«Qazaq» gazetine - 100 jyl
A.Baytúrsynúly - 140 jyl

Býgingi BAQ

Alash ziyalylary zarygha ansap, biraq qoly jetpey, kórmey ketken - Tәuelsizdikke qol jetkizdik. Últ ústazy Ahmet Baytúrsynúly aitqanday «Bizding zamanymyz - ótken zamannyng balasy, keler zamannyng atasy»  ekendigin eskersek, onda sol babalar amanatyn qanshalyqty aqtay bildik?! Últ namysyn qay dengeyde saqtay aldyq?! Alashtyng osy zamanghy úrpaghy!

«Jauyng kim? Jauyng - bolisheviyk» - dep,  sol zamanda Alash ziyalylary: «Ortaq jau - bolishevikke qarsy joryqqa attanu keudesinde jany, denesinde babalary týrikting tittey qany bolghan Alash azamatyna paryz» - dep, «Últ paydasyna» bas tikse, qazir jauyng kim? Jauyng - jahandanu. Sondyqtan ortaq jau - jahandanugha qarsy joryqqa attanu keudesinde jany, denesinde babalary Alashtyng tittey qany bolghan qazaq azamatyna paryz!

«Qazaq» gazetine - 100 jyl
A.Baytúrsynúly - 140 jyl

Býgingi BAQ

Alash ziyalylary zarygha ansap, biraq qoly jetpey, kórmey ketken - Tәuelsizdikke qol jetkizdik. Últ ústazy Ahmet Baytúrsynúly aitqanday «Bizding zamanymyz - ótken zamannyng balasy, keler zamannyng atasy»  ekendigin eskersek, onda sol babalar amanatyn qanshalyqty aqtay bildik?! Últ namysyn qay dengeyde saqtay aldyq?! Alashtyng osy zamanghy úrpaghy!

«Jauyng kim? Jauyng - bolisheviyk» - dep,  sol zamanda Alash ziyalylary: «Ortaq jau - bolishevikke qarsy joryqqa attanu keudesinde jany, denesinde babalary týrikting tittey qany bolghan Alash azamatyna paryz» - dep, «Últ paydasyna» bas tikse, qazir jauyng kim? Jauyng - jahandanu. Sondyqtan ortaq jau - jahandanugha qarsy joryqqa attanu keudesinde jany, denesinde babalary Alashtyng tittey qany bolghan qazaq azamatyna paryz!

Alash ziyalylary «Basqa júrttyng bolisheviygi bireu bolsa, Alashqa degende ekeu boldy. ózimshildikpen últ paydasyn satqan jaqynnan jat jaqsy» -dese, biz de qazirgi uaqytta: «Basqa júrttarda jahandanu bireu bolsa, Alashqa degende ekeu boldy. Ekeu boluyna sebep, qazaq qoghamy syrtqy faktordyng әserinen bir, ekinshiden sol syrtqy kýshterding «qaterli», últqa «qauipti» iydeologiyasyn qazaq tabighatyna beyimdep óz aramyzgha engizip jatqan ózimizding «aty bar da zaty joq» adamy faktorlar bolyp túr. Sondyqtan da alashshyl namyspen aitsaq: «ózimshildikpen últ paydasyn satqan jaqynnan jat jaqsy» - bolyp túr.

Áriyne, jahandanudyng zor paydasynan ózge qaupi de basym. Paydasy - batystan enip jatqan innovasiyalyq tehnologiyalar, qaupi - últty joigha maqsatty týrde baghyttalghan diny hәm mәdeny ekspansiya.  «Býgin imperializmning ornyna qazirgi zamanghy otarlaudyng jana týri globalizm keldi. Býgingi globalizm keshegi kolonializmning shóberesi, imperializmning nemeresi, keshegi orys globalizmining rulasy ekendigi anyq» - dep, Dosay Kenjetay aghamnyng aitqany da osy - jahandanu.

Endi últqa qauipti qazaqtyng jauy - jahandanu men últ paydasyn satyp jatynnan da beter bolghandardyng Ahang ataghan «halyqtyng kózi, qúlaghy hәm tili» bolghan BAQ-taghy qazirgi kórinisi turaly sóz qozghasaq.

