Senbi, 12 Qazan 2024
Ádebiyet 3945 2 pikir 18 Qyrkýiek, 2024 saghat 17:28

Qaynay-qaynay qazan kónil qansyp bitti júqaryp

Suret: kazgazeta.kz

Qaz әni

Gýlge tolghan kóilegi,
Kýrenitti qas-qaghym.
Sybyrlaghan syrghasyn,
Ýzip tyndy aq qayyn.
Sabyrynan airylghan,
Sayghaq qughan salqyn jel
Jyl qúsymen jarysyp,
Aytyp jatty joqtauyn.

Qorghasynday auyr әn,
Aspan astyn tolqytty.
Qobyzyna kýy tolghan,
Oyatarday qorqytty.
Mausym jeli qualap,
Qonyr belge el shyqty.
Qoshtasudyng azaby,
Kózding jasyn kólgitti.

Qaz dauysyn әz ghalam,
Qabyldady, qosh aitty.
Qabyrghasy qayysyp,
Qart kónilin bosatty.
Qayta oralar qústarym,
Ata bersin tang sәtti!
Ánge toly tizbegi,
Tughan jerdi ansatty.

Qarbalastau dýniye,
Estimedi qús әnin,
«Qonyr qozym»,  – dep ana,
Kesti sәby túsauyn.
Eki dýnie arasyn,
Jalghayma eken búl saryn,
Jylayma eken jatqandar,
Bauyrynda qyrqanyn...

Qazday  bolyp tizilgen,
Aq boz ýiding bazary.
Qaytqan qazgha qaraylap,
Azayypty barany.
Tór jaylauda tól oinaq,
Sayaqsydy jaz әni.
At shaldyrghan aimaqtan,
Dәuren kóship barady.

Kósh jolynda erjetken,
Kóp jasaghan shynarmyn.
Keruen kórsem kósherdey,
Sarqylady shydamym.
Qús qaytqanda bizding el,
Týrushi edi qúlaghyn.
Qús tiline ýiirilip,
Oralsa dep túramyn!..

Qys qylauy

Aulada syqyrlaydy kýrtik arman,
Jauraydy synargha shaq shyrpy jalghan.
Týlki ghúmyr búlandap josyp barady,
Ómir deytin ólshemnin  kiltin alghan...

Búiyqqan bóltirik oy tasadaghy,
Júrtyn ansap kózine jas alady...
Qasha-qasha silesi qatqan órlik,
Ayaz jenip qarmaydy bosaghany.

Beybit kýnning qylauy qalyqtap jýr,
Qyyadaghy kýndi aulap balyq bauyr.
Qarday kónil  qúlpyrtyp  qarghaldaghyn,
Aq sauyt dala deytin gharyshta jýr.

Kirpik talgha qonaqtap qar qylauy
Qara kózge iligip qaljyraydy.
Qarsaq tirlik kaljasy qanjyghagha,
Qamsau bolmay shúlghidy arghymaghy.

Kóz aldymda

Shuylynda matordyng sýrinedi túlparym,
Býliginde atomnyng shyryldaydy súnqarym.
Sәn әlemge tapsyryp túlymy men búrymyn,
«Tor әlemnin» sonynan, dýrkireydi úrpaghym.

Oljasynda ghasyrdyn, kóshim ketip barady,
Talasynda elshinin, jetim ketip barady.
Qazylardy japtyryp, qazynany sattyryp,
Tabasynda uaqyttyng «besin» ketip barady.

Shenberinde aghymnyn, bórkim ketip barady,
Ermeginde «kórshinin», tórkin ketip barady.
Qayyrshynyng qiyaly qiyametke asylyp,
Qasapshynyng shotynda, enshim ketip barady.

Arbasynda ýmittin, tilim keuip barady,
Arasynda kýdiktin, ghúmyr kemip barady.
Ton-shalbardy sheshtirip, jagha-jendi kestirip,
«Jahandanu» dey túghyn, qúiyn jenip barady...

Mendegi baqyt

Mendegi baqyt –
Sary dalam.
Molana qarap qol jәiip,
Obana basymdy iygenim.
Tuyma qarap oilanyp,
Topyraghyndy sýigenim.

Mendegi baqyt –
Ákeshim.
Qanynmen kelgen qasiyet,
Qara óleng quyp jýrgenim,
Anamnan jalghas aq jaulyq,
Sadaghang bola bilgenim.

Mendegi baqyt –
Otbasym.
Dәstýri menen jerimnin,
Ata-ana bolyp ýlgerdim.
Úrpaghym ýshin elimnin,
Últany bolghan kýnderim.

