Abai.kz تاراپىنان باس رەداكتورلار مەن جۋرناليستەرگە جاريالانعان ساۋالناماعا جاۋاپ بەرىپ، وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالىپ جاتقان قالامگەرلەر جاۋابى تولاستار ەمەس. قازاقتىڭ ءسوزىن ۇستاعان اعا بۋىن وكىلدەرىنىڭ دە پىكىرلەرىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

Abai.kz

ۇلىقبەك ەسداۋلەت، اقىن، «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى: بۇل - قازاق جۋرناليستيكاسىندا بۇرىن-سوڭدى قۇلاق ەستىپ، كوز كورمەگەن قاۋىپتى نىشان

Abai.kz تاراپىنان باس رەداكتورلار مەن جۋرناليستەرگە جاريالانعان ساۋالناماعا جاۋاپ بەرىپ، وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالىپ جاتقان قالامگەرلەر جاۋابى تولاستار ەمەس. قازاقتىڭ ءسوزىن ۇستاعان اعا بۋىن وكىلدەرىنىڭ دە پىكىرلەرىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

Abai.kz

ۇلىقبەك ەسداۋلەت، اقىن، «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى: بۇل - قازاق جۋرناليستيكاسىندا بۇرىن-سوڭدى قۇلاق ەستىپ، كوز كورمەگەن قاۋىپتى نىشان

- ءوزىم جاقسى كورەتىن ەكى پورتالدىڭ اراسىنان قارا مىسىق وتكەنى قابىرعاما باتىپ ءجۇر. توق ەتەرىن ايتسام، بۇل ۋشىعا باستاعان ماسەلە - «Kazaitys.kz»-ءتىڭ جىگىتتەرىن جاعىمسىز قىرىنان كورسەتتى. ولاردىڭ جازعانىن وقىپ، اۆتورى كىم بولسا دا ىشكى مادەنيەتى مەن كاسىبي دەڭگەيىنە قارنىم اشتى. مەن بىلەتىن نۇرعالىمدى وندايعا قيمادىم. الدىمەن «مۇرتىنان ايىرىلىپ، ساقالى عانا قالعان ايتىستان نەگە ءمان كەتتى؟» دەگەن پولەميكالىق ماقالاعا شابىنا شوق تۇسكەندەي شامدانىپ، اۆتورىن ىزدەپ جاتپاستان، «Abai.kz»-ءتىڭ باس رەداكتورى داۋرەن قۋاتتى جەردەن الىپ، جەرگە سالدى. جازىقسىز ادامدى جۇندەي تۇتكىسى كەلىپ، ايتىس اقىندارىن ايداپ سالۋعا تىرىستى. ال داۋرەننىڭ بايىپتى جاۋابىنان سوڭ، «قازايتىستىقتار» اقىلعا سالىپ، سالماقتى قورىتىندى جاساۋى كەرەك ەدى. ۇتىمدى ءۋاج تاپپاسا، پىكىرتالاستا مۇدىرگەنىن مويىنداعىسى كەلمەسە، تىم بولماسا ۇندەمەي قويا سالماس پا؟ ولاي بولمادى. ءوز ارىپتەسىن، قاتار جۇرگەن قالامداسىن - كاسىبي ءجۋرناليستى مۇقاتۋ ءۇشىن ونىڭ شيەتتەي قىزدارىنا قاۋىپ توندىرەمىز دەپ قورقىتۋعا بارۋ - ەشقانداي شەڭبەرگە سىيمايدى، ەشبىر ادامدىققا جاتپايدى! قازاق جۋرناليستيكاسىندا بۇرىن-سوڭدى قۇلاق ەستىپ، كوز كورمەگەن قاۋىپتى نىشان. مۇنداي شەتىن قۇبىلىستىڭ الدىن الىپ، تامىرىنا بالتا شاپپاسا، ەرتەڭ وسىنداي ورەسكەلدىكتەر جاپپاي بەلەڭ الۋى ابدەن مۇمكىن. ونداي جاعدايدا بالا-شاعاسى بار كەز-كەلگەن قالامگەر تۋرا پىكىر ايتۋدان تايساقتاماي قايتەدى؟ الدە، بۇل شىنىندا دا، جۇرت ايتىپ جۇرگەندەي، وسى پورتالدىڭ ماڭايىندا مىسىقكومبەدەي جاسىرىن جاتقان «اسىرەدىنشىل دۇمشەلىكتىڭ كورىنىسى» ەمەس پە ەكەن دەگەن كۇپتى وي دا قىلاڭ بەردى. لايىم، كەزدەيسوقتىق بولسىن دەپ تىلەيىك. ءبىزدىڭ قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرىپ جاتقانىمىز راس دەسەك، زاڭىمىز جۇمىس ىستەۋى ءتيىس. داۋرەن قۋات ءوز وتباسىن قورعاۋ ءۇشىن ولارعا قايىرىلعان بولسا، تاسادا جاتىپ تاس اتقان كىساپىردى تاۋىپ، اق-قاراسىن اجىراتقانى ءجون. ماسەلە كەلەشەككە ساباق بولۋى ءۇشىن. قاتەلىك قايتالانباس ءۇشىن. «Kazaitys.kz» باسشىلىعى ءوزى قورقىتپاق بولعان ارىپتەسىنەن، «سۇرىنبەيتىن تۇياق جوق» دەپ، دەرەۋ كەشىرىم سۇراپ، بىتىسكەنى ءجون دەر ەدىم. ايتپەسە، جارىقشاق تەرەڭدەي بەرەدى. بۇل قوعامنىڭ، ۇلتتىڭ مۇددەسى ءۇشىن كەرەك. «بولىنگەندى ءبورى جەيدى» دەگەندى ۇمىتپايىق.

قازىبەك يسا، «قازاق ءۇنى» گازەتى پرەزيدەنتى: «مۇنداي باسسىزدىقتى تىيۋ كەرەك!»

- «قازايتىستىڭ» «اباي.كز» ايىبىمدى ايتىپ قويدى» دەپ، تالاعىنىڭ تارس ايىرىلىپ، جاۋاپ ماقالا جازعانىن بىلەمىز. حوش دەيىك، اركىم ءوز پىكىرىن بىلدىرۋگە حاقىسى بار. جاۋاپ ماقالانىڭ دا كەلىسەتىن جەرلەرى جوق ەمەس. وقىرمان ءوزى ەكشەپ الادى كىمنىڭ ءسوزى دالەلدى ەكەنىن. ال ەندى قازاقتىڭ بەلگىلى ءجۋرناليسى، قالامگەر داۋرەن قۋاتقا تاسادان تاس اتىپ، پوشتاسىنا قوقان-لوقىعا تولى حات جازۋى – بارىپ تۇرعان جابايىلىق! ول تاساداعى تاس اتقىشتىڭ داۋرەننىڭ جەكە باسىن بىلاي قويعاندا، وتباسىنا، قىزىنا ءتىل تيگىزۋى بارىپ تۇرعان ايۋاندىق! «قىزىڭ زيناقور بولادى» دەپ ايتقان جاۋىز جالپى قازاقتىڭ جاۋى- داۋرەننىڭ عانا ەمەس... ميى وسىنداي ءسوز ايتۋعا - ايالاپ وتىرعان قىزعالداقتارىمىزدىڭ بولاشاعىنا قارانيەت تىلەۋگە عانا جەتكەن ازعىننان ءبارىن كۇتۋگە بولادى. بۇل ەندى «تۇرىساتىن جەرىڭدى ايت» دەگەنگە جەتكىزەتىن نامارتتىق. سوندىقتان داۋرەن مۇنى بىلىكتى جۋرناليست رەتىندە زاڭدى جولمەن شەشۋى كەرەك. قازاق رەداكتورلارى تۇگەل ارىپتەسىمىز داۋرەن قۋاتتى قولدايدى دەپ سەنەمىن. سوندىقتان بۇل قاراتاڭبادان ارىلۋ ءۇشىن «قازايتىستىڭ» ءوزى كىنالىنىڭ كىم ەكەنىن انىقتاپ، ءوز باستارىن قوعامنىڭ ايىپتاۋىنان اراشالاپ الۋلارى كەرەك. جالپى، بۇرىن تايراڭداپ باعىپ، ەندى تاسادان قاعىپ جۇمىس ىستەپ جاتقان بۇنداي قازاققا، ۇلتىمىزعا جات اعىمدارعا قاتاڭ توسقاۋىل قويىلماسا، بۇنداي ىلاڭ جايىلا بەرەدى. قۇقىق قورعاۋ ورىندارى بۇنىمەن شىنداپ اينالىسىپ، كىنالىنى انىقتاپ، جازاسىن بەرۋ كەرەك. ولار ءوز مىندەتتەرىن اتقارىپ، مۇنداي باسسىزدىقتى تىيۋى ءتيىس. «قازايتىستىڭ» شەكتەن شىققان مۇنداي ارەكەتىنىڭ ارتىندا كىمدەر تۇر؟ جالپى سايتتىڭ پوشتاسىنان كىم ونداي قورقىتۋ حاتىن جىبەرگەن؟ وسىلاردىڭ ءبارىن اشكەرەلەپ، قوعام بولىپ ايىپتاپ، زاڭ جولىمەن شەشىلۋى كەرەك. ايتپەسە، بۇنداي قاراۋلىق بەلەڭ الا بەرەدى.