Qazirgi uaqytta basqa BAQ-targha qaraghanda últtyng ruhyn oyatyp, tarihy jadyn tiriltip, ólgen sanany qoghamda qayta jandandyryp, últtyq iydeologiya qalyptastyrushy habar taratuy jýz payyz memlekettik tilge ótken Qazaqstan últtyq arnasy desek, búl arnanyng ózi jahandanudyng jalylynan aman emes. Odan song onday arnany «Qazaqtyng últtyq» arnasy dep qalay aitugha auyz barady?! Memlekettik tilge jýz payyz ótkeninen ne qayyr, jahandanudyng «qaterli iydeyasyn» memlekettik tilde odan beter taratyp, jahandanudyng «últtyq iydeyasyn» barynsha nasihattap  jatsa?! «Tok-shouy» t.b. ózderi dayyndaghan baghdarlamalarynda últyq mәselelerdi kótergeninen ne payda, artynan ózi kótergen últtyq ruhyn ózi «sóndirip jatsa»?!

Mәselen, biz sóz etip otyrghan Qazaqstan últtyq arnasynda «Iman ainasy» degen atpen QMDB men birlesken diniy-tanymdyq baghdarlama bar. Atalghan baghdarlamagha mindetti týrde bir imam shaqyrylyp qazirgi elimizdegi diny ahual sóz etilip, sonynda jýrgizushi: «hanafy mazhabyn ústanghan QMDB-nyng baghytyn ýlgi etsek adaspaymyz», hәm «qazaq ústanghan dәstýrli din men salt-sanadan qol ýzbeymiz» dep qorytady. Búl jahandanudyng dinmen birge kirip, úiyghan últty joigha baghyttalghan BAQ-taghy qazirgi aiqyn, әri joyqyn kórinisi desem, asyra aitqandyghym emes!

Au, Alash balasy! Ne dinge, ne әdetke, tipten qazaqy ómirge ýsh qaynasa sorpasy qosylmaytyn, kerisinshe últtyq mýdde men dәstýrli dinge barynsha óshigip alghan, sol óshikken «qazaqy senimin» últtyq sanadan joygha bar kýshin salyp jatqan mynau QMDB bolsa, onda onday jolmen jýrgenimshe meni myna qarghys atsyn demedi me Alash ziyalylary hәm alashtyng namysty úldary. Onday keyippen razy bolyp din ústanghansha meni jer jútsyn degenin nege úmyttyq qazaq atamnyn?!

«Ata-babadan qalghan dәstýr dep qashanghy dalbalaqtay beremiz» «Biraq, búl nәrseler bir ghana maqalamen, nemese bir ghana jiynmen sheshimin tauyp, dúrystalyp ketedi dep oilamaymyz. Ol ýshin tynymsyz әreketter kerek» dep qazaqqa qarsy «tynymsyz әreketke» kóshken, «bir ghana maqala, basqa emes» odan da zorymen ata-baba jolyn últ sanasynan joygha kirisip jatsa, onda QMDB-ny últtyn, dәstýrdin, dәstýrli dinning jauy dep qalay aitpaysyn?! Últtyq namysty ayaqqa taptap, qazaqty qorlaudyng búdan asqan týrin kim bilipti?! Qaneky bolsa?!

Últtyq arnadaghy jahandanudyng basqa da kórinisterin sóz etpesek taghy bolmas. Argha auyr keler.

