كەشە، 14 مامىردا تۇركيادا پرەزيدەنت جانە پارلامەنت سايلاۋى ءوتتى. ونىڭ باستى فاۆوريتتەرى قازىرگى پرەزيدەنت رەجەپ تايىپ ەردوعان مەن وپپوزيتسيالىق كواليتسيا وكىلى كەمال قىلىشداروعلى بولدى. الدىن الا سايلاۋ قورىتىندىسى بويىنشا ەشبىر كانديدات 50 پايىز داۋىستى جيناي المادى. سوندىقتان ەل باسشىسىن سايلاۋدىڭ ەكىنشى تۋرى ءوتۋى مۇمكىن.

پرەزيدەنت سايلاۋىنا 4 كانديدات تۇسكەن: تۇركيانىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان – 49,36%، وپپوزيتسيا وكىلى كەمال قىلىشداروعلى – 44,99%،  «اليانس اتا» ساياسي بلوگىنىڭ جەتەكشىسى سينان وگان 5,21% داۋىس جينادى. «مەملەكەت» پارتياسىنىڭ اتىنان تۇسكەن مۋحاررەم ينجە 11 مامىر كۇنى ۇمىتكەرلىكتەن باس تارتقان.

سينان وگان پرەزيدەنت سايلاۋىنداعى باستى اۋتسايدەر، ونىڭ رەيتينگى داۋىس بەرۋ بارىسىندا 5% - دان اسپايتىنى بەلگىلى بولعان. ساياساتكەر بۇرىن ەردوعانمەن وداقتاسقان ۇلتشىل قوزعالىس پارتياسىنىڭ (MHP) دەپۋتاتى بولعان. قازىر سينان وگان وپپوزيتسيالىق ۇمىتكەر كەمال قىلىشداروعلىعا داۋىسىن بەرەتىنىن ايتتى.

تۇركياداعى پرەزيدەنت سايلاۋىن ساراپشىلار «تاريحي وقيعا» دەپ اتاپ جاتىر. ويتكەنى ەردوعان باسقارعان 20 جىلدا العاش رەت وپپوزيتسيالىق كانديداتتىڭ جەڭۋ مۇمكىندىگى تۋدى.

تۇركيانىڭ پرەزيدەنت سايلاۋىنداعى باستى قارسىلاستار رەجەپ ەردوعان مەن كەمال قىلىشداروعلى.

قىلىشداروعلى ەل باسشىلىعىنا كەلگەن جاعدايدا ورتالىق بانكتىڭ تاۋەلسىزدىگىن قالپىنا كەلتىرىپ، ەردوعاننىڭ مونەتارلىق ساياساتتاعى ستاۆكالارمەن «كۇرەسىنە» ءبىرجولا توقتاۋ سالاتىنىن ايتتى.

رەسپۋبليكالىق حالىق پارتياسىنىڭ (CHP) جەتەكشىسى مىڭداعان تۇتقىنعا راقىمشىلىق جاساۋعا (ولاردىڭ اراسىندا كۇرد كوشباسشىسى سەلاحاتتين دەميرتاش تا بار) ءسوز بەردى. ول ەردوعاننىڭ سۋپەر پرەزيدەنتتىك جۇيەسىن توقتاتىپ، ەل باسقارۋدى پارلامەنتتىك رەجيمگە كوشىرەتىنىن مالىمدەدى.

تۇركيانى 20 جىلدان بەرى باسقارىپ كەلە جاتقان رەجەپ تايىپ ەردوعان سايلاۋدا جەڭىسكە جەتكەن جاعدايدا تاعى 2028 جىلعا دەيىن بيلىك باسىنان كەتپەيدى. ونىڭ باعدارلاماسىندا رەسپۋبليكانى ساياسي يسلام جولىمەن ءارى قاراي دامىتۋ مەن ءورشىپ تۇرعان ەكونوميكالىق داعدارىستى تەجەۋ تۋرالى ايتىلعان. دەگەنمەن ەردوعان باسقارىپ وتىرعان تۇرىك ەلىن بۇگىندە قىمباتشىلىق جايلاعان. بىلتىر ينفلياتسيا 85%-دان استى. تۇرىك ليراسى الەمدەگى ەڭ تۇراقسىز ۆاليۋتاعا اينالدى.

ەردوعان بيلىك پارتياسى – «ادىلەت جانە دامۋ پارتياسىنىڭ (پسر)» شتاب پاتەرىنىڭ بالكونىندا تۇرىپ ءوز جاقتاستارىنا:

«ءبىرىنشى تۋردا 50 پايىز داۋىس جيناي الامىز. شەتەلدەن داۋىس بەرگەن ازاماتتاردىڭ داۋىسى ءالى سانالىپ بىتكەن جوق»، - دەپ ءبىرىنشى تۋردا جەڭىسكە جەتەتىنىنە سەنىم بىلدىرگەن بولاتىن.

ونىڭ قارسىلاسى كەمال قىلىشداروعلىەكىنشى تۋردا جەڭىسكە جەتەتىنىنە سەنىمدى ەكەنىن ايتتى.

«بالكوننان سويلەپ سايلاۋدا جەڭىسكە جەتە المايسىڭ. ەكىنشى تۋر جاريالانسا، ءبىز مىندەتتى تۇردە جەڭەمىز. قوعامنىڭ وزگەرىسكە قۇلشىنىسى 50 پايىزدان جوعارى»، - دەدى ساياساتكەر.

ساۋالنامالار ناتيجەسى حالىقتىڭ كوپشىلىگى ەردوعاندى ەمەس قىلىشداروعلىدى جاقتايتىنىن كورسەتكەن.

ءبىرىنشى تۋردىڭ ناقتى ناتيجەسى 19 مامىردا رەسمي گازەتتە جاريالانادى. سايلاۋعا حالىقتىڭ 87,56% قاتىسقان، بيۋللەتەندەردىڭ 99,05% سانالدى.

قازىر كوپتەگەن ساراپشىلار مەن جۋرناليستەردىڭ كوكەيىندە ءبىر سۇراق تۇر: تۇرىكتەر سايلاۋ ناتيجەسىنە سەنە مە؟

پارلامەنتتىك سايلاۋدا 95% داۋىسپەن ەردوعان باسقاراتىن «ادىلەت جانە دامۋ پارتياسى (پسر)» كوش باستاپ تۇر.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz