Qúrmetti Múz-agha!

Júrtpen birge Shahanovtyng latyn әlipbiyine qatysty ashyq hatyna qol qoyghan ekensiz. («Jas Alash», №13, 19 aqpan 2013 jyl). Soghan oray ózinizge bir auyz sóz aitugha rúqsat etiniz.

1940 jyly qazaq halqyn latyn әlipbiyinen kirillisagha nege kóshirdi dep oilaysyz? Onyng syry, bizge ózderine tәn v,s,ch,sh jәne t.b. 9 әrpin tyqpalap, bizding tól dybystaluymyzdy týbirimen ózgertudi maqsat etken. Sóitip, biz «bagon» degendi orystarsha «vagon», «sirkti» «sirk» dep taza oryssha dybystaytyn halge jettik. Sóitip, ózimizge tilimizge tәn ýndestikten airylyp qaldyq. Qazirde orys tiline qaryngha jabysqan talaqtay bolyp, aiyrylmay qalghandyghymyzdyng bir syry sol. Endi latyn әlipbii arqyly ózimizge tәn dybystalugha kóshsek, basqa sebeptermen birge orystyng tildik ekspansiyasynan qútylamyz ba degen bir ýmit tuyp edi ghoy. Áriyne, basqa da sebepteri tolyp jatyr.

Kenes ókimeti bizdi ashtan óltirmey, tegin oqytyp, tegin emdep, tegin «mәdeniyetti adam» etip tәrbiyelegenimen eng týpki maqsaty: últ retinde jong bolatyn. 50 jylda (1939 jyly últtar men úlystar 192 bolsa, 1989 jyly 102 ghana qalghanyn bilesiz) 90 últty joyghan jalmauyz sovettik jýie kelesi 50 jylda taghy sonsha halyqty qúrdymgha jibereri sózsiz edi. Sonyng ishinde biz de ketip bara jattyq (20 payyzdayymyz ketip te qaldy).

Qúrmetti Múz-agha!

Júrtpen birge Shahanovtyng latyn әlipbiyine qatysty ashyq hatyna qol qoyghan ekensiz. («Jas Alash», №13, 19 aqpan 2013 jyl). Soghan oray ózinizge bir auyz sóz aitugha rúqsat etiniz.

1940 jyly qazaq halqyn latyn әlipbiyinen kirillisagha nege kóshirdi dep oilaysyz? Onyng syry, bizge ózderine tәn v,s,ch,sh jәne t.b. 9 әrpin tyqpalap, bizding tól dybystaluymyzdy týbirimen ózgertudi maqsat etken. Sóitip, biz «bagon» degendi orystarsha «vagon», «sirkti» «sirk» dep taza oryssha dybystaytyn halge jettik. Sóitip, ózimizge tilimizge tәn ýndestikten airylyp qaldyq. Qazirde orys tiline qaryngha jabysqan talaqtay bolyp, aiyrylmay qalghandyghymyzdyng bir syry sol. Endi latyn әlipbii arqyly ózimizge tәn dybystalugha kóshsek, basqa sebeptermen birge orystyng tildik ekspansiyasynan qútylamyz ba degen bir ýmit tuyp edi ghoy. Áriyne, basqa da sebepteri tolyp jatyr.

Kenes ókimeti bizdi ashtan óltirmey, tegin oqytyp, tegin emdep, tegin «mәdeniyetti adam» etip tәrbiyelegenimen eng týpki maqsaty: últ retinde jong bolatyn. 50 jylda (1939 jyly últtar men úlystar 192 bolsa, 1989 jyly 102 ghana qalghanyn bilesiz) 90 últty joyghan jalmauyz sovettik jýie kelesi 50 jylda taghy sonsha halyqty qúrdymgha jibereri sózsiz edi. Sonyng ishinde biz de ketip bara jattyq (20 payyzdayymyz ketip te qaldy).

Sondyqtan latyn әlipbiyine kóshu - bizding últqa ózimizshe dybystau ereksheligimizdi qútqarugha jasalghan bir jaqsy qadam edi. Al, Siz aqsaqal basynyzben Shahanovqa erseniz - barlyq bedelden júrday bolasyz. Eger preziydent «latyn әlipbiyine kóshpeymiz» dese, ol kóshu kerek dep jar salar edi. Sóitip te atyn shygharar edi.

Sizding latyn әlipbiyine kóshsek býgingi jazylghan dýniyelerdi bolashaq úrpaq oqy almay qalady degen qaupiniz negizsiz. Mirjaqyptyng «Baqytsyz Jamaly», Jýsipbekting «Aqbilegi» t.s.s. halyqqa qajetti dýniyelerding bәri kirillisamen basylmasa da keyin audarylyp, qayta basyldy. Yaghni, kerekti dýnie kereksiz bolyp qalmaydy. Sonyng ishinde sizding danalyqtarynyz da bolashaqta qazaq qanday әlipbiydi ústansa da soghan audarylady. Oghan seniniz.

A.Aytaly, Sh.Eleukenov, M.Myrzahmetov, Q.Júmadilov siyaqty aghalargha da sony aitar edim. Mәselening bayybyna barmay, betin qalqyp bos shuyldap jýrgenderge ere kórmenizder, aqylman aghalar.

Janashyr inileriniz

Abai.kz