Týrkistan tórinde ótip jatqan halyqaralyq simpozium - tek ghylymy jiyn emes, býkil týrki dýniyesining ruhany tútastyghyn aiqyndaugha baghyttalghan irgeli shara.

Búl bastama – Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyng tikeley tapsyrmasymen jýzege asyp otyr. Preziydent Atyrauda ótken Últtyq qúryltaydyng ýshinshi otyrysynda: «Qoja Ahmet Yasauy múralaryn tereng zerdelep, dәripteuge de airyqsha nazar audarghan jón. Búl mәsele boyynsha eng әueli óz elimizding jәne shetelding ghalymdaryn shaqyryp, arnayy simpozium ótkizu qajet», – dep atap ótken edi.

Sodan beri qolgha alynghan júmystardyng nәtiyjesinde, býginde Týrkistanda «Zaman men mәdeniyet dialogyndaghy Yasauy múrasy: gumanistik baghyt-baghdar men zamanauy syn-qaterler» atty halyqaralyq simpozium óz júmysyn bastady. Auqymdy sharagha Germaniya, Ýndistan, Iran, Italiya, Resey, Qyrghyzstan, Týrkiya, Ózbekstan, Japoniya siyaqty әlemning 14 elinen 100-ge juyq belgili ghalym jinalyp otyr. Búl – Yasauy múrasynyng әlemdik dengeyde zerttelip, tanylyp kele jatqanyn kórsetedi.

Týbi Yasauy taghylymyna kelip tireledi

Dintanushy Múhitdin Isanyn aituynsha, Qoja Ahmet Yasauy múrasy – tek diny mәtinder jiyntyghy emes, tútas bir ruhany ilim. Ol qazaq halqynyng qalyptasuynda, Altyn Orda dәuirindegi qoghamdyq kózqarastarda, Qazaq handyghynyng iydeyalyq negizderinde tereng iz qaldyrghan.

«Sol dәuirdegi Yasauiyding shәkirtteri, yaghny zamanynyng ghúlamalary Altyn Ordada da, keyin Qazaq handyghynyng qúryluynda da ruhany tirek bola bildi. Búl – ghylymy da, tarihy da shyndyq. Mónke by syndy babalarymyzdyng múralaryna kóz jýgirtsek, týbi Yasauy taghylymyna kelip tireledi», – deydi ghalym.

Osy tústa Yasauy ilimi tek qazaqtyng ishki ruhany jýiesin emes, býkil týrki dýniyesining tanymyna yqpal etkenin aita ketken jón. Týrkiyadaghy Osman imperiyasynyng da irgesinde Yasauy jolynyng ruhy jatqanyn ghylymy zertteuler rastaydy.

Dintanushy-ghalymnyng aituynsha, býgingi tanda týrki әlemining ortaq integrasiyalyq iydeyasy sanalatyn Túran tútastyghy da dәl osy Yasauy múrasynan bastau aluy kerek.

«Yasauy ilimi – týrki dýniyesining jýregin biriktiretin altyn kópir. Búl tek tarihiy-ruhany sabaqtastyq emes, qazirgi zamanghy sayasiy-mәdeny aralas-qúralastyqtyng da negizi  Týrkistan – týrki halyqtarynyng ruhany astanasy. Osy úghymdy naqty ispen bekemdeu ýshin Yasauy múrasyn zertteu – asa manyzdy», - deydi Múhitdin Isa.

Shynynda da, simpozium osy baghytta naqty qadam bolyp otyr. Ghalymdardyng ortaq basqosuy, tәjiriybe almasuy – týrki integrasiyasyn tek sayasat pen ekonomikada ghana emes, ruhaniyat pen bilimde de terendetu mýmkindigi.

«Yasauy ilimining iske asyryluy – ruhany janghyrudyng tiregi»

Ghalym óz sózinde Yasauy múrasynyng әli de tolyqqandy zerdelenbey kele jatqanyn aitty. Qoghamda onyng ruhany әleueti turaly jii aitylghanymen, naqty ghylymy ister az.

«Qoja Ahmet Yasauy ilimi qansha aitylyp jýrse de, býgingi tanda bir shette qalyp qoyyp jatyr. Sol sebepti biz kóp nәrseden – tipti әlemdik dengeyden de – artta qalyp otyrmyz. Nege? Óitkeni biz óz týbimizge oralmay jatyrmyz», – dep ashyq pikir bildirdi ol.

Búl oy Memleket basshysy kóterip jýrgen últtyq qúndylyqtardy qayta tanu baghytymen ýndes. Yasauy múrasyn tek ghylymy zertteu nysany retinde emes, qogham damuynyng ruhany temirqazyghyna ainaldyru - býgingi kýnning ózekti mindeti ekeni dausyz.

Búl simpozium – Yasauy múrasynyng qayta órkendeuine jol ashady

Múhitdin Isa atap ótkendey, Týrkistanda ótip jatqan halyqaralyq ghylymy jiyn – Yasauy múrasyn jandandyrugha ýlken serpin beredi. Ol Preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng búl baghyttaghy ústanymyn erekshe atap ótti:

Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng Yasauy múrasyn kóterui – býgingi tanda óte ózekti, negizgi mәselening birine ainaldy. Búl konferensiya Yasauy ilimining qayta órkendeuine, qanat jayyna naqty sebep bolady dep senemin», – deydi ol.

Ayta ketelik, Qoja Ahmet Yasauy – tek tarihy túlgha ghana emes, býgingi ruhany tiregimiz. Onyng ilimi – týrki halyqtarynyng ortaq jauhary, mәdeny ýndestikting irgetasy. Týrkistanda ótip jatqan halyqaralyq simpozium osy múrany jana biyikke kóterip, týrki ruhaniyatynyng túghyryn nyqtaugha baghyttalghan taghylymdy is-shara bolyp tabylady.

Meruert Rayym

Abai.kz