Keshe, 14 mamyrda Týrkiyada preziydent jәne parlament saylauy ótti. Onyng basty favoritteri qazirgi preziydent Rejep Tayyp Erdoghan men oppozisiyalyq koalisiya ókili Kemal Qylyshdaroghly boldy. Aldyn ala saylau qorytyndysy boyynsha eshbir kandidat 50 payyz dauysty jinay almady. Sondyqtan el basshysyn saylaudyng ekinshi tury ótui mýmkin.

Preziydent saylauyna 4 kandidat týsken: Týrkiyanyng qazirgi preziydenti Rejep Tayyp Erdoghan – 49,36%, oppozisiya ókili Kemal Qylyshdaroghly – 44,99%,  «Aliyans ATA» sayasy blogynyng jetekshisi Sinan Ogan 5,21% dauys jinady. «Memleket» partiyasynyng atynan týsken Muharrem Inje 11 mamyr kýni ýmitkerlikten bas tartqan.

Sinan Ogan preziydent saylauyndaghy basty autsayder, onyng reytingi dauys beru barysynda 5% - dan aspaytyny belgili bolghan. Sayasatker búryn Erdoghanmen odaqtasqan Últshyl qozghalys partiyasynyng (MHP) deputaty bolghan. Qazir Sinan Ogan oppozisiyalyq ýmitker Kemal Qylyshdaroghlygha dauysyn beretinin aitty.

Týrkiyadaghy preziydent saylauyn sarapshylar «tarihy oqigha» dep atap jatyr. Óitkeni Erdoghan basqarghan 20 jylda alghash ret oppozisiyalyq kandidattyng jenu mýmkindigi tudy.

Týrkiyanyng preziydent saylauyndaghy basty qarsylastar Rejep Erdoghan men Kemal Qylyshdaroghly.

Qylyshdaroghly el basshylyghyna kelgen jaghdayda Ortalyq bankting tәuelsizdigin qalpyna keltirip, Erdoghannyng monetarlyq sayasattaghy stavkalarmen «kýresine» birjola toqtau salatynyn aitty.

Respublikalyq Halyq partiyasynyng (CHP) jetekshisi myndaghan tútqyngha raqymshylyq jasaugha (olardyng arasynda kýrd kóshbasshysy Selahattin Demirtash ta bar) sóz berdi. Ol Erdoghannyng super preziydenttik jýiesin toqtatyp, el basqarudy parlamenttik rejimge kóshiretinin mәlimdedi.

Týrkiyany 20 jyldan beri basqaryp kele jatqan Rejep Tayyp Erdoghan saylauda jeniske jetken jaghdayda taghy 2028 jylgha deyin biylik basynan ketpeydi. Onyng baghdarlamasynda respublikany sayasy islam jolymen әri qaray damytu men órship túrghan ekonomikalyq daghdarysty tejeu turaly aitylghan. Degenmen Erdoghan basqaryp otyrghan týrik elin býginde qymbatshylyq jaylaghan. Byltyr inflyasiya 85%-dan asty. Týrik lirasy әlemdegi eng túraqsyz valutagha ainaldy.

Erdoghan biylik partiyasy – «Ádilet jәne damu partiyasynyng (PSR)» shtab pәterining balkonynda túryp óz jaqtastaryna:

«Birinshi turda 50 payyz dauys jinay alamyz. Shetelden dauys bergen azamattardyng dauysy әli sanalyp bitken joq», - dep birinshi turda jeniske jetetinine senim bildirgen bolatyn.

Onyng qarsylasy Kemal Qylyshdaroghlyekinshi turda jeniske jetetinine senimdi ekenin aitty.

«Balkonnan sóilep saylauda jeniske jete almaysyn. Ekinshi tur jariyalansa, biz mindetti týrde jenemiz. Qoghamnyng ózgeriske qúlshynysy 50 payyzdan joghary», - dedi sayasatker.

Saualnamalar nәtiyjesi halyqtyng kópshiligi Erdoghandy emes Qylyshdaroghlydy jaqtaytynyn kórsetken.

Birinshi turdyng naqty nәtiyjesi 19 mamyrda resmy gazette jariyalanady. Saylaugha halyqtyng 87,56% qatysqan, bulletenderding 99,05% sanaldy.

Qazir kóptegen sarapshylar men jurnalisterding kókeyinde bir súraq túr: Týrikter saylau nәtiyjesine sene me?

Parlamenttik saylauda 95% dauyspen Erdoghan basqaratyn «Ádilet jәne damu partiyasy (PSR)» kósh bastap túr.

Ayjan Temirhan

Abai.kz