Osydan eki-ýsh jyl búryn qazirgi Mәjilis deputaty, sol kezde Almaty qalasy әkimining orynbasary qyzmetinde otyrghan Serik Seydumanov Almatynyng atauyn ózgertu turaly bastama kóterip, júrtty bir dýrliktirip edi. Sony qoghamdyq talqylaugha úlasqan dýrligu kópke barmay sayabyrsyghan bolatyn. Keyin Mәjilis tabaldyryghyn attaghan Seydumanov týbinde «Alma-Atamen» qayta qauyshatynymyzgha senimdi ekenin aityp, miyghynan kýlgen-di. Endi mine, sol sóz taghy aityldy. Basqa emes, jurnalisterding Odaghyn basqaryp jýrgen Seyitqazy Mataevtyng auzymen. «Alma-ata» dep ataghanymyz dúrys, týbi osyghan kelemiz» deydi Sekeng senimdi. Sóitken Mataevtyng ózining basy daugha qaldy. «Jurnalister Odaghyn basqaryp, kýlli qalam ústaghan qauymnyng atynan sóileytindey ol kim eken sonsha? Odaqty basqaratyn basqa adam tabylmay qaldy ma?» degen aiyptaugha toly ýshbu hat ghalamtordy sharlap ketti. Hatty kim jazghany әri kimge baghyttalyp jazylghany da belgisiz. Bir belgilisi, Jurnalister odaghynyng tóraghasyna búrynnan  tis qayrap jýrgender boluy kerek. Al myna bastamasy «Qúlannyng qasuyna myltyqtyng basuy» degenning keri bolghanday. Jә, aitpaghymyz búl emes edi. Bizdi alandatatyny, bәrimizge ystyq Almaty atauyn «Alma-ata» dep ózgertkende ne útamyz? Odan halyqqa keler payda qaysy? El aman, júrt tynyshta joq jerden dau shygharghan Seyitqazy Mataevtyng kóksegeni ne? Álde, bireuler aitqyzyp, Mataevtyng qolymen ot kósep otyr ma?

Osydan eki-ýsh jyl búryn qazirgi Mәjilis deputaty, sol kezde Almaty qalasy әkimining orynbasary qyzmetinde otyrghan Serik Seydumanov Almatynyng atauyn ózgertu turaly bastama kóterip, júrtty bir dýrliktirip edi. Sony qoghamdyq talqylaugha úlasqan dýrligu kópke barmay sayabyrsyghan bolatyn. Keyin Mәjilis tabaldyryghyn attaghan Seydumanov týbinde «Alma-Atamen» qayta qauyshatynymyzgha senimdi ekenin aityp, miyghynan kýlgen-di. Endi mine, sol sóz taghy aityldy. Basqa emes, jurnalisterding Odaghyn basqaryp jýrgen Seyitqazy Mataevtyng auzymen. «Alma-ata» dep ataghanymyz dúrys, týbi osyghan kelemiz» deydi Sekeng senimdi. Sóitken Mataevtyng ózining basy daugha qaldy. «Jurnalister Odaghyn basqaryp, kýlli qalam ústaghan qauymnyng atynan sóileytindey ol kim eken sonsha? Odaqty basqaratyn basqa adam tabylmay qaldy ma?» degen aiyptaugha toly ýshbu hat ghalamtordy sharlap ketti. Hatty kim jazghany әri kimge baghyttalyp jazylghany da belgisiz. Bir belgilisi, Jurnalister odaghynyng tóraghasyna búrynnan  tis qayrap jýrgender boluy kerek. Al myna bastamasy «Qúlannyng qasuyna myltyqtyng basuy» degenning keri bolghanday. Jә, aitpaghymyz búl emes edi. Bizdi alandatatyny, bәrimizge ystyq Almaty atauyn «Alma-ata» dep ózgertkende ne útamyz? Odan halyqqa keler payda qaysy? El aman, júrt tynyshta joq jerden dau shygharghan Seyitqazy Mataevtyng kóksegeni ne? Álde, bireuler aitqyzyp, Mataevtyng qolymen ot kósep otyr ma?

