Abai.kz tarapynan Bas redaktorlar men jurnalisterge jariyalanghan saualnamagha jauap berip, oi-pikirlerin ortagha salyp jatqan qalamgerler jauaby tolastar emes. Qazaqtyng sózin ústaghan agha buyn ókilderining de pikirlerin oqyrman nazaryna úsynudy jón kórdik.

Abai.kz

Úlyqbek Esdәulet, aqyn, «Júldyz» jurnalynyng bas redaktory: Búl - qazaq jurnalistikasynda búryn-sondy qúlaq estip, kóz kórmegen qauipti nyshan

Abai.kz tarapynan Bas redaktorlar men jurnalisterge jariyalanghan saualnamagha jauap berip, oi-pikirlerin ortagha salyp jatqan qalamgerler jauaby tolastar emes. Qazaqtyng sózin ústaghan agha buyn ókilderining de pikirlerin oqyrman nazaryna úsynudy jón kórdik.

Abai.kz

Úlyqbek Esdәulet, aqyn, «Júldyz» jurnalynyng bas redaktory: Búl - qazaq jurnalistikasynda búryn-sondy qúlaq estip, kóz kórmegen qauipti nyshan

- Ózim jaqsy kóretin eki portaldyng arasynan qara mysyq ótkeni qabyrghama batyp jýr. Toq eterin aitsam, búl ushygha bastaghan mәsele - «Kazaitys.kz»-ting jigitterin jaghymsyz qyrynan kórsetti. Olardyng jazghanyn oqyp, avtory kim bolsa da ishki mәdeniyeti men kәsiby dengeyine qarnym ashty. Men biletin Núrghalymdy ondaygha qimadym. Aldymen «Múrtynan aiyrylyp, saqaly ghana qalghan aitystan nege mәn ketti?» degen polemikalyq maqalagha shabyna shoq týskendey shamdanyp, avtoryn izdep jatpastan, «Abai.kz»-ting bas redaktory Dәuren Quatty jerden alyp, jerge saldy. Jazyqsyz adamdy jýndey týtkisi kelip, aitys aqyndaryn aidap salugha tyrysty. Al Dәurenning bayypty jauabynan son, «qazaytystyqtar» aqylgha salyp, salmaqty qorytyndy jasauy kerek edi. Útymdy uәj tappasa, pikirtalasta mýdirgenin moyyndaghysy kelmese, tym bolmasa ýndemey qoya salmas pa? Olay bolmady. Óz әriptesin, qatar jýrgen qalamdasyn - kәsiby jurnalisti múqatu ýshin onyng shiyettey qyzdaryna qauip tóndiremiz dep qorqytugha baru - eshqanday shenberge syimaydy, eshbir adamdyqqa jatpaydy! Qazaq jurnalistikasynda búryn-sondy qúlaq estip, kóz kórmegen qauipti nyshan. Múnday shetin qúbylystyng aldyn alyp, tamyryna balta shappasa, erteng osynday óreskeldikter jappay beleng aluy әbden mýmkin. Onday jaghdayda bala-shaghasy bar kez-kelgen qalamger tura pikir aitudan taysaqtamay qaytedi? Álde, búl shynynda da, júrt aityp jýrgendey, osy portaldyng manayynda mysyqkómbedey jasyryn jatqan «әsiredinshil dýmshelikting kórinisi» emes pe eken degen kýpti oy da qylang berdi. Layym, kezdeysoqtyq bolsyn dep tileyik. Bizding qúqyqtyq memleket qúryp jatqanymyz ras desek, zanymyz júmys isteui tiyis. Dәuren Quat óz otbasyn qorghau ýshin olargha qayyrylghan bolsa, tasada jatyp tas atqan kisәpirdi tauyp, aq-qarasyn ajyratqany jón. Mәsele keleshekke sabaq boluy ýshin. Qatelik qaytalanbas ýshin. «Kazaitys.kz» basshylyghy ózi qorqytpaq bolghan әriptesinen, «Sýrinbeytin túyaq joq» dep, dereu keshirim súrap, bitiskeni jón der edim. Áytpese, jaryqshaq terendey beredi. Búl qoghamnyn, últtyng mýddesi ýshin kerek. «Bólingendi bóri jeydi» degendi úmytpayyq.