Qazaqstan últtyq arnasynda osy kýni kóptegen teleserialdar kórsetilude. Biri, týriktiki, biri kәristiki, t.b., biri bitse, ekinshisi jalghasyp, ol bitse taghy bireui kórsetilip,  dәstýrge ainalyp ketti. Tym toqtaytyn týri joq  Sonyng bәrin emes, bireuining ghana últtyq qúndylyq pen qazaqy bolmysymyzgha qauipti jaghyn әshkerelep, sóz etsek jetip artylady. Qalghanynyng qanshalyqty qaupi qazaqqa qater bolyp tónip túrghanyn Bir Alla ghana biler. Sonday teleserialdyng biri úzaqqa sozylghan, biraq, ne әli bitpegen ne maghynasy, ne maqsaty joq -  «Deniyz» atty týrikting telehikayasy. Mine, jahandanudyng el ómirine enip, ony úrpaq sanasyna siniru degen osy. Sol «Deniyz» kinosyn bәrimiz otbasymyz qatyn, balamyzben birge otyryp kórudi dәstýrge ainaldyrdyq. Onyng bir ghana seriyasyn kóre almay qalsaq auyramyz, «nemen bitti eken?!», «anau kimdi zorlap, kimdi qorlap qoydy eken?», «Melih kimmen jatyp ne býldirip qoydy eken», «Banu ishindegi әkesiz bitken teksiz balasyn ne qylatyn» bolypty?! dep, basqalardan kórmegenimizdi súrap alamyz. Kinonyng negizgi keyipkeri «bir týngi lәzzattan jaralghan» - Deniz quansa biz de quanyp, Deniz qayghyrsa bizde qayghyratynday dәreje jettik osy kýni. Sol «Deniyz» filimi Qazaqstan últtyq arnasynda Qúdaydyng qútty kýni jarnamalanady. Sonda biz kimdi jarnamalap jatyrmyz?! Kinoda «Bir týngi lәzzattan jaralyp», negizgi róldi oinaghan «teksiz» qyzdyng «tekti» qylyghyn úrpaqtyng sanasyna sinirip, on eki jasqa tolghan qazaq qyzyn tәrbiyelep otyrghan beyshara keypimizge qarap, ony «jahandanu» dep, «jahandanu - qazaqtyng jauy» dep qalay aitpaymyz?! Jalpy týrik telehikayalarynyng nasihattaghany osy ghana, yaghni, birining әielin biri býldiru, nekesiz jýkti bolu, әkesiz bala tuu, nekesizderding qit etse tósek qatynasy, t.b. azghyndyq, dinsizdik, beyәdep әdetter ghana.

«Egemen Qazaqstan» (№69 (28008) 16.02.2013 jyl) gazeti TNS Gallup Media Asia zertteu kompaniyasynyng mәlimetterine sýiene otyryp, «Qazaqstan» arnasyn qazaq tildi auditoriyada ghana emes, barlyq dengeydegi kórermendi qamtyghan «Alghashqy oryndaghy arna» dep atay otyryp: «...últtyq arna aqparattyq-saraptamalyq, әleumettik, tanymdyq habarlary, qyzyqty megajobalary men tartymdy telehikayalary arqyly júrtshylyqty ózine tarta týsude» - dep jazdy. Elimizdegi biylikshil BAQ-sha aitsaq: «tartymdy telehikayalarynyn» siqy osynday bolyp túr. Qazaq qyzyn el anasy boludan, úlyn el tútqasy boludan qaldyryp, ruhany azghyndyqqa tartqannan basqa búl «tartymdy telehikayalar» ne berdi?! Ne ýiretti?! Nege tartty?!

«Halyqtyng kózi, qúlaghy hәm tili» bolghan BAQ-taghy búl jahandanudyng kino arqyly el ómirine birtindep enip, úrpaq sanasyna úyalap, «sanasyn ulap», úyasyna júmyrtqalap jatqandyghynyng kórinisi, erteng sol júmyrtqanyng ishinen «bir týngi lәzzattan jaralghan» úrpaghyng ósip, Abylay kórgen týstegi baqa-shayansha ózine shapsa ókinbe Alash úly!  
BAQ-ymyzdyng bastysy osylay jahandanyp jatsa Ahang aitqan: «Halyqtyng daushysy bolyp, halyqtyng sózin sóilep, paydasyn qorghap, zararyna qarsy túryp, qarghagha kózin shoqytpasqa qalay tyryspaq?!»
Taghy bir aitatyn nәrse, mulitiplikasiyalyq-animasiyalyq filimderge zәru bolyp túrghan qazirgi otandyq arnalardyng barlyghynyng nasihattap otyrghany әsirese jas buynymyzdy «adam adamdy ittey talaugha, qan tógip, atys-shabysqa» tәrbiyeleytin sheteldik kinolarmen qosa mulitfilimder deuge bolady. Osynday maqsaty teris, kýmәndi filimder men mulitfilimder B.Momyshúly aitqanday «besik jyryn estip, әldy әni qúlaghyna sinbegen, dәstýrin syilamaytyn úrpaqty kókirek kózin kór etip», qolyna pyshaq berseng súgha salatyn, tenge berseng ala salatyn, namystanbay búgha salatyn «qatygez», «últsyz», «namyssyz» etkennen basqa ne ýiretude?! «Amerikadaghy jas buyn ataulyny anyq, aiqyn jaman azdyratyn», «búzyqtyqqa, qan tóguge», «adamdy adam ittey talaugha arnalghan telefilimder» (televizor) mol tobyna jatady» - dep nege qauiptendi Múhtar Áuezov sol uaqytta Amerikanyng bar mәdeniyetining syrtqy kórkin kórip?!  «Tehnikasy, barlyghy, baylyghy qatarynda mynaday jas buyndy jabayylyq, qanqorlyq, jyrtqyshtyq baghytta baulyghanday súmdyq angharylady.» - dep nelikten qoryqty?!  Úly Múhang aitqanday: «Niu-York, Vashington, Los-Anjelos, Boston siyaqty ýlkendi-kishili qalalardyng bәrinde, barlyq kino men teleekrannyng bәr-bәrinde jýrip jatqan kýndegi kópten-kóp shygharmalar» qazir bizding teleekrandy jaulady, erteng batyssha «oylap» jýrip-túratyn úl, qyzymyzdyng qazirgi batystaghyday әieline әieli, erine eri ýilenip, jeke shanyraq bolyp jana qazaqstandyq «otbasylar» dýniyege kelip jatsa oghan tang qalyp, jiyirkene qarama Alash úly!

