Aqordadan taghy jel esti. Sayasy arenada shópting basy taghy qimyldady. Jasyratyn nesi bar, dәl qazir bedeldisi, bedelsizi bar, maqsattysy, maqsatsyzy bar, sayasy partiyalar qyzu saudagha týsip jatqan kez. Búl joly qay partiyanyng qúlaghy shulap jatyr deysiz ghoy? "Ruhaniyat" pen "Ádilettin" taghdyry halyqtan alshaq jatqan sonau Astananyng tórindegi Aqordada talqylanyp jatqan synayly. Ondaghy sayasattyng jiligin shaghyp, mayyn ishetinder dәl osy eki partiyanyng bir tudyng astyna birigu jolyn úiymdastyryp jatyr desedi.

Nege? Qanday maqsatta? Búl kimnin, nemese kimderding bastamasy? Aqorda taghy da ailasyn asyryp, oiyn oinamaq pa? Anyghy sol, búl jogharghy jaqtan kelgen búiryq. Uaqyty da belgilenip, sheshilip qoyghan. Birigu merzimi: osy sәuir aiy. Endigi mәsele partiya mýshe­lerining qoldauynda, dauys beruinde. Sodan keyin әdet­teginshe "Sayasy partiyalar turaly" zang aqtarylady, bastamashyl top qúrylady, sezd... Osylaysha shyn-ótirigi aralas-qúralas qújattar jinalyp, Ádilet ministrligining qorjynyna sap ete qalady. Ádilet ministrligi Aqordadan búiryq bolghan son, kóp oilanyp jatpaydy, nemese partiya basshylaryn jýikesin tozdyryp, sabyltpaydy. Mórin basyp, qolyn qoyyp, zandastyryp beredi. Búghan shýbә kel­tirmeniz. Óitkeni, besiktegi balagha da belgili, Aqordanyng aq degeni - alghys, qara degeni - qarghys.

Aqordadan taghy jel esti. Sayasy arenada shópting basy taghy qimyldady. Jasyratyn nesi bar, dәl qazir bedeldisi, bedelsizi bar, maqsattysy, maqsatsyzy bar, sayasy partiyalar qyzu saudagha týsip jatqan kez. Búl joly qay partiyanyng qúlaghy shulap jatyr deysiz ghoy? "Ruhaniyat" pen "Ádilettin" taghdyry halyqtan alshaq jatqan sonau Astananyng tórindegi Aqordada talqylanyp jatqan synayly. Ondaghy sayasattyng jiligin shaghyp, mayyn ishetinder dәl osy eki partiyanyng bir tudyng astyna birigu jolyn úiymdastyryp jatyr desedi.

Nege? Qanday maqsatta? Búl kimnin, nemese kimderding bastamasy? Aqorda taghy da ailasyn asyryp, oiyn oinamaq pa? Anyghy sol, búl jogharghy jaqtan kelgen búiryq. Uaqyty da belgilenip, sheshilip qoyghan. Birigu merzimi: osy sәuir aiy. Endigi mәsele partiya mýshe­lerining qoldauynda, dauys beruinde. Sodan keyin әdet­teginshe "Sayasy partiyalar turaly" zang aqtarylady, bastamashyl top qúrylady, sezd... Osylaysha shyn-ótirigi aralas-qúralas qújattar jinalyp, Ádilet ministrligining qorjynyna sap ete qalady. Ádilet ministrligi Aqordadan búiryq bolghan son, kóp oilanyp jatpaydy, nemese partiya basshylaryn jýikesin tozdyryp, sabyltpaydy. Mórin basyp, qolyn qoyyp, zandastyryp beredi. Búghan shýbә kel­tirmeniz. Óitkeni, besiktegi balagha da belgili, Aqordanyng aq degeni - alghys, qara degeni - qarghys.