جۇماش كەنەباي، www.tanym.tv پورتالىنىڭ باس رەداكتورى، اقىن، قوعام قايراتكەرى، حالىقارالىق يۋنەسكو سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى: ولاردىڭ ارتىندا الدەبىر ءدىني اعىم مەن سەپاراتيستىك توپتىڭ تۇرۋى ابدەن مۇمكىن.

- اباي.كز سايتىنىڭ باس راداكتورى داۋرەن ىنىمە انا «قازايتىس» دەگەننىڭ سونشالىقتى تالاعى تارس ايرىلىپ، اۋزىنا كەلگەنىن وتتاۋىن - كوكبەتتىك دەپ تۇسىنەمىن. ولاردىڭ ارتىندا الدە ءبىر ءدىني اعىم مەن سەپاراتيستىك توپتىڭ تۇرۋى ابدەن مۇمكىن. بۇگىنگى تاڭدا تولىپ جاتقان ءدىني اعىمدار ۇلتىمىزدىڭ اراسىنا جىك سالۋ ءۇشىن وسىنداي الۋان-الۋان قۇيتىرقى ويىندارعا بارىپ جاتقانىنان حاباردارمىن. داۋرەن باسقاراتىن سايتقا تيىسۋلەرىن - ءوز باسىم قازاقستانداعى بارشا قازاق ءتىلدى سايتتارعا ءتيىسۋ دەپ تۇسىنەمىن. «قازايتىس» قانشا وتتاعانىمەن، ءدوڭ ايبات شەككەنىمەن، قولدارىنان ەشتەمە دە كەلمەيدى ءارى مىنا ءبىز كەلتىرتپەيمىز. ولاردىڭ ارسىز بەتىن ايمانداي عىلامىز. قازاقتى قورلاماسىن! قورلاتپايمىز! مەنىڭ قازاعىم امان تۇرسا، مۇنداي يتتەردىڭ يت تەرىسىن ءالى باسىنا قاپتايدى! جەتەدى! ۇرمەڭدەر!

امانحان ءالىم، اقىن، «اقيقات» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى: ولار ءالى دە رايىنان قايتاتىن شىعار

-  ولار ءالى دە رايىنان قايتاتىن شىعار كاسىبي جۋرناليست قانا ەمەس، قاراپايىم ازامات رەتىندە دە مۇنداي قوقا-لوقىعا دۇرىس قارامايمىن. ءسوز جوق، ءتيىستى ورىندار وعان زاڭ اياسىندا جاۋاپ بەرۋى كەرەك.ءبىز قۇقىقتى مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان جوقپىز با؟ ولار ءالى دە رايىنان قايتاتىن شىعار، ايتقان سوزدەرىنىڭ ارتىقتىعىن سەزىنەر. بولماعان جاعدايدا زاڭ بار ەمەس پە؟