Amerikanyng kóp jyldar boyy memlekettik hatshysy bolghan, sayasatshy Z.Bjezinskiy: «Amerikanyng ghalamdyq yqpaly osynday kinofilimder men serialdar arqyly jýzege asyrylyp otyr. Amerikalyq mәdeniyet ózi barghan elderdegi búrynnan qalyptasqan salt-dәstýrlerdi ózgeriske úshyratady, qalyptasqan qoghamdyq tәrtipterding negizderin shayqaltady, onyng bәri elikteushilik pen qyzyghushylyqtan tuyndaydy» (Z.Bjezinskiy. Vybor. Mirovoe gospodstvo ily globalinoe liyderstvo. M. Mejdunarodnye otnosheniya, 2005. 238-268 str.) dep,  Múhtar Áuezov «qauiptengen» qazirgi bizding teleekrandy jaulaghan telefilimderding týpki maqsatyn jasyrmay ashyq aitqan edi.
Tipten ol azday qazirgi otandyq arnalardyng jarnamasynyng ózi azghyndyq «mәdeniyetti» nasihattaugha kóshken. Ádeyi emes, janalyghyn kórip otyryp, jarnamasyndaghy «jalanash» beynege janylysyp kózing týsedi. Kýnәghә eriksiz erip, bayqamay batyp bara jatqanyndy sezbey de qalasyn. Búl ne sonda?! Múnshama últty últtyghynan aiyryp, toz-toz etetin «dýniyelerdi» kim dayyndaydy?! Batys «irip» bara jatyr, «shirip» bara jatyr dep jamandap ózimizding sol batystyng sonynan «irip-shirip» bara jatqanymyzdy kim bilip, oghan qanday qarsy amal-ayla qoldanyp otyr?! «Biz estigenimizi emes kórgenimizdi» aitamyz dep kósemsiytin sol últtyq arnadaghy saraptama jasaytyndar nege «ózderining osynshama bylyqqa batyp otyrghandyghyn kórmey qalady», joq, kórip, bilip jýrip aitayyn dese әldebir «qojayyndarynan» asa almaydy ma eken?! Qojayyndarynan asa almasa nege «kórgenimizdi» aitamyz dep kólgirsiydi eken?!

Au, Alashtyng býgingi úrpaghy! Keshegi Álihan, Ahmetterdin: «Au, Alash! Sen kim? Sen jauynger týrikting ornyn basyp qalghan ýlken úlysyn, babalaryng at ýstinde jýrip, qylyshpen ózderin dýniyening jartysyna ie qylghan» - degen úly amanatyn úmytqanyng qalay?! «Qylyshpen at ýstinde ózderin dýniyening jartysyna ie qylghan babalardyn» úrpaghymyn deuge qalay auyz barady, osynshama qor bolghan qazirgi qazaqty kórip?! «Sondaghy qorlar zor bolghan, sondaghy zorlar qor bolghan» zamandy kórip, osylay aitpasqa taghy bolmas.

