Qyrghyzstannyng Últtyq qauipsizdik komiyteti (ÚQMK) «Kenesary han men Orman hangha qatysty» qazaq aqparatyna pikir bildirgen qyrghyz әnshisi Qayrat Primberdiyevtin ýstinen qylmystyq is qozghady. Búl turaly Qyrghyz BAQ-tary jazdy.

Qyrghyz ÚQMK mәlimetinshe, Qayrat Primberdiyev qazaqstandyq «Airan» YouTube-arnasyna bergen súhbatynda «últaralyq arazdyqty, etnikalyq óshpendilikti qozdyratyn» sózder aitqan. Ázirge, Qyrghyz ÚQMK-sy әnshi Primberdiyevting qolyna «elden shyqpau» turaly shekteu qaghazyn ústatqan.

Qayrat Primberdiyev – qyrghyzstannyng enbek sinirgen әrtisi. Ol «Airan» YouTube-arnasyna bergen súhbatynda Kenesary hannyng basyn alu oqighasyn qozghap, osy jaghday ýshin qazaq halqynan óz atynan keshirim súraghan bolatyn.

«Ormon han Kenesary hannyng basyn alugha mәjbýr boldy. Men óz atymnan qazaq halqynan osy oqigha ýshin keshirim súraghym keledi. Búl oqigha men ýshin de auyr, tipti kózime jas keledi. Biz Kenesary hannyng basyn óz eline jetkizip, Qúran oqyp, osy oqighagha qatysty renishti joiymyz kerek», – dep aghynan jarylghan bolatyn.

Osydan song kýlli Qyrghyz júrty óre-týregelip, әnshi Primberdiyevti jerden alyp, jerge saldy. Atalghan súhbatqa qatysty Qyrghyzstannyng Mәdeniyet ministrligi (viyse-ministr Marat Tagaev) de pikir bildirip, әnshini aiyptaghan edi. Marat Tagaev óz sózinde: «Primberdiyev «qazaq propogandasynyn» jetegine erdi. Orman han qyrghyz jerin qorghady. Qyrghyzdar Orman han ýshin úyatty bolyp, ol ýshin keshiris súraytyn jóni joq»,-dep sóilegen.

El ishindegi qatang aiyptaulardan keyin Primberdiyev mәlimdeme jasap, aqtala sóilegen.

«Qúrmetti dostar, men 1845 jyly Kenesary hannyng qyrghyzdardyng jerine jasaghan shabuyldary, Ormon hannyng nege onyng basyn kesip tastaghany turaly әngime qozghadym. Men ortaq aqparatpen bólistim. Men redaksiyagha tolyq beyneni jiberudi súradym, sebebi qazir otandastarymnyng arasynda týsinispeushilik payda boldy. Men sizding nege ashulanghanynyzdy týsinemin. Bәlkim, búl beynede sizding maqtanyshynyzgha әser etetin sәtter bar shyghar. Biraq mening sózderim jaqsy niyetpen aityldy. Biz bir ret ómir sýrip jatyrmyz, al bizding halyqtarymyz myndaghan jyldar boyy kórshiles bolyp túryp jatyr. Biz qyrghyzdar, úly jәne keng peyildi halyqpyz. Men óz atymnan keshirim súradym»,-dep jazghan әnshi.

Kenesary hannyng ólimi turaly alyp qashpa әngimelerge óz kózqarasyn bildirgen әnshining eki ottyng arasynda qalghany óte ókinishti. Jalghan namystyng jargha jyghatynyn qyrghyp-qazaq qoghamy әli dúrys týsinbey otyrghan tәrizdi. Onyng ótken ghasyrdaghyday eki bauyrlas eldi ózara qyrqystyrghan teristik kórshimizge ghana úpay әkeletinin baghamday bilmese kerek.

Abai.kz