Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 5151 0 pikir 29 Qyrkýiek, 2009 saghat 03:29

Kerimsal Kenesbekúly. Qaraghandynyng ortasynda qasqayyp túr

Qaraghandy qalasynyng qaq ortasynda Lenin atynda kóshe bar. Ony últ kósemi Álihan Bókeyhanovtyng atyna auystyru mýmkin bolmay túr. Al, sonda qaraghandylyqtar qadyr tútyp otyrghan Lenin degen kim?

Jetpis jyl ýstemdik qúrghan әlemdegi kil teksizderdin, qúldardyn, kedey-kepshiktin, dinsiz, dilsiz kәpirlerding odaghy bolghan Kenes imperiyasy esh soghyssyz, bir oq atylmay qúrydy. Endi qolyn sermegen qasqa bas alasa shaldyng beynesi bizge qúbyla bolmaq emes!

Alash júrty bireudi qarghaghanda «kómusiz qalghyr deydi». Kýnsizderdin, dinsiz kәpirlerding kósemi bolghan  Lenindi Tәnir jazalap keledi: ol әli kómusiz jatyr!

Kremildegi V.IY.Leninning balizamdalghan «mәngi tiri» beynesine kýni býginge deyin myndaghan adamdar  taghzym etude. Zamanynda olardyng sany milliondardan asyp jyghylatyn edi...

Týrki әlemining úly perzenti, últ azattyq qozghalystyng kórnekti qayratkeri M.Shoqay Parij qalasynda shygharyp túrghan «Jas Týrkistan» jurnalynda bylay dep jazady:

«Qyzyl Ózbekstan» betterinde Lenin men Múhammed payghambardyng bir-birine ruhany jaqyndyghyn dәleldeu maqsatynda kóldey-kóldey maqalalar jariyalana bastady. Tashkent gazetteri maqalalaryn Múhammed - «әleumettik payghambar», al Lenin bolsa «naghyz payghambar» dep tújyrymdaghan edi (M.Shoqay III-tomdyq tandamaly shygharmalary).

Qaraghandy qalasynyng qaq ortasynda Lenin atynda kóshe bar. Ony últ kósemi Álihan Bókeyhanovtyng atyna auystyru mýmkin bolmay túr. Al, sonda qaraghandylyqtar qadyr tútyp otyrghan Lenin degen kim?

Jetpis jyl ýstemdik qúrghan әlemdegi kil teksizderdin, qúldardyn, kedey-kepshiktin, dinsiz, dilsiz kәpirlerding odaghy bolghan Kenes imperiyasy esh soghyssyz, bir oq atylmay qúrydy. Endi qolyn sermegen qasqa bas alasa shaldyng beynesi bizge qúbyla bolmaq emes!

Alash júrty bireudi qarghaghanda «kómusiz qalghyr deydi». Kýnsizderdin, dinsiz kәpirlerding kósemi bolghan  Lenindi Tәnir jazalap keledi: ol әli kómusiz jatyr!

Kremildegi V.IY.Leninning balizamdalghan «mәngi tiri» beynesine kýni býginge deyin myndaghan adamdar  taghzym etude. Zamanynda olardyng sany milliondardan asyp jyghylatyn edi...

Týrki әlemining úly perzenti, últ azattyq qozghalystyng kórnekti qayratkeri M.Shoqay Parij qalasynda shygharyp túrghan «Jas Týrkistan» jurnalynda bylay dep jazady:

«Qyzyl Ózbekstan» betterinde Lenin men Múhammed payghambardyng bir-birine ruhany jaqyndyghyn dәleldeu maqsatynda kóldey-kóldey maqalalar jariyalana bastady. Tashkent gazetteri maqalalaryn Múhammed - «әleumettik payghambar», al Lenin bolsa «naghyz payghambar» dep tújyrymdaghan edi (M.Shoqay III-tomdyq tandamaly shygharmalary).

Býgingi jana úrpaqty Leninning ómirbayanymen qyzyqtyra almaysyz. Áytse de, proletoriat kósemining shyn mәnisinde kim bolghandyghyn bilgisi keletinder de az emes. Iya, bizge belgilisi óz kezinde qarapayym sharualardyng kósemi bolghandyghy. Býgingi tanda Lenindi tajal men shaytannyng týsigi dep ataytyndar bar. Mysal ýshin, Reseyge esimi keninen tanymal jazushy Grigoriy Klimov   artyna osynday dinsizderdi tudyrmaghany ýshin kósemning ózine alghys bildiredi. Ekinshi bir kózqaras Lenindi nemisting jansyzy retinde kórsetuge tyrysady (V.Rumyansev). Álem proletoriyatynyng kósemi jóninde býginge deyin kóptegen zertteu enbekteri jaryq kórude. Biri ony jer kókke syighyzbay madaqtap jatsa, ózgeleri adam nanghysyz qúbyjyq retinde dәleldep tyrysuda.  Sodan bolar Iliichting ghylymy biografiyasy jasalyp bitken joq. Bitpeytin de shyghar. Endigi rette oqyrman nazaryna orys ziyalylarynyng kózqarastaryn keltireyik.