Jahandanudyng osynshama kórinisi - búl bir ghana Qazaqstan últtyq arnasyna ghana tәn emes! Búl qazirgi qazaq BAQ-yna, onyng ishindegi memlekettik hәm tәuelsiz arnalargha tәn qúbylys. Qazaqstan arnasyn mysal etkendegi maqsat, aty aityp túrghanday: «últtyq arnanyn», tolyq memlekettik tilge kóshken BAQ-tyng siqy mynau bolghanda, ózgesinen ne qayyr, onday BAQ-tardan últqa ne payda?! Desek, azghyndyq «mәdeniyetti» úrpaq sanasynda janghyrtudy maqsat etpegen, onday jahandanudyng «qaterli» iydeologiyasyn nasihattaudan barynsha saqpyz dep otyrghan qazirgi gazet-jurnal, otandyq sayttardyng negizgi mindeti jogharyda biz barynsha atap ótken jahandanudyn  «últsyzdanu úranyna»  qarsy әreket etip, tosqauyl bolu kerek edi. Degenmen, qazirgi otandyq BAQ-tyn, bәri desem qatelesem, kóbining deni tek qúrghaq sóz, asyra silteushilikpen «últ» boludyng qazaqstandyq modelin oilap tapty. Ol modeli - últtyq mýdde jolyna birigip qyzmet etkenderge «shyldyq» degen júrnaqty danghyrlaghan týbi joq shelektey baylap artyna týsetin, últyn satyp mansapqa jetken keshegi partnomenklatura ókilderine tiyimdi jol - «tilde bar da dilde joq»  «әsire últshyldyq» derti. Yaghni, qazirgi qazaqstandyq BAQ-qa tәn qúbylys osy. Eshbirining Alash ziyalylary sekildi әueli últqa ózderi bas bolyp qyzmet etip, odan song sol qyzmetti ózgege ýlgi etip aityp, gazet-jurnalgha jazyp otyrghan joq. Al, Alash Erleri qanday edi?! 1905 jyly oyanghan últtyq namysy basym intelliygensiya sol kezdegi kez-kelgen últqa tóngen tarihy oqighalardyng bel ortasynda jýrdi emes pe?! On altynyng oiranyndaghy Ghalihandardyng qazaq jastaryna qylghan qamqorlyghy, bir sózben aitqanda maydan dalasynda jýrgen qazaq jastarynyng sonynan quyp baryp, músylman qazaqqa kәpirding asyn ishkizbey qazaqtyng «halal» asyn jetkizui, auyrghandaryna qazaq tilin biletin dәrigerding tapshy bolghanyna qaramay dәriger berui, t.b. da kóptegen qamqorlyghynyng ózi qanday edi?! Yaghni, Alash ziyalylary músylman, tekti últty basyna qara búlty ýiirilip túrghanda tektiligin shette jýrip saqtap qalsa, bizding ayaq-qolymyz bos zamanda tekti últtyng tamyryna óz elinde, óz qolymen balta shabuymyz qalay?!  Osy jaghdaylardy jazbas búryn Alash qayratkerleri qan maydanda jýrip әueli ózderi istedi emes pe, últqa ózderi bas bolmady ma?! Últ basyna tóngen qasiretke «jany kýizelip», «suyghyna tonyp», «ystyghyna kýimedi me?!». Qaneky endi qaysymyz osy Alashtyng nar túlghalarynday jazghanymyzdy ózimiz әueli is jýzinde asyryp, últqa bas bolyp, «suyghyna tonyp», «ystyghyna kýiip» edik últtyn?! Bәrimizdiki «anau ananday bolu kerek», «mynau mynanday bolargha kerek» degen auyzdy qu shóppen sýrtken jeleu sóz әsheyin.Osylaysha mәdeni-aqparattyq kenistigimizdi syrtqy diny hәm mәdeny ekspansiyadan qorghap, jahandanudyng «últsyzdanu úranynan» arashalap alugha tiyisti býgingi BAQ, әsirese onyng ishindegi eng kýshtisi - telearnalarymyzdyng siqy osynday bolyp túr. Odan song qalay ónsin últ júmysy, júrt paydasy - Bas jazushymyz - payda kózdep, qalghandary kәsip izdep ketse?!  

Qorytyndy sóz

A.Baytúrsynúlynyn: «Ótkenderding kózine qylau týskenine ókinbey, óz kózine týsken qylaudy arshyp qara. Asqa ókpelegen balalarday qúr búrtighannan esh nәrse ónbeydi. Is ongha basarlyq qylyghyng joq. Ghamalyndy týzet, týzemesen, eshkimge kinә qoyma! Beti jamannyng ainagha ókpeleui jón be?»,  «Oljaly jerde ýlesten qaghylyp», «qaterli jerde qapersiz otyrdyq» - degenin býgingi qazaqstandyq BAQ-qa qara aitsaq, asyra aitqandyghymyz emes.

