Seysenbi, 17 Qyrkýiek 2024
846 0 pikir 30 Mausym, 2024 saghat 16:36

Polisiya qyzmetkeri: Eriktiler el taghdyryna beyjay qaramaydy!

Kollaj: Abai.kz / Suretter: ulysmedia.kz, baigenews.kz

«Dauyldyng aldy – jel, janbyrdyng arty – sel» - demekshi, qalyng qardyng tolassyz jauuynyng saldarynan biyl elimizde 80 jylda bir kezdesetin su tasqyny oryn aldy.

Bógetterding jaryluy da atalmysh mәselening tuuyndauyna birden-bir sebep bolghan. Nәtiyjesinde qarghyn sudyng kesirinen elimizding on oblysynda tótenshe jaghdaylar jariyalanyp, su basyp ketti. Dayyndyq qansha jerden shartty týrde bolghan kýnning ózinde de jarty millionnan astam halyqtyng ómiri qyl ýstinde boldy. Tipten, ýisiz-kýisiz ghana qalyp qoymay, materialdyq shyghyngha da batyp jatqandary shamaly. Eng quantatyny adam shyghyny bolmady. Sebebi, arnayy qútqarushylar men eriktilerding arqasynda elimiz búl qiynshylyqtan da ótip, ensemizdi qayta bir tiktep berdi. Birigip kótergen jýk jenil demekshi, abyroy bolghanda qazir búl qauip artta qaldy. Elimizding barlyq ónirinde su tasqyny ayaqtalyp, qayta qalypqa kelu júmystary qyzu jýrude.

Ár nәrsening artynan qayyr izdeytin qazaq, búl su tasqynynan da ózderine ong paydasyn taba aldy. Tasyghan sudan elimizdegi qoymalargha su jinalyp qaldy. Búl óz kezeginde auyl sharuashylyghy men ónerkәsipte paydalanugha jóneltilmek. Mәselen, BQO-da iri tórt birdey qoymanyng 87%-y tolsa, Aqmolanyng 99%, SQO-nyng 100%, Aqtóbening 95%, ShQO 89%, Abay oblysynyng 87,8%, Qaraghandynyng 99,5%, Qostanaydyng 91% – y sumen qamtamasyz etildi.

Yrysty yntymaghyn syn saghatta tanyta bilgen elimiz tabigha apatta júrt bolyp tótep berdi. Arnayy qútqarushylar men әskery qyzmetshiler, sonday-aq, IIO men qyzmetkerler de kýn-týn demesten júmystaryn jasap, Otan aldy paryzdaryn adal atqarumen boldy. «Elin sýigen azamatqa eng ýlken qayghy – óz halqynyng taghdyrynan tys qalu» degen Kekilbaevtyng sózin tu etken preziydent Qasym-Jomart Toqaev tótenshe jaghdaylar kezinde belsendi bolghan azamattargha arnayy alghysyn bildirip, enbekterin joghary baghalap, «Qazirgi zamannyng batyrlary» dep atap ótti.

Sonday-aq preziydent Qasym-Jomart Toqaev su tasqyny kezinde halyqtyng janynan tabyla bilgen azamattardy arnayy alghys hatpen marapattady. Osy sәtti paydalana otyryp, Abai.kz tilshisi marapat iyelerining biri Áyteke by audany Polisiya bólimi Jergilikti polisiya qyzmetining uchaskelik polisiya inspektory polisiya mayory Kemeltaev Darhan Naghashybayúlymen súhbattasqan edi.


Jurnalist: Alghashqy kezenderde su kelgende halyqtyng reaksiyasy qanday boldy? Aldyn ala eskertilgen kýnning ózinde de olar dayyn boldy ma? Alghashqy әreketter qanday boldy?

