ميۋنحەن جينالىسى: اقش پەن ەۋروپا ءبىر-ءبىرىن ايىپتادى

كەشە، جۇما كۇنى گەرمانيادا كەزەكتى «ميۋنحەن قاۋىپسىزدىك جينالىسى» باستالدى. حالىقارالىق باسقوسۋدى گەرمانيا پرەزيدەنتى فرانك-ۆالتەر شتاينمايەر ءسوز سويلەپ اشقان. ول كۇتپەگەن جەردەن امەريكاعا قارسى قاتاڭ نارازىلىق بىلدىرگەن. «اق ءۇيدىڭ جاڭا باسشىسى ترامپ پەن ونىڭ كومانداسىنىڭ دۇنيەگە كوزقاراسى بىزدەن مۇلدە بولەك. ولار بۇرىننان بار قاعيدالارعا، ارىپتەستىگىمىزگە، ءوزارا سەنىمىمىزگە مۇرىنىن ءشۇيىرىپ، ەلەمەي وتىر»، «ءبىز بۇل رەالدىقتى وزگەرتە المايمىز، سولاي قابىلدايمىز، ءارى قارسى شارالار قولدانامىز» دەگەن.
ەۋرووداق كەڭەسى ءتورايىمى ۋرسۋلا فوندەرليايەن ۋكراينا جەڭىلسە، ەۋروپا عانا ەمەس امەريكا دا زارداپ شەگەتىنىن العا تارتىپ، ۋكراينانىڭ مۇدەسىن باستى ورىنعا قويىپ، پۋتيندى جۋاسىتپاسا، سوعىستىڭ ناتيجەسىن ءۇنسىز باقىلاپ وتىرعان وزگە دە ديكتاتورلاردىڭ ويىنا كەلگەنىن ىستەيتىنىن، ازيا-تىنىق مۇحيت ايماعىنان تىنىشتىق كەتەتىنىن قاداپ ايتقان.
شەتەلدەن كەلگەن قوناقتار اراسىنان ءبىرىنشى بولىپ ترامپتىڭ ورىنباسارى ۆانس ءسوز العان. ۆانس ساپارىنىڭ الدىندا امەريكاندىق ايگىلى باسىلىمعا سۇحبات كورىپ: «پۋتين ۋكراينانىڭ ۇزاق مەرزىمدى قاۋىپسىزدىگىنە كەلىسىم بەرمەسە، سانكتسيادان بولەك اسكەري كۇش قولدانۋدى جوققا شىعارمايمىز» دەگەن ەدى.
«ءۇمىت كۇتكەن ۆانس ۋكراينا ماسەلەسىن اينالىپ ءوتىپ، كەرىسىنشە، ەۋروپا باسشىلارىنا دەموكراتيادان «ساباق» بەردى» دەپ جازادى فرانس پرەس ءتىلشىسى.
ۆانس سوزىندە ەۋروپانى بارىمىزگە ورتاق ءداستۇرلى قۇندىلىقتاردى قورعاي المادى، دەموكراتيا مەن ءسوز بوستاندىعىن شەكتەدى دەپ كىنالاپ ۇزىن سونار دالەلدەر كەلتىرگەن. ەۋروپانىڭ تۇبىنە جەتەتىن قىتاي دا، رەسەي دە، وزگە دە سىرتقى كۇشتەر ەمەس، وزدەرى دەپ سالعان. وعان ناقتى مىسال رەتىندە رۋمىنياداعى پرەزيدەنت سايلاۋىندا رەسەيشىل كانديداتتىڭ كرەملدىڭ اككى ايلاسىمەن بيلىككە كەلگەنىن العا تارتقان. «كوز الدارىڭدا بولىپ جاتقان ساياسي ىستەرگە نەمقۇرايدىلىق تانىتتىڭدار» دەپ ايىپتاعان. ونىڭ ەۋروپاداعى ساياسي وزگەرىستەرگە كوزقاراسى يلون ماسكپەن ۇقساس شىققان.
گەرمانيا قورعانىس ءمينيسترى مەن سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ونىڭ «بيلىككە ۇلتشىلدار» كەلۋى مۇمكىن دەگەن سوزىنە دەرەۋ قارسى جاۋاپ بەرگەن. «گيتلەر بيلىككە كەلگەن سوڭ گەرمانيانىڭ قانداي تاعدىرعا ۇشىراعانىن ءبىز سەنەن جاقسى بىلەمىز، تاريحتى دۇرىستاپ وقىعانىڭ ءجون» دەگەن ماعىنادا ەسكەرتۋلەر ايتقان.
جاھان جۇرتى بۇل جولعى جينالىستا ەۋپوپا مەن ۋكراينا، امەريكا ءۇش تاراپ ترامپ ۇسىنعان بەيبىتشىلىك كەلىسىم شارتىن تالقىلاپ، «ورتاق مامىلەگە كەلۋى مۇمكىن» دەپ كۇتكەن ەدى. ونىڭ اۋىلى الىس سياقتى.
بۇگىن «گەرمانيا داۋىسى» Strana.today ارناسىنا سىلتەمە جاساپ ترامپتىڭ ءپۋتيننىڭ كوڭىلىنەن شىققان «بەيبىتشىلىك كەلىسىمىنىڭ» كەيبىر دەتالدارىن جاريالادى. تاۋەلسىز ارنا قول جەتكىزگەن مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك ترامپتىڭ «بەيبىتشىلىك جوسپارى» - «100 كۇندىك جوسپار» دەپ اتالادى.
ۋكراينا 20-شى ساۋىردەن بۇرىن سوعىستى توقتاتۋ كەلىسىمىنە قول قويادى. سوعان سايكەس شىعىستاعى ۇرىس مايدانى قىزىل سىزىق بولادى. سونداي-اق كۋرسكىدەن اسكەرىن الىپ كەتەدى. رەسەي اسكەرى باسىپ العان جەردى ورىس جەرى دەپ مويىندايدى.
ناتو-عا كىرۋدەن باس تارتادى. ورىسپەن شەكارانى ناتو اسكەرى ەمەس، امەريكا اسكەرى دە ەمەس، باسقا ەلدەردىڭ اسكەرى باقىلاۋعا الادى.
پۋتين مەن زەلەنسكيدىڭ بەتپە-بەپ كەزدەسۋى ناۋرىزدىڭ بىرىندە ءوتۋى مۇمكىن. ترامپ ماڭىزدى مەملەكەتتەردىڭ قاتىسىمەن ۋكرايناعا بەيبىت ءومىر سىيلايدى دەگەن اتالمىش كەلىسىم-شارتتىڭ كۇشىنە ەنگەنىن جاريالايدى. ول كۇن باسقا ەمەس، 9-مايعا بەلگىلەنگەن. كۇلەمىز بە، جىلايمىز با؟ ءۇش جىلدىق قاندى قىرعىننىڭ ءپۋتيننىڭ پايداسىنا شەشىلۋىنە ەۋروپا ءۇنسىز قاراپ تۇرار ما ەكەن؟
Abai.kz