Qaly SÁRSENBAY, «Almaty aqshamy» gazetining bas redaktory:
Almaty atauyn ózgertuding eshqanday qisyny joq
- Ghasyrlar boyy jasap kele jatqan Almatynyng tarihy terende jatyr. Tipti, bayaghyda «Almatu» degen jazuy bar tenge de tabylghan. Sondyqtan ol ataudy auystyrudyng eshqanday qisyny joq. Búlay etuding arghy jaghynda ne túrghanyn bilmeymin. Ótken jyly qala әkimi Ahmetjan Esimov búghan qatysty «Almaty atauy eshqashan ózgermeydi» dep nýkte qoyghan bolatyn. Búl osy taqyrypqa nýkte qoyady dep oilaymyn. Sebebi, ol qala basshysynyng pikiri. Konstitusiyada solay jazylghan. Almaty ejelden óz atauymen kele jatqan qala. Arasynda Vernyy degen sekildi atpen uaqytsha atalghan. Osynday atau bergen bizding ata-babamyz aqymaq emes shyghar. Tipti, qalanyng aty Almaty emes, kezinde Almaly dep atalghan. Qazir olay eshkimning de ataghysy kelmeydi. «Almatu» degen jazuy bar tenge tabylghanda Mәskeuden arnayy numizmatikamen ainalysatyn adamdar kelip teksergende búryn qalanyng ýlken óndiris orny bolghanyn anyqtaghan edi.

Serik SEYDUMANOV, deputat:
Qazir qarsy bolghandar keyin qúptaytyn bolady
- Qazirgi uaqytta qala atauyn ózgertuding qajeti joq shyghar. Biraq bolashaqta ol mindetti týrde ózgeredi dep oilaymyn. Qazaq tilinde Almatynyng aty Kenes dәuirinde de, qazir de Almaty bolyp keledi. Ol eshqashan ózgermeydi. Alayda «Alma-Ata» degen transkripsiya boldy. Bireuler orys tilinde boldy dese, biri basqa tilde boldy degendi algha tartady. Orys tilining dәuiri jýrip túrghanda Alma-Ata dep jazyldy. Shetelde de tura osylay atalghanyn eskeruimiz kerek. Búl tarihy mәlimet. Solay bola túra nelikten bizding qoghamda oghan qarsy adamdar bar? Qarsy bolyp otyrghandardyng bәri ózimizding qazaqtar. Basqa últtar tarapynan qarsylyq bayqalmaydy. Bólinbeu kerek. Bizge belgilisi, Almaty - qazaqtyng sózi. Oryssha atalghan Alma-Atanyng ózi qazaqqa bóten emes. «Alma» men «ata» degen atau bizde bar emes pe? Biz osylay jazghanmen basqa elderde transkripsiya bәribir ózgeredi. Ol bizge qaramaydy. Mysaly, biz Moskva bola túra ony Mәskeu deymiz ghoy. Saratovty Sarytau deymiz. Tura sol sekildi. Bizge qalay ynghayly bolsa, solay aita beremiz. Býgingi qogham ósu ýstinde. Jiyrma bir jyl bolghan tәuelsizdikting jemisin kóretin uaqytqa kelip jettik. Biraq sanamyzda qorqaqtyq, jaltaqtau bar. Sol bizdi tejep túr. Uaqyt óte kele qazir qarsy bolghandar keyin qolday bastaydy.
Altynbek QORAZBAEV, Halyq әrtisi:
Almatyny «Alma-Ata» dep ózgertsek,
ózimning әnime janym ashidy
- Búl endi qiyndau mәsele. Almatyny «Alma-Ata» dep ózgertsek ózimning әnime janym ashidy. Bir jaghynan Alma-Ata dep bólek jazyluy Niu-York, San-Fransisko dep jazylghan atau sekildi dýnie ghoy.  Almaty degen qazaqi, qúlaqqa jaghymdy estiledi. Al endi sony qaytadan búrynghy qalpyna keltiruge qanday qajettilik tuyndap otyrghanyn týsinbedim. Meninshe, Almaty bolyp qalghany dúrys. «Alma-Ata» deu әlemdik dengeydegi lauazym sekildi bolyp estiledi. Bala kezimizde «Alma-Ata» dep aityp, solay jazatynbyz. Múnyng auysqanyna otyz jylday ghana uaqyt boldy. Auystyrsa auystyra jatar. Álemdik dengeyge shyghamyz degen oy shyghar. Búl turaly biylik ne deydi eken? Seydumanovtyng aityp jýrgeni bir jaghynan dúrys ta shyghar. Sebebi, ol Almaty qalasy ýshin biraz ter tókti.
RS: Bizding Seyitqazy Mataevtyng jeke ózine esh qarsylyghymyz joq. Azamat retinde, әriptes retinde syilaymyz. Biraq tarihshy emes, basqa emes, Jurnalister odaghynyng tóraghasynyng qoghamnan qoldau tappaghan taqyrypty qayta qozghaghanyna tanymyz bar. Erikkenning ermegine ainaldyrmay, kim kóringenning iyleuine tastamay osy mәselege nýkte qoyatyn uaqyt jetti-au, osy!
J.QARJAN

"Halyq sózi" gazeti