Mendegi baqyt –
Tughan el.
Áliya, Mәnshýk qyzyndy,
Ardaqtap, ansap jýrgenim.
Arystan jýrek úlyndy,
Alaulap ottay sýigenim.

Mendegi baqyt –
Dostarym,
Quanyshym men qayghymdy,
Shayyna qatyq qylghanym.
Tórime shyqsang quanyp,
Keterde qimay túrghanym.

Mendegi baqyt –
Ey, ómir!
Ózgeler aida jýrse de,
Basqa baqytty bilmeuim.
Jalghan ekenindi bilsem de,
Jaghalasyp jýrgenim.

Arman

Arman deytin arghymaqtyng jalynda oinap kelemiz,
Biyikterdi, jýirikterdi janay ótip jebemiz.
Moyyn búrsaq molalargha, obalargha, ottargha,
Óksikterden birde ysyp, bir suyidy denemiz.

Kókiregi kýnmen syrlas aq seleuli tóbeler,
Ansadynba,  qosyn tigip, qolyn jaydy saghan er.
Ghalamshardyng «altyn kiltin» keudesine jasyrghan,
Úrpaghyndy tudyrghansyn, sóz maydanda jebey kór.

Bizdegi arman әri batyl, әri anghal keledi,
Sonan shyghar dauyldar men jauyndy kóp kóredi.
Sheksizdikke shebin jayghan qasiyetti ólkem de,
Aq taryday aqtalatyn aqiqatqa senedi.

Senedi arman, aq ordanyng altyn órnek bauyna,
Qos ishekke ýiirilip, qonar aqqu qazyna.
Eki ýiekti kýzetumen sóz túlpary kermede,
Saqtan qalghan til jaqúty óltirmeydi janylma!

Janylmaydy jigeri ot, keng dalanyng kerbezi,
Pyraq mingen, kýmis túrman, qamshy ýiirgen órmeli.
Tórt qara kóz týgendelip, as berilip arqada,
Kórden basyn kóterer júrt, búl anyzdy kórgeli.
...Arman!

Beybitshiligim besigim

Taghalay jýrip túlparyn, tarihyn tasqa qashaghan,
Qaratauyna jetuge babamyz erlik jasaghan.
Adaldyghymmen arbasqan әbjylandar men shaytan jýr,
Kók bayraq mening baqytym kópsine kórme jasaghan?!

Baghasy ketken san ghasyr, sadaghasy sen soghystyn,
Bar әlem kýtken saryla, baqytty shaqpen toghystym.
Altyngha satpa ordandy, otanyn sýigen adamzat,
Meyirge múqtaj әr pende, mekendep jýrgen jer ýstin.

Kókbóri elding balasy, kógine bayraq kótergen,
"Tek" tazalyghyn joghaltpay, azappen múngha tóselgen.
Qara atanyndy shógerip, qara qosyndy arta kel,
Saryarqa sayyn dalamdy saghynghan júrtym shetelden.

El ýshin tughan erler bar, namysyn sertke janyghan,
Qapyda ketken qaqysyn, almay qaytpaytyn jauynan.
Beybitshilikting kepteri aspan men jerdi aralap,
Álemdi sýigen asyl sóz aiyrylmasyn taghynan!

Kóktem arman

Sybyr-sybyr kóktemening janbyrynan oyandym,
Móldir-móldir tamshylardyng jarlyghynan oy aldym.
Jahúttayyn uaqyttyng úiqasyna ainalghan,
Mamyq minez mausymdardyng maqamyna boyaldym。

Syldyr-syldyr su syyaqty synghyrynyng syry joq,
Ay qasqalar mandymay túr, maydalardyng kýni kep.
Kýldir-kýldir kisinegen kýigelek jyr shauyp jýr,
Kýz borany qualaghan japyraqtay dirildep.

Jiyi-jii tógilgende kóktem qyzdyng monshaghy,
Tabighatpen syrlas taghdyr ash bóridey jortady.·
Asqar-asqar asulardan talmasyn dep qanaty,
Qamshyl kónil qaytqan qústyng qatarynan qorqady...

Auyq-auyq aughan búlttyng qabaghynan syr tamyp,
Qaynay-qaynay qazan kónil qansyp bitti júqaryp.
Qara ertisten qarghyp ótip, qandy janar qasqyr el,
Kóktóbede kóz ilerme, kózi ashyq bir úl tauyp...

Aynúr Orazbayqyzy

Abai.kz

2 pikir