- Alghashqy kezenderde su kelgende halyqtyng reaksiyasy qalypty boldy. Eshqanday qorqynysh bolmady. Jylda Áyteke by audany, Temirbek Jýrgenov auylynyng janyndaghy Yrghyz ózeni arnasynan asyp, tasy jatatyn. Biraq birde bir ret auylgha su kelip, su qaupine qatysty mәsele oryn almaghan. Búl jyly da halyq әdettegidey qabyldasa kerekti, qorqynysh bastapqyda mýlde bolmady. Biyl endi bәrimizge mәlim kóktemde barlyq ónirlerde qar qalyng jauyp, su dengeyi kóp boluyna baylanysty su tasqyny oryn aldy. Eldegi múnday su basu jaghdayy kóp jyldan beri bolmaghan. Alayda biz aldyn ala eskertu júmystaryn jýrgizdik.

Su tasqyny oryn aluynyng negizgi sebep saldarynyng biri Aqtóbe oblysy, Áyteke by audanynyng Temirbek Jýrgenov auylyna qarasty Taldysay degen eldi mekende ýlken damby bar. Sol dambygha biyl su kóp mólsherde jinalyp, búzylu qaupi tóndi. Damby búzylghan jaghdayda janaghy atap ótken Yrghyz ózenining boyymen auyldy mekenderding barlyghyn su shayyp ketu qaupi joghary boldy. Osy jaghdaylardyng aldyn alu maqsatynda biz Áyteke by audanynyng әkimining búiryghymen tótenshe jaghdaylar jariyaladyq. Osylaysha barlyq túrghyndargha eskertu júmystaryn jýrgizdik. Sonyng ishinde eng jaqyn degen ózenge jaqyn kóshelerding boyynda týsindiru júmystaryn jýrgizip, halyqtyng basym kópshiligin qauipsiz aimaqtar men arnayy evakuasiyalaugha arnalghan jerge jayghastyrdyq. Alayda halyq sol kezde de dayyn bolmay, bizding sózimizge kóp qúlaq asa qoyghan joq. Biraq biz eskertu júmystaryn toqtatpay, qayta-qayta ýilerdi aralap, tótenshe  jaghdaylardy eskertumen boldyq. Nәtiyjesinde halyqta týsingen -bolsa kerek, 70-80%-y kóshening bastapqy jaghynda ornalasqa qauipsiz aimaqqa shoghyrlandy. Sonda da on shaqty otbasylar óz ýilerinde qaludy jón dep sheshti.

Jurnalist: Su basu kezinde eldegi әskery qyzmetkerler erikti týrde el basyna kýn tughanda halyqtyng janynan tabylyp jatty. Kýn-týn demesten tasqyn sumen alysyp jatty. Sol turaly aita ketseniz?

- Biylghy tosynnan kelgen tasqyn su jyldaghydan ózgeshe boldy. Barlyq qúzyrly organdar, әkimshilik tarapynan, polisiya qyzmetkerleri, tótenshe jaghdaylar qyzmetkerleri, eriktiler, túrghyndardyng ózderi de óz erkilerimen búl mәseleni sheshu jolynda at salysty. Sol azamattargha alghysymdy bildiremin. Sebebi barlyghy bir jaghadan bas, bing jennen qol shyghara bilip, kýn-týn demesten, demalmay, el ýshin dep qyzmet atqardy. Oghan bәrimiz kuәmiz.

Jurnalist: Jalpy qansha sarbaz júmyldyryldy? Sizder sol kezde qanday әreket qyldynyzdar?

- Jalpy ózimizding Áyteke by audanyndaghy su tasqyny kezinde barlyq qúram at salysty. Onyng ishinde kezekshilikte bolghan, kezekshilikten tys ta әskery qyzmetkerler óz erikterimen kelip at salysty. Bizding basty mindetimiz – azamattardy qauipsiz aimaqtargha kóshirip, amandyghyna jauap beru boldy. Evakuasiyalanghan azamattardyng ýilerin syrttay baqylap, úrlyq jaghdaylary bolmaularynyng aldyn alyp otyrdyq. Sonday-aq óz erikterimen ýilerinde qalghan azamattardyng da qauipsizdikterine jauapty boldyq. Dambynyng naqty qay uaqytta búzylatyndyghyn bilmegendikten kýn-týn demesten, azamattardyng qauipsizdikterin qadaghalaumen kezekshilikpen júmys atqardy. Damby bolsa týngi tórtte búzyldy. Biz barynsha tez әreket jasap, ýidegi iyt-qústardy tasymaldap ýlgerdik. Sonymen qatar ýidegi jihazdardyng barynsha býlinbeuinde qolgha alyp, sudan tasa jerge oqshaulaugha tyrystyq.