Rәsimdeu mәselesi әp-sәtte sheshiledi-au, kópshilikti búl partiyanyng maqsat, mindeti qanday bolmaq degen súraq mazalaytyny anyq. Bayqasanyz, songhy uaqytta Aqorda jaqtan shamadan tys gu-gu әngime tarap ketti. Basty mәsele, Nazarbaev­tan keyingi biylik tónireginde órbip túr. "Ruhaniyat" pen "Ádilettin" birigui jóninde sóz de osy "biylik basyna kim keledi?" degen mәseleden tuyndaghan dýniye. Bilgishter, Nazarbaevtan keyingi biylik pre­ziydenttik emes, parla­menttik-oligarhtyq respublika qúrylatynyn aitady. Yaghny biylikti jeke túlgha emes, biylik basyndaghy bedeldi klandar jýr­gizedi. Búl arada atyna zaty say bolmasa da, kóppartiyaly parlamentting róli zor bolmaq. Endeshe, "Ruhaniyat" pen "Ádi­let­tin" birigip bir partiya boluy, sol partiya ókilderining parlament deputattyghyna ýmitker retinde tir­keluining mәni bar.

"Ruhaniyat" pen "Ádilettin" biriguine kimder mýddeli boluy mýmkin? Eger songhy kezde aitylyp jýrgen әngimelerge sýiensek, parlamenttik-oligarhtyq biylikti kókseytinder qoldan jasalghan jana partiyany qúrugha mýddeli. Aytalyq, Tasmaghambetov biylik basyna keluge ýmitti me, ýmitti. Qúlybaev әlipting artyn baghyp otyr ma, otyr. Mәsimov miyghynan kýlip, biylik tizginine kóz tikpey jatyr degenge senesiz be? Shýkeev tisin qayrap jýrgen joq degenge she? Mine, osynday artynda bir top komandasy bar ýmitkerler Nazarbaevtyng taqtan týskenin andyp, ashyq bolmasa da, astyrtyn qam jasaugha kirisip keteri әbden mýmkin.

Sayasatker Rasul Júmalynyng aituynsha, negizi partiyalardyng birigui, әriyne belgili bir ortaq mýddeni kózdeydi. Mәselen, saylau aldynda әleumetti biriktiru arqyly túghyryn kýsheytu maqsatynda birigedi. Keyde naqty bir mәselelerding tónireginde biri­gedi. Al dәl osy eki partiyanyng biriguine keletin bolsaq, biylik, biylikting partiyasy "Núr Otan", shyn mәnisindegi oppozisiyalyq partiyalar birinen-biri ajyrap, tirkelmey jatqanda, syrttay bolsa da demografiyalyq memleketting kórinisi retinde, qoldan oppozisiya jasamaq. "Múny "Ruhaniyat" pen "Ádi­lettin" bastamasy dep aita almaymyn, biylikting basy-qasynda otyrghandardyng qoldan úiymdastyryp otyrghan jo­basy. Eger búl qoghamnyng óz ishindegi ýrdisterden góri, qoldan jasalghan әreket bolsa, onyng ómiri úzaqqa barmaydy", - deydi Rasul Júmaly.

Asyly, býginde Aqordadan, taqqa ýmitkerlerden tynyshtyq ketti. Ásirese, "Nazarbaevtan keyin biylik basyna kim keledi?" degen mәsele qyzu talqygha týsti. Taqqa ýmitkerlerding úiqysynyng qashuynda da mәn bar. Óitkeni biylik basynda birin-biri ayaqtan shalugha dayyn túrghan klandyq toptar bar ekeni jasyryn emes býginde. Al "Ruhaniyat" pen "Ádilettin" birigui, biyliktin, ne sol toptardyng sayasy amal, ailasy ekeni anyq.

Biz qosaqtaluy yqtimal búl partiyalardyng jetekshilerimen habarlasugha kýsh salghanymyzben, odan nәtiyje shyqpady. Júrt shulap jatqanda anyq-qanyghyn ózderi de aityp qalar. Eger Aqorda uaqyty jetpey ýn shygharma dep jýrmese.

Dilara ISA,

Astana

«Jas Alash» gazeti