Júma, 31 Qantar 2025
Ádebiyet 3504 0 pikir 23 Jeltoqsan, 2024 saghat 13:54

Nikolas Sparks: Jaqsy jazu tym qiyn...

Suret: wikipedia.org saytynan alyndy.

Nikolas Charliz Sparks tanymal amerikalyq jazushy, Hristian dini, mahabbat, adamnyng sezimderi jayly kóptegen romandardyng avtory. Onyng shygharmalary shamamen 80 million tirajben satylyp, 45 tilge audarylghan. Ol әieli Kety Kotpen jәne 5 balasymen Soltýstik Karolina shtatyndaghy Niu-Bern qalasynda túrady.  

 – Siz roman jazugha qalay kirisesiz?   

– Men әldebir oqigha turaly sheshim qabyldaghannan keyin, qarapayym ýlgide qaghazgha týsirgendi únatamyn. Kýnine keminde 2000 sóz jazamyn, aptasyna ýsh-tórt kýn júmys isteymin, әdette tanghy saghat 10:00 men 15:30 aralyghynda jazugha otyramyn, búl barys keyde ýsh saghatqa, keyde jeti nemese segiz saghatqa sozyluy mýmkin. Osy qarqynmen men bir romandy tórt-bes aida bitiremin, óndeu prosesi әdette jenil jýredi. Romandy óndeuge kóp bolsa eki ay uaqyt keter, biraq sol uaqyttyng basym bóliginde mening agentim, redaktorym týzetuler jasaydy. Sodan keyin men olardyng jazbalaryna sәikes qoljazbany qayta qarau arqyly óndeu prosesin ólshep alamyn — búl prosess әdette birneshe kýndik júmysty qamtidy.

Sizding shygharmalar iydeyagha bay bolyp keledi.  Shabytty qaydan alasyz?

Maghan iydeyalar mening ómirimdegi oqighalardan, men biletin adamdardan, oqyghan maqalalardan nemese estigen әngimelerden tuyndaydy. Men әrqashan jauap beruge tyrysatyn súraqtar tónireginde jii oilanamyn.  Onyng ýstine әrbir iydeyalargha oiymdy ashyq ústaudy ýirendim.

  Birneshe romanynyz negizinde kino týsirildi. Shygharmanyzdy ssenariyge, odan keyin kinogha beyimdeu prosesine qanshalyqty qatysasyz?  

–  Jalpy, men ssenariy jobasynyng redaksiyalyq barysyna ghana qatysamyn. Keyde týsirilim alanyna bir-eki ret baryp, filimdi nasihattaugha kómektesetin shygharmyn. Al kastingke, budjetterge, rejisserlikke nemese montajgha esh qatysym joq. Men ssenariylerdi ózim jazamyn jәne múnday jaghdaylarda eng jaqsy ssenariydi jazu ýshin produserlermen jәne rejisserlermen júmys isteymin. Osydan keyin mening rólim әdettegidey qalpyna keledi.

  Romandarynyz kinogha beyimdelgennen keyin siz rejisserding kózimen jaza bastaghanynyzdy bayqaysyz ba?

– Joq. Men romanistpin. Mening jalghyz maqsatym - eng jaqsy roman jazu. Al kinonyng әleueti turaly mýlde oilamaymyn.

  Jazu ýrdisi nemese stiyl shygharmashylyq barysynda qalay ózgeredi?

– Tehnikalyq dengeyde men әdeby stiliimdi jetildirdim dep oilaymyn jәne jazudyng keybir aspektileri onayyraq boldy. Mening jazu kestem jyldar ótken sayyn jetile týsti. Sonymen, jaqsy jazu әrqashan qiyn bolyp qala beredi. Ortasha, tipti jaqsy shygharma jazu onay. Biraq eng jaqsy shygharma jazu óte qiyn.

Sizding romandarynyzdaghy Soltýstik Karolinanyng shaghyn qalalaryndaghy oqighalardy suretetydi. Nelikten әngimeleriniz ýshin osy parametrdi tandadynyz?

