýrgizip kele jatqan qylmysty sayasaty saldarynan Qazaqstannyng memleket retinde irip-shirui kórinisterining biri degen tújyrymymdy taghy da rastaymyn. Ekinshiden, búl tújyrym, әlbette, osy oqighalardyng astarynda jekelegen naqty sebepter jatqandyghyn әste joqqa shygharmaydy. Kerisinshe, olardyng barlyghy da tikeley memleketting irip-shiruinen tuyndaghan sebepter ekendigin aighaqtaydy. Sәl tarata aitsam, mәselen, Arqankergen qandy qasabyn eshqanday da Chelah emes, sol jerdegi ózderining jeke qylmysty mýddelerin kózdegen biyliktegi joghary lauazymdy jauyzdar jasady dep esepteymin. Jәne, sol qylmystyng izin jasyru maqsatymen, elimizding shekara basshylyghy tola mingen úshaqty da solar jaryp jibergendigine esh kýmәnim joq. General Esetov pen kapitan Qadiralinovtardyng ólimi de osy jaghdayatpen tikeley baylanysty boluy әbden mýmkin. Jiynqtay aitqanda, Qazaqstannyng shekara qyzmetin qaqyrata kýiretip jatqan eshqanday da syrttan kelgen jau emes, óz ishimizden shyqqan, memleket mýddesinen júrday, imannan bezgen dúshpandar...

Dýken Mәsimhan:

Áskery salany tek "әskeri" tәrtippen ghana ústau kerek

Búnyng bәrining qojyrau sebebi - әskeriy-qorghanys salasynda "әskery tәrtiptin" joqtyghynan. Onday tәrtipting joq bolu sebebi elimizding "әskeriy-qorghanys" salasyn әskery emes adamnyn, onyng ózinde, payda qughan, baylyq qughan biznesmenning basqaruynan, sol arqyly jalpy qoghamymyzdaghy berekesizdik әskery salamyzgha da kirip ketti me dep oilaymyn. QHR-da Szyan Szemin biylik qúrghan tústa, qytaydyng әskery sheneunikterining biznespen ainalysuyna rúhsat etilgen bolatyn. Sodan Qytaydyng qorghanys salasy tarihta bolmaghan dengeyde irip-shiridi. Sol salany onau ýshin keshegi Hu Szintao da, býgingi Sy Sziniping de baryn salyp baghuda. Biraq nәtiyje az. Demek әskery salany tek "әskeri" tәrtippen ghana ústau qajet.

Serikjan Mәmbetaliyn:

Búl Elbasy men onyng senimdi adamdarynyna baghyttalghan soqqy

El shekarasynda oryn alyp jatqan qayghyly jaghdaylar býgin týgel qoghamnyng qúbaljuyna sebepker. Alghashynda búl oqighalar sәikestik bolyp kóringenimen, býgin búl әreketterdi Elbasy men onyng senimdi adamdarynyna baghyttalghan soqqy retinde qarastyrugha bolady. Sebebi atalghan oqighalar lezde BAQ arqyly kópshilikke jetkizilip, talqygha salynyp jatyr. Demek belgili bir «kýshter» osy aqparattyng erkin taraluyna mýmkindik jasap otyr.

Masa.kz