Orta Aziyada últtyq atauy bar «Handyq» qúra alghan júrt tek qana Qazaq. Búl barsha qazaqtyng ortaq maqtanyshy. Sondyqtan búryn «kýbirlep» aitylatyn «Handyqty» qayyra ornatu belgili bir ortada sóz etile bastady.

Qazir qazaq tildi qazaqtardyng bәri demey-aq qoyalyq, basym kópshiligi «Qazaqstan Halyqtar Assembleyasyn» budjetten bólingen aqshany saqtay otyryp, últtyq negizde saqtap qaludyng jolyn úsynuda. Sonyng bir joly ony Jalpyúlttyq múragerlik negizdegi «Súltandar men qojalar әm biyler úrpaqtarynyng qauymdastyghyna» ainaldyru kerek degendi auyzgha ala bastady. Sondaghy uәj:

1. Eng bastysy tili, dini әm dili bólek otandastarymyzdyng basyn «Qazaqstan – Altyn Ordanyng múrageri» iydeyasy qosady.

2. Eki preziydent kezinde de tili, dini әm dili bólek otandastarymyzdyng basyn qosatyn «demokratiyalyq ózgeristerge» qol jetkizetin qadamdar qazaq últynyng paydasyna esh jasalghan joq. Oghan qol jetkizuding jalghyz amaly Úlybritaniyanyng joly – konstitusiyalyq monarhiya ornatu.

3. Jalpyúlttyq múragerlik negizdegi «Súltandar men qojalar әm biyler úiymyn» qalyptastyrmasaq, tili, dini jәne dili ózge últ últtyq memleket qúrghanymyzdy ómiri moyyndamaydy.

4. Ata-babamyz tәuelsizdigimizdi joghaltqangha deyin handyqta ómir sýrdi, biz nege sol sayasy dәstýrimizdi parlamenttik memleket qúrugha say janghyrtpaymyz? Nege biz AQSh pen Reseyding jazghan syzghanymen jýruge tiyispiz. Babalarymyz salghan últtyq sara jolymyz bar emes pe?

5. Biz últtyq ereksheligimzdi osylaysha saqtap, әlemdik demokratiyagha ózimizshe ózgege jaltaqtamay, eliktep-solyqtamay qol jetkize alamyz.

Sonymen, elimizde shynayy demokratiya ornyqtyrugha qatysty «Últtyq monarhiyagha» sóz etile bastady. Búl «babalar tilegi» aruaqtar aldyndaghy azamattyq paryzymyz degen oy ortagha tastaldy. Biraq atyn atamaudy ótingen bastamashyl toptyng búl qadam ong bola ma, teris bola ma ony uaqyt kórsetedi. IYdeya kóterildi, konsepsiya týzildi, tek endi búghan qazaqtyng qalay qaraytyny ghana qaldy.

Ábil-Serik Áliakbar

Abai.kz