Qazybek ISA, «Qazaq ýni» gazeti preziydenti: «Múnday bassyzdyqty tyy kerek!»

- «Qazaytystyn» «Abay.kz» aiybymdy aityp qoydy» dep, talaghynyng tars aiyrylyp, jauap maqala jazghanyn bilemiz. Hosh deyik, әrkim óz pikirin bildiruge haqysy bar. Jauap maqalanyng da kelisetin jerleri joq emes. Oqyrman ózi ekshep alady kimning sózi dәleldi ekenin. Al endi qazaqtyng belgili jurnaliysi, qalamger Dәuren Quatqa tasadan tas atyp, poshtasyna qoqan-loqygha toly hat jazuy – baryp túrghan jabayylyq! Ol tasadaghy tas atqyshtyng Dәurenning jeke basyn bylay qoyghanda, otbasyna, qyzyna til tiygizui baryp túrghan aiuandyq! «Qyzyng zinaqor bolady» dep aitqan jauyz jalpy qazaqtyng jauy- Dәurenning ghana emes... Miy osynday sóz aitugha - ayalap otyrghan qyzghaldaqtarymyzdyng bolashaghyna qaraniyet tileuge ghana jetken azghynnan bәrin kýtuge bolady. Búl endi «túrysatyn jerindi ait» degenge jetkizetin nәmarttyq. Sondyqtan Dәuren múny bilikti jurnalist retinde zandy jolmen sheshui kerek. Qazaq redaktorlary týgel әriptesimiz Dәuren Quatty qoldaydy dep senemin. Sondyqtan búl qaratanbadan arylu ýshin «Qazaytystyn» ózi kinәlining kim ekenin anyqtap, óz bastaryn qoghamnyng aiyptauynan arashalap alulary kerek. Jalpy, búryn tayrandap baghyp, endi tasadan qaghyp júmys istep jatqan búnday qazaqqa, últymyzgha jat aghymdargha qatang tosqauyl qoyylmasa, búnday ylang jayyla beredi. Qúqyq qorghau oryndary búnymen shyndap ainalysyp, kinәlini anyqtap, jazasyn beru kerek. Olar óz mindetterin atqaryp, múnday bassyzdyqty tyyy tiyis. «QazAytystyn» shekten shyqqan múnday әreketining artynda kimder túr? Jalpy sayttyng poshtasynan kim onday qorqytu hatyn jibergen? Osylardyng bәrin әshkerelep, qogham bolyp aiyptap, zang jolymen sheshilui kerek. Áytpese, búnday qaraulyq beleng ala beredi.

Júmash Kenebay, www.tanym.tv portalynyng bas redaktory, aqyn, qogham qayratkeri, Halyqaralyq YuNESKO syilyghynyng laureaty: Olardyng artynda әldebir diny aghym men separatistik toptyng túruy әbden mýmkin.

- Abay.kz saytynyng bas radaktory Dәuren inime ana «Qazaytys» degenning sonshalyqty talaghy tars airylyp, auzyna kelgenin ottauyn - kókbettik dep týsinemin. Olardyng artynda әlde bir diny aghym men separatistik toptyng túruy әbden mýmkin. Býgingi tanda tolyp jatqan diny aghymdar últymyzdyng arasyna jik salu ýshin osynday aluan-aluan qúityrqy oiyndargha baryp jatqanynan habardarmyn. Dәuren basqaratyn saytqa tiyisulerin - óz basym Qazaqstandaghy barsha qazaq tildi sayttargha tiyisu dep týsinemin. «Qazaytys» qansha ottaghanymen, dóng aibat shekkenimen, qoldarynan eshteme de kelmeydi әri myna biz keltirtpeymiz. Olardyng arsyz betin aimanday ghylamyz. Qazaqty qorlamasyn! Qorlatpaymyz! Mening Qazaghym aman túrsa, múnday itterding it terisin әli basyna qaptaydy! Jetedi! Ýrmender!