– Búnyng birneshe sebebi bar. Birinshiden, men «Kýndelik» atty alghash shygharmamdy jazghanymda, әngimede mahabbat hikayasynyng elementi bolady, roman Soltýstik Karolinanyng shyghysynda órbiydi jәne keyipkerler únamdy boluy kerek degen ústanymdy algha qoydym. Sodan keyin men әr romandy dauys, kózqaras, jas jәne keyipkerlerding minezi, sujeti arqyly erekshe etip jazugha kiristim. Shaghyn qalada roman jazu oqyrmandar arasynda saghynysh sezimin tudyrady dep oilaymyn. Adamdar shaghyn qalalarda ómir basqasha dep senedi, al shynyn aitqanda, olay emes. Ómirding qarqyny bayau, kólik tyghyny az, adamdar kórshilerin biluge ​​beyim bolghanymen, әr shaghyn qalanyng ózindik ereksheligi men sýikimdiligi bar.

Alghashqy romanynyzdy jazghan kezde onyng qanshalyqty tanymal bolatyny turaly oiynyz nemese ýmitiniz boldy ma? Álde qoljazbanyz ómirinizding sonyna deyin tartpada otyrady dep oiladynyz ba?

– Men «Kýndeliktin» birinshi sóilemin jazbay túryp-aq óte sәtti boluy mýmkin dep oiladym. Búl oqigha maghan shynymen este qalarlyqtay әser etti. Degenmen, men romandy tolyq ayaqtay alatynyma senimdi emes edim. Tamasha oqighany órbitu bir bólek, biraq oghan say keletin sózderdi qaghazgha týsiru mýlde basqa nәrse.  Sol sebepti men aldymen songhy bólimdi jazdym, sodan keyin Núh pen Alliyding mahabbaty turaly әngimening basym bóligin qaghazgha  týsirdim.  Mening oiymda romannyng songhy ýshten bir bóligi keremet boluy kerek, biraq mende múny isteu qabileti bar-joghyn bilmeymin, sondyqtan aldymen songhy bólimdi jazamyn degen oy boldy. Shygharmany jaza kele birneshe jerin óndeu qajet boldy. Sonymen qatar, búl nәrselerding eshqaysysy romannyng sәtti bolatynyna kepildik bermedi jәne men baspa әlemining iskerlik sipatyn jaqsy bildim. Degenmen, romanymdy agentterge jibergen kezde, olardyng kópshiligi ony basudan bas tartqanda, men qatty tanghalghanymdy moyyndaymyn. Biraq Tereza ​​Park qyzyghushylyq tanytty, ol әli kýnge deyin mening agentim bolyp júmys isteydi.

«Kýndelik» kitabynda: «romantikter múny mahabbat hikayasy dep atasa, sinikter búny tragediya dep ataydy» degen sóz bar. Búl taldaudy barlyq romandarynyzgha qoldanugha bola ma? Siz romandarynyzgha tragediyalyq mahabbat hikayalary retinde qaraysyz ba?

–  Men grek tragediyalarynyng zamanauy núsqalaryn jasaugha tyrysamyn. Shekspir Romeo men Djuliettamen birdey әreket jasady.  Qazirgi mysaldargha Erih Segaldyn «Mahabbat tarihy», Robert Djeyms Uollerdin «Medison okrugining kópirleri» jәne Nikolas Evanstyn  shygharmalaryn ataugha bolady.  Negizinde, búl janrgha qoyylatyn talaptar: Ángime manipulyasiyasyz adam emosiyasynyng barlyq auqymynda shynayy emosionaldy әserdi tudyruy, melodramalyq bolmay, dramalyq shiyeleniste boluy, keyipkerler, sujet jәne oqigha elementteri әmbebap, qyzyqty jәne týpnúsqa boluy kerek degen sharttardy oryndauy tiyis.

Aghylshyn tilinen audarghan Dýisenәli Álimaqyn

Abai.kz

0 pikir