«Ayaqtan, qoldan kisen, auyzdan qaqpaq ketken Alash balasy óz qúryltayyndy kórip ólsen, armanyng joq.» - degen Alashtyng amanatyna osynsha qylghan qiyanatymyzdy qalay juar ekenbiz au, Alash úly?!

M.Áuezov aitqanday: «Mekteptegi jas balalardyng sezimin týzu jolgha bettetken.». «Jas buynnyng jana tuyp kele jatqan әlsiz oiyn «jol múndalap», jetegine alyp», «Sabaghyn oqymaytyn bala kórgen jerde qadalyp túryp qalatyn «Qazaq» gazetininin» últ boludy kózdegen - «elshildik», «últshyldyq» úrany bayqalmaydy qazirgi otandyq BAQ-tyng kóbinen.  Qazirgi jahandanyp últtyq ruhy «jansyzdana» bastaghan qazaq qoghamynda «jas balalardyng sezimin týzu jolgha bettetetin» de, «jas buynnyng jana tuyp kele jatqan әlsiz oiyn «jol múndalap», jetegine alyp otyrghan» da - býgingi BAQ, onyng ishinde telearna desek, qazirgi qazaqstandyq BAQ-tyn, onyng ishinde telearnalardyng beyshara hali jahandanu dәuirinde Ahansha aitsaq: «Halyqtyng sózin sóilep, paydasyn qorghap, zararyna qarsy túryp, qarghagha kózin shoqytpasqa tyrysudan» góri Ahandar, Alash ziyalylary janghyrtqan sara jol men «Qazaq» ústanghan baghyt - «Últtyng úly múraty» iydeyasyna qarsy jýzuin qalay týsinuge bolady?!
Akademik M.Qozybaev: «Qoghamtanu qylymdary, sonyng ishinde eng aldymen tarih ghylymy ýshin tarih shyndyghyn qalpyna keltiru - jauapty mindet, biraq búl ótkendi zertteumen ghana oryndala qoymaydy, ol býgingi bolmysty da zertteudi, ertengi ústanar baghytty da aiqyndaudy qajet etedi» - degendey, Alash arystarynyng ótken tarihtaghy úly isterin madaqtay otyryp, «býgingi bolmysymyzben» odan sabaq almasaq onda ol tarihtan ne payda?! Alashtyng nar túlghasy Á.Bókeyhannyn: «Týgen degen han, pәlen degen bi, batyr ótken, erligi, enbegi kóp dep maqtanamyz. Olar sonday bolsa, qazaq nege sorly? Bizding kemshiligimiz - әrkim tarih arqalatqan jýkti belgili jerge aparmay, sonyndaghylargha tastap ketetindigi» - degeni de osy sózimizdi quattasa kerek.

Sondyqtan da Baytúrsynnyng úly Ahmet atamsha aitsam: «Bizding múnan songhy aitatynymyz: qazaqtyng bas adamdary! Áueli, sizder adaspanyzdar, adaspas ýshin aqyldasyp, oilanyp, yntymaqpen is etinder»!  «Júrtqa keregin biletinder kóp, isteytinder az. Bilushilerimiz bilgenimen qoymay, isteuge kirisse eken. Bilushilerimiz isteushi bolsa, olardy kórip, ózgeler de ister edi. Sóitip, kósemder kóbeyse, erushiler de kóbeyer edi.»

Osynday Alash iydeyasy, Alash ruhy býgingi otandyq BAQ-qa júghyp, boyynan tabylyp jatsa qaneki, últ boludyn, tәuelsiz qazaq eli atanudyng ózi sol emes pe?! Alash úrpaghy!
Sózimdi úly babam Ahmet Baytúrsynúlynyng ólenimen qorytsam:

Jaqyn jerden jau shyghyp,
Maqúl sózden dau shyghyp,
Dúshpan ústap qolymnan,
Itter tistep tonymnan,
Maghan tosu bolghan shaq.
Tútqyn bolyp taryghyp,
Jalghyz jatyp zaryghyp,
Ashu qysyp, oidy alyp,
Ot jayylyp, boydy alyp,
Dert jýrekke tolghan shaq.
Qatty aitty dep kektemey,
Syiynghandy tek demey,
On eki imam әuliye,
Jiyrma segiz әnbiye
Qolda ónsheng aruaq!
Abai.kz