Amanhan Álim, aqyn, «Aqiqat» jurnalynyng bas redaktory: Olar әli de rayynan qaytatyn shyghar

-  Olar әli de rayynan qaytatyn shyghar Kәsiby jurnalist qana emes, qarapayym azamat retinde de múnday qoqa-loqygha dúrys qaramaymyn. Sóz joq, tiyisti oryndar oghan zang ayasynda jauap berui kerek.Biz qúqyqty memlekette ómir sýrip jatqan joqpyz ba? Olar әli de rayynan qaytatyn shyghar, aitqan sózderining artyqtyghyn seziner. Bolmaghan jaghdayda zang bar emes pe?

Ghabit Mýsirep, «Rauan» baspa ýii» JShS-ning bas diyrektory, «Daryn» memlekettik jastar syilyghynyng laureaty : Kazaitys.kz-tiki qay aitys?

- Qúdaygha shýkir, elimizde órkeniyetti qogham ornyqtyru jolynda tyrbanyp enbek etip jýrgen jurnalister de, óz ýlesin qosyp jatqan búqaralyq aqparat qúraldary da jetkilikti. Solardyng biri de, biregeyi de – www.abai.kz bolsa, sayttyng tizginin ústaghan Dәuren Quat – alashtyng janasha aqparat kenistigin qalyptastyruda orny dara qalamger. Songhy kezderi últtyq, memlekettilik túrghysyndaghy qadau-qadau mәselelerdi ótkir qozghap jýrgen www.abai.kz-ke, onyng bas redaktoryna azuyn batyrghysy keletinder payda boldy. Ol basqa jaqtan emes irgeden, www.kazaitys.kz degen sayt tarapynan shyqty. Atalghan sayttyng poshtasy arqyly Dәuren Quattyng jeke basyna jasalghan qoqan-loqqyny últtyq aqparat kenistigine jasalghan shabuyl dep aitugha bolady. «Bizdi synaytyn bolsandar, kóretin kýning osynday bolady» degen dónaybat búl. www.kazaitys.kz-ting jazghyshtary qazaqtyng kiyeli ónerining atyn jamyla otyryp avtory joq, «júmbaq aitys» jasaghany alandatady. Sonday-aq, Altay Búqarbaev jazghan maqalanyng anyq-qanyghyna kóz jetkizbey, ony Dәuren Quattyng enshisine telip, «jer-jebirine jetu» - nadandyqtyng belgisi. Oghan qosa, beypil auyz qatynnyng auzynan shyghatyn sózderdi jazyp hat joldau www.kazaitys.kz jazghyshtarynyng adamgershilik ghana emes, qúqyqtyq túrghydan da shekten shyqqandyghyn kórsetedi. Elimizdegi aqparat ashyqtyghyn keybireuler óz ynghayynda paydalanugha úmtylatynday. www.kazaitys.kz-ting әreketi osyghan sayady. Pikirtalas barysynda, óz ústanymdaryn jetkizu sәtinde әrkim mәdeniyet ólshemimen erekshelenedi emes pe. Qarsy jaqtyng pikirin tynday bilu de, oryndy uәj aita bilu de mәdeniyettilikting belgisi. Marapat, madaq, maqtaudyng bәri – dostyq ta, Synaudyng bәri – dúshpandyq emes, әriyne! - dep jyrlaghan edi kezinde aqyn Qadyr Myrza-Áli. Endeshe, synaghannyng bәrin dúshpanyna ainaldyra berse, www.kazaitys.kz te jauyn kóbeytip alary anyq.

Abai.kz