Jurnalist: Su tasqyny kezinde Qazaqstan halqy qanday birligin kórsete aldy?

- Kimning kim ekenin basyna is týskende bilesing demekshi, bizding azamattarymyz tótenshe jaghday kezinde barynsha auyzbirshiligimizding jarasqanyn dәleldedi. Bir ghana otbasynyng emes, kýlli auyldyng túrghyndaryna qauip tónip túrghandyqtan barlyq azamattarymyzda barynsha týsinistik tanytyp, bizge kómektesip, mәselening onay sheshiluine óz septikterin tiygize aldy dey alamyn. Tipten halyqtyng ózderi de kelip, men ne istey alamyn? Mening qanday kómegim kerek? – degen syndy súraqtarymen, barynsha bizding bir jaghymyzgha shyghysumen әlek boldy.Azamattarymyz kerekti apparattarymen de kelip, kómek qoldaryn sozyp jatsa, basqa qaladaghy azamattarymyz qajetti azyq-týlik, kerektilerdi týgendep jiberip otyrdy.

Jurnalist: Su tasqynynan keyin Qazaqstan qanshalyqty tótenshe jaghdaylargha tótep beruge qauqarly dep oilaysyz? Bizge әli qanday dayyndyqtar kerek?

- Tabighat apaty aityp kelmeydi. Jalpy su tasqynynan keyin bayqaghanym bizge әli de bolsa dayyndyq kerek. Qanday jaghday bolmasyn su tasqynynyng aldyn alu maqsatynda júmystar jýrgizu kerek dep oilaymyn. Ol mening ya bolmasa polisiya qyzmetkerlerining qyzmetine kirmeytin shyghar, alaydy osy mәselelerding aldyn alu maqsatynda arnayy jospar jasap, arnayy mamandar dayarlansa. Naqty ýitu kerek, býitu kerek dey almaymyn. Alayda su dengeyin anyqtap otyratyn, jyldyq mólsherin eseptep, dambylardyng jyldyq jaghdayyn qadaghalap, standartqa sәikestigin tekserip, tótenshe jaghdaylardyng aldyn alatynday arnayy mekeme bolsa. Sonda qarghyn sudyng auyldargha kiru qaupining aldyn alghan bolatyn edik. Arnayy aryqtar bolsa sudyng aghyp ketuine jaghday jasalynatyn. Jyl sayyn solardy tazartyp otyrsa halyq.

Jurnalist: Marapattau rәsimi qalay ótti?

- Marapattau kýinine oralsaq is-shara óte joghary dengeyde ótti. Alghash ret preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng qolynan «Erlik ýshin» dep berilgen medaligha ie boldym. Búryn sondy múnday medali alyp kórmegenmin. Óz basym qatty quanyshtymyn. Men kezinde armandaghanmyn osynday marapattaudy, biraq armandarymnyng aqiqatqa ainalghanyn kórgenimde mýlde bólek sezimde boldym. Enbegimning elenip, halyq meni osylay baghalaghany quantady. Allanyng arqasynda osynda jaghdaygha jetip otyrmyz.

Jurnalist: Halyqqa aitarynyz?

- Sharighatta basshygha baghynu qúptarlyq is dep kórsetilgen. El basyna kýn tughanda qanday jaghday bolmasyn basshylyqqa baghynyp, bir jaghadan bas, bir jennen qol shyghara bileyik. Biz biriksek barlyq mәselening sheshimin taba alamyz. Bastysy auyzbirshiligimiz ajyramasyn. Elimiz aman, júrtymyn tynysh bolsyn!

Darigha Asqar

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2193