Keshe, júma kýni Germaniyada kezekti «Munhen qauipsizdik jinalysy» bastaldy. Halyqaralyq basqosudy Germaniya preziydenti Frank-Valiter Shtaynmayer sóz sóilep ashqan. Ol kýtpegen jerden Amerikagha qarsy qatang narazylyq bildirgen. «Aq ýiding jana basshysy Tramp pen onyng komandasynyng dýniyege kózqarasy bizden múlde bólek. Olar búrynnan bar qaghidalargha, әriptestigimizge, ózara senimimizge múrynyn shýiirip, elemey otyr», «Biz búl realdyqty ózgerte almaymyz, solay qabyldaymyz, әri qarsy sharalar qoldanamyz» degen.

Euroodaq kenesi tórayymy Ursula FonderLyayen Ukraina jenilse, Europa ghana emes Amerika da zardap shegetinin algha tartyp, Ukrainanyng mýdesin basty oryngha qoyyp, Putindy juasytpasa, soghystyng nәtiyjesin ýnsiz baqylap otyrghan ózge de diktatorlardyng oiyna kelgenin isteytinin, Aziya-Tynyq múhit aimaghynan tynyshtyq ketetinin qadap aitqan.

Shetelden kelgen qonaqtar arasynan birinshi bolyp Tramptyng orynbasary Vans sóz alghan. Vans saparynyng aldynda amerikandyq әigili basylymgha súhbat kórip: «Putin ukrainanyng úzaq merzimdi qauipsizdigine kelisim bermese, sanksiyadan bólek әskery kýsh qoldanudy joqqa shygharmaymyz» degen edi.

«Ýmit kýtken Vans ukraina mәselesin ainalyp ótip, kerisinshe, Europa basshylaryna demokratiyadan «sabaq» berdi» dep jazady Frans Pres tilshisi.

Vans sózinde Europany bәrimizge ortaq dәstýrli qúndylyqtardy qorghay almady, demokratiya men sóz bostandyghyn shektedi dep kinәlap úzyn sonar dәlelder keltirgen. Europanyng týbine jetetin Qytay da, Resey de, ózge de syrtqy kýshter emes, ózderi dep salghan. Oghan naqty mysal retinde Rumyniyadaghy preziydent saylauynda reseyshil kandidattyng kremliding әkki ailasymen biylikke kelgenin algha tartqan. «Kóz aldarynda bolyp jatqan sayasy isterge nemqúraydylyq tanyttyndar» dep aiyptaghan. Onyng Europadaghy sayasy ózgeristerge kózqarasy Ilon Maskpen úqsas shyqqan.

Germaniya Qorghanys ministri men Syrtqy ister ministri onyng «biylikke últshyldar» kelui mýmkin degen sózine dereu qarsy jauap bergen. «Gitler biylikke kelgen song Germaniyanyng qanday taghdyrgha úshyraghanyn biz senen jaqsy bilemiz, tarihty dúrystap oqyghanyng jón» degen maghynada eskertuler aitqan.

Jahan júrty búl jolghy jinalysta Eupopa men Ukraina, Amerika ýsh tarap Tramp úsynghan beybitshilik kelisim shartyn talqylap, «ortaq mәmilege kelui mýmkin» dep kýtken edi. Onyng auyly alys siyaqty.

Býgin «Germaniya dauysy» Strana.today arnasyna silteme jasap Tramptyng Putinning kónilinen shyqqan «beybitshilik kelisiminin» keybir detaldaryn jariyalady. Tәuelsiz arna qol jetkizgen mәlimetterge sýiensek Tramptyng «beybitshilik jospary» - «100 kýndik jospar» dep atalady.

Ukraina 20-shy sәuirden búryn soghysty toqtatu kelisimine qol qoyady. Soghan sәikes shyghystaghy úrys maydany qyzyl syzyq bolady. Sonday-aq Kurskiden әskerin alyp ketedi. Resey әskeri basyp alghan jerdi Orys jeri dep moyyndaydy.

NATO-gha kiruden bas tartady. Oryspen shekarany NATO әskeri emes, Amerika әskeri de emes, basqa elderding әskeri baqylaugha alady.

Putin men Zelenskiiyding betpe-bep kezdesui nauryzdyng birinde ótui mýmkin. Tramp manyzdy memleketterding qatysymen ukrainagha beybit ómir syilaydy degen atalmysh kelisim-sharttyng kýshine engenin jariyalaydy. Ol kýn basqa emes, 9-maygha belgilengen. Kýlemiz be, jylaymyz ba? Ýsh jyldyq qandy qyrghynnyng Putinning paydasyna sheshiluine Europa ýnsiz qarap túrar ma eken?

Abai.kz