Tuabitti azghyn, dýley Lenin qoghamdyq qyzmetining naghyz qyzghan shaghynda әlemge jan týrshigerlik qúbylys әkeldi. Ol әlemdegi úly memleketti qúldyraugha úshyratyp, milliondaghan adamdardyng ólimine sebepker boldy. Alayda, myna aqymaq әlem kýni býginge deyin onyng adamgershiligi jóninde dauly pikir aityp baghuda. Aghylshyndyq fotogroftardyng týsiru barysynda, ózining qandy minberinde tórtayaqtap enbektegen «úly» kósemning jarymestik kýige jetkenin kórgen el júrtqa Semashko búl «jana Navuhodonosordyn» bas sýiegindegi miynyng jasyl qoymaljyng zatqa ainalghanyn ashyna sart etkizgeni bar. Ol ólgen kezde onyng jaqtaushylary jana әlemdi jasaghan jana qúdaydyng qaytys bolghanyn qimastyqpen jazghan edi. Búnyng bәri Allanyng qaharyna úshyraytyndyghyn Bunin Parijdegi bayandamasynda-aq negizdey aitqan bolatyn (16 aqpan. 1924 jyl.).

G. Marchenkonyng "Karl Marks?" atty kitabyna sýiensek, Lenin mazaryn túrghyzar aldynda sәuletshi Shusev qúrylys jobasyna Pergami alitarin ýlgi qylyp alady. Sol kezdegi arheologiyanyng bedeldi ókili F. Poulisen bergen aqparatynda Isa ghaleyhiysәlәmning Pergam alitarine qatysty qúpiya sózder aitqandyghy mәlimdenedi. Asyly, Pergam ibilis kulitining ortalyghy bolghandyghy anyqtaldy.  Daryndy sәuletshinin  múnday qadamgha baruynyng sebepteri әli kýnge deyin júmbaq kýiinde (S. Fominning "Vokrug altarya satany" atty maqalasynan).

Al endi tarih ghylymdarynyng kandidaty IY.V. Sokolovtyng payymdauyna qaraghanda Volodyang baryp túrghan «Orystyng úly jauyzy jәne kógildiri»!...  Osy uәjge aighaq retinde ghalym sol kezdegi  SK VKP (b) politburo mýshesi, Leningrad obkom partiyasynyng birinshi hatshysy Grigoriy Zinovievting jeke múraghatynan alynghan materiadardy úsynady.  Oqyp kórelik:

«Iliich! Vse, chto ty mne poruchiyl, ya vypolniyl. A chto eshe ne uspel, obyazatelino sdelaiy... Zdesi ocheni tyajelo y neprosto, no menya sogrevaet mysli, chto uje cherez neskoliko dney ya uviju tebya y zakluchu v svoy obiyatiya. Hranishi ly ty nashe gnezdyshko? Ne vodishi ly tuda drugiyh? Ya ocheni perejivai tut, y toliko nadejda na tvoy vernosti sogrevaet menya... Seluy tebya v tvoy marksistskui popochku. Tvoy Gersheli».

Ekeuining bir birine jazysqan hattary múraghatta kýni býginge deyin saqtauly. Jalpy búl derekterden Volodyanyng óte jan jaqty pende bolghandyghyn angharu qiyn emes.

Qaraghandynyng qaq ortasynda Leninning kóshesi bar. Onyng kóshesin Álihan Bókeyhanúlyna auystyrmaq bolghanymyzda jergilikti orys múghajyrlarynyng basylymdary («Sentralinaya gazeta») «Álihan terrorist» dep bayaghy shovinistik әreket pighyldaryna qayta basqan bolatyn.

Leninge qoyylghan bildey eki eskertkishteri әli túr. Álimsaqtan at qúryqtaghan qazaq eli ózining jusan anqyghan kiyeli jerine shoshqanyng mayyn sorghan qúdaysyzdar odaghy basshysynyng eskertkishin alyp tastay almay otyrghany betimizge basylghan qara tanba. Endigi úrpaq tariyhqa syn túrghysynan qaraudy әldeqashan ýirengen. Sondyqtan әldekimder jasaghan qatelikterdi op-onay keshire salmaydy.  Leninning eskertkishin alyp tastau býgingi bostan kýnning negizgi talaby. Ári beriden son, Kenes ýkimetining qúrbany bolghan Alash arystary Qazaq derbestigin alghan song kýn kósemning eskertkishin kýnbatysqa qaratyp qoysyn degen joq qoy.

Qúrmetti qauym, keleshekte eskertkish salugha, bireulerding atyna kóshe beruge asyqpaghanymyz jón bolatyn shyghar.., kim biledi...

Osy oidy qoldap quattaghan jandardy Tәnir alqasyn.

«Abay-aqparat»

 

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1569
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2264
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3558