عابيت مۇسىرەپ، «راۋان» باسپا ءۇيى» جشس-ءنىڭ باس ديرەكتورى، «دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى : Kazaitys.kz-تىكى قاي ايتىس؟

- قۇدايعا شۇكىر، ەلىمىزدە وركەنيەتتى قوعام ورنىقتىرۋ جولىندا تىربانىپ ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن جۋرناليستەر دە، ءوز ۇلەسىن قوسىپ جاتقان بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى دا جەتكىلىكتى. سولاردىڭ ءبىرى دە، بىرەگەيى دە – www.abai.kz بولسا، سايتتىڭ تىزگىنىن ۇستاعان داۋرەن قۋات – الاشتىڭ جاڭاشا اقپارات كەڭىستىگىن قالىپتاستىرۋدا ورنى دارا قالامگەر. سوڭعى كەزدەرى ۇلتتىق، مەملەكەتتىلىك تۇرعىسىنداعى قاداۋ-قاداۋ ماسەلەلەردى وتكىر قوزعاپ جۇرگەن www.abai.kz-كە، ونىڭ باس رەداكتورىنا ازۋىن باتىرعىسى كەلەتىندەر پايدا بولدى. ول باسقا جاقتان ەمەس ىرگەدەن، www.kazaitys.kz دەگەن سايت تاراپىنان شىقتى. اتالعان سايتتىڭ پوشتاسى ارقىلى داۋرەن قۋاتتىڭ جەكە باسىنا جاسالعان قوقان-لوققىنى ۇلتتىق اقپارات كەڭىستىگىنە جاسالعان شابۋىل دەپ ايتۋعا بولادى. ء«بىزدى سىنايتىن بولساڭدار، كورەتىن كۇنىڭ وسىنداي بولادى» دەگەن ءدوڭايبات بۇل. www.kazaitys.kz-ءتىڭ جازعىشتارى قازاقتىڭ كيەلى ونەرىنىڭ اتىن جامىلا وتىرىپ اۆتورى جوق، «جۇمباق ايتىس» جاساعانى الاڭداتادى. سونداي-اق، التاي بۇقارباەۆ جازعان ماقالانىڭ انىق-قانىعىنا كوز جەتكىزبەي، ونى داۋرەن قۋاتتىڭ ەنشىسىنە تەلىپ، «جەر-جەبىرىنە جەتۋ» - ناداندىقتىڭ بەلگىسى. وعان قوسا، بەيپىل اۋىز قاتىننىڭ اۋزىنان شىعاتىن سوزدەردى جازىپ حات جولداۋ www.kazaitys.kz جازعىشتارىنىڭ ادامگەرشىلىك عانا ەمەس، قۇقىقتىق تۇرعىدان دا شەكتەن شىققاندىعىن كورسەتەدى. ەلىمىزدەگى اقپارات اشىقتىعىن كەيبىرەۋلەر ءوز ىڭعايىندا پايدالانۋعا ۇمتىلاتىنداي. www.kazaitys.kz-ءتىڭ ارەكەتى وسىعان سايادى. پىكىرتالاس بارىسىندا، ءوز ۇستانىمدارىن جەتكىزۋ ساتىندە اركىم مادەنيەت ولشەمىمەن ەرەكشەلەنەدى ەمەس پە. قارسى جاقتىڭ پىكىرىن تىڭداي ءبىلۋ دە، ورىندى ءۋاج ايتا ءبىلۋ دە مادەنيەتتىلىكتىڭ بەلگىسى. ماراپات، ماداق، ماقتاۋدىڭ ءبارى – دوستىق تا، سىناۋدىڭ ءبارى – دۇشپاندىق ەمەس، ارينە! - دەپ جىرلاعان ەدى كەزىندە اقىن قادىر مىرزا-ءالى. ەندەشە، سىناعاننىڭ ءبارىن دۇشپانىنا اينالدىرا بەرسە، www.kazaitys.kz تە جاۋىن كوبەيتىپ الارى انىق.

Abai.kz