Eldi-mekenderde ne bolyp jatqanymen eshkimning sharuasy joq. Keshegi әkim- qaralardyng saylauy bizge ne berdi? Eshtene bergen de joq, әkelgen de joq. Tek bizding elde qojanasyrlyq basym ekendigin aiqyndap kórsettik te qoydyq. Eldegi qazaqtar, osy bizge ne bolghan dep, tanyrqasyp bastaryn qasyp otyr. Búl sharuamyz bayaghy, taz ben soqyr jәne jalaqtyng anyzy tektes ertegi boldy da qoydy. Auyldyq eldi mekenderge kelip jatqan janalyqtyng kópshiliginde negiz joq. Qisynsyz, qisyq sharualar.

Mәselen, býgingi kýnde audandardaghy salalyq bólimderde 3 adamnan qúralatyn, odan qaldy 5 jәne 8 qyzmetkerler aralyghynda júmys jasaytyn bólimder bar. 3 adamnyng ishinde bireui basshy, bireui maman bolsa, ýshinshi esepshi maman eken. Yaghni, bir qúlgha basshylyq jasaytyn bir adam, jalaqy esepteytin bir adam eken. Sol tәrizdes 5 jәne 8 adamgha bola, bólimderde derbes buhgalteriya ashudyng qanday qisyny bar?

Úmytpasaq, 2006 jyldan beri qaray barlyq yqshamdau men qysqartulargha birynghay jergilikti jerlerdegi mekemeler úshyrapty. Salalyq bólimderdi bir-birine qosyp, dýbara mekeme shygharghan. Olardy qayta ajyratty. Sonda ne tapty?

Býgingi salalardyng qal-jaghdayyn súrastyrsaq, әr sala boyynsha, bir mamannyng moyynyna 7-8 mindetti júmystardy atqarudy jýktep qoyypty. Bir maman demalysqa shyqsa, sol mamannyng júmystaryn qalghandaryna jiliktep artyp qoyady eken.

Eldi-mekenderde ne bolyp jatqanymen eshkimning sharuasy joq. Keshegi әkim- qaralardyng saylauy bizge ne berdi? Eshtene bergen de joq, әkelgen de joq. Tek bizding elde qojanasyrlyq basym ekendigin aiqyndap kórsettik te qoydyq. Eldegi qazaqtar, osy bizge ne bolghan dep, tanyrqasyp bastaryn qasyp otyr. Búl sharuamyz bayaghy, taz ben soqyr jәne jalaqtyng anyzy tektes ertegi boldy da qoydy. Auyldyq eldi mekenderge kelip jatqan janalyqtyng kópshiliginde negiz joq. Qisynsyz, qisyq sharualar.

Mәselen, býgingi kýnde audandardaghy salalyq bólimderde 3 adamnan qúralatyn, odan qaldy 5 jәne 8 qyzmetkerler aralyghynda júmys jasaytyn bólimder bar. 3 adamnyng ishinde bireui basshy, bireui maman bolsa, ýshinshi esepshi maman eken. Yaghni, bir qúlgha basshylyq jasaytyn bir adam, jalaqy esepteytin bir adam eken. Sol tәrizdes 5 jәne 8 adamgha bola, bólimderde derbes buhgalteriya ashudyng qanday qisyny bar?

Úmytpasaq, 2006 jyldan beri qaray barlyq yqshamdau men qysqartulargha birynghay jergilikti jerlerdegi mekemeler úshyrapty. Salalyq bólimderdi bir-birine qosyp, dýbara mekeme shygharghan. Olardy qayta ajyratty. Sonda ne tapty?

Býgingi salalardyng qal-jaghdayyn súrastyrsaq, әr sala boyynsha, bir mamannyng moyynyna 7-8 mindetti júmystardy atqarudy jýktep qoyypty. Bir maman demalysqa shyqsa, sol mamannyng júmystaryn qalghandaryna jiliktep artyp qoyady eken.

Onyng ishinde 60 jastaghylary kenesin aityp, toy, sadagha, qúdajol degen jauapty sharualardy jaghalap kete barady eken. Sebebi, elde qalghan esi dúrys, deni sau, jýrip – túrugha shamalary keletin qarttar da solar.

Qarjyny iyegru qajet dep, audan әkimderi bólim basshylaryn qystau songhy kezde mýlde joyqyn sharagha ainalghan. Jauapkershilik te, aiyptalushy da, sottalushy da 3 adamnan qúralatyn bólim basshylarynda, oibay salyp tómpeshteletin jalghyz qúl. Eskertu de, qatang sógis te sol bayghústyng ýlesine berilip, barlyghy kónil aityp, júbatyp ta qoyady eken.

Sonda basqaru jýiesinde bolyp jatqan qisynsyz qysqartular men sayqy mazaqtar kimge qajet? Búl qisynsyz masqaranyng shegi bar ma?

Basqaru jýiesi men jauapkershilik sharlaryn dúrys jolgha qoyamyz desek, eng birinshi audandaghy bólimderding eseptik sharalaryn ortalyqtandyryp, audan әkimdigine shoghyrlandyru qajet te, bólimderdi audan әkimdigi qaramaghyndaghy bólim esebinde, audan әkimdikterine qayta tirkeu kerek. Sebebi, әr sala óz júmysymen ainalysuy qajet. Olargha derbes buhgalteriya ústaudyng esh bir qisyny joq. Sonan son, júmys auyrtpalyqtary men bólimderde atqarylatyn qyzmetterge oray, olardyng shtattyq birlikterin qayta dúrys jolgha qoymayynsha, júmystyng da mәni bolmaydy.

Barlyq tender ótkizu, obektilerdi qabyldau audan әkimdigining jauapkershiliginde boluy tiyis. Oryndaushylargha tapsyrma berushi de, qabyldaushy da audan әkimdigi bolsa ghana eshkim qyspalyqqa úshyrap, qylmysqa iytermelenbeydi. Obektilerding sapaly qabyldanuy da audan әkimdikterining tikeley jauapkershiliginde boluy tiyis.

Súrastyryp otyrsaq, býgingi salalyq mamandardyng aitularyna qaraghanda, kýnine joq degende 2 men 4 shamasy aralyghynda, shúghyl, óte shúghyl, jedel degen tapsyrmalar aghylyp keletin kórinedi. Onday shúghyl sharuadan qanday sapa kýtuge bolady? Aqparttar men esepterding naqtylanghan kestesi qayda? Jogharghy jaqty kim qughyngha salyp jatyr? El nendey saghymdy quyp jýr?

2030-shy jyldy shayymgha keltirmedik. 2050-di jedel ayaqtap tastap, aigha úshqaly jatqan joqpyz ba?

Bizde saliqaly basqaru jýiesi joq. Aymaqtyq damu Ministrligi degen kimge qajet? Ekonomika Ministrligi qúmalaq salushy mekemege ainaldy. Sondyqtan ekonomika ekonomikamen, budjetting kiris bóligimen qarjy Ministrligi, jergilikti jerdegi qarjy basqarmalary men bólimderi nege naqty ainalyspasqa?

Aymaqtyq damu Ministrligining ornyna nege ishki jәne syrtqy sauda Ministrligin ashpasqa? Jabayy naryqqa kim shek qoyyp, dúrys jolgha salmaqshy? Dýniyejýzilik sauda úiymyna mynaday basqaru jýiesi men qosa jabayy tirshilikpen kirmegimizge jol bolsyn? Elden, elding tirshiliginen derbes biylik qúrudan biz ne taptyq? Dýniyejýzilik sauda úiymyna búl jalghanda kiruge dayynbyz ba?

Jalpy, biz kimbiz?

Abai.kz