Reseyding «bas kelissózshisi», tarihshy Vladimir Medinskiy songhy ailarda kópirip kóp sóilep jýr. Sonday bir әngimening arasynda abaysyzda ózining bastyghy – preziydent Putinge sóz keltirip, «diktatorgha» tenep sóiledi...

Sózbe-sóz audarma:

«Biylikte mәngilik (nemese úzaq uaqyt) qalu ýshin – adamgha túraqty jau kerek. Túraqty soghys kerek. Sening jeke ózine jәne otbasyna esh qaupi joq soghys kerek. Otbasyng týgel shekara syrtynda. Olardyng Britan tólqújattary bar jәne olardyng jaghdaylary jaqsy.

Al sen endigi soghyssyz jaghdaydy baqylauda ústay almaysyn. Men óte saq sóileuge tyrysayyn: Ondaylar maghan belgili bir dengeyde Latyn Amerikasynyng diktatorlaryn esime týsiredi. Olar da biylikke kelgen alghashqyda jaqsy bolghan. Kóp dýniyeni uәde etken. Biraq, olar birte-birte diktatorlargha ainalyp ketedi», - deydi Medinskiy.

Álbette, Medinskiy búl sózdi preziydent Zelenskiyge baghyttap sóilemek boldy ghoy. Biraq, onysy Zelenskiyden góri Putindi dәl sipattaydy.

Qaranyz:

ZELENSKIY

Zelenskiy 47 jasta. Preziydenttke 2019 jyldyng mamyrynda kiristi. Biyl altynshy jyl. 2022 jyldyng aqpanynda Resey soghys bastady. Sodan beri jaumen soghysyp keledi. Álemning әr týkipirinen qoldaushylar, seriktester izdep, basqynshylargha tabandap qarsy túruda. Jau әskeri el astanasyna ayaq basqan kezde de jeke qauipsizdigin oilap, elden qashpady. Kiyevte tiresip túrdy. Ózinen birneshe ese ýlken elmen, birneshe ese quatty armiyamen kýresude.

PUTIYN

Al Putin she? Putin 72-de. Biylikti 2000 jyly tizgindedi. Biyl túp-tura 25 jyl. Ortada (2008) «premireziydent» deytin lauazymdy iyelenip, Medvedev dosyn quarshaq preziydent etti. Al biylik óz qolynda boldy. Keyin qaytadan preziydenttikti óz qolyna alyp, sodan beri Kremlige kisi jolatpady.

PUTINNING SOGhYSTARY

Opponentterin qudalau, qamau, ulau, qarsylastarynyng kózin jong sekildi shu-shúraqay әngimelerdi sóz etpegenning ózinde, Putinning kezinde qansha soghys boldy? Solardyng birsypyrasyn sanamalap kórelik: Putinning óz biyligi túsynda eng kemi 5 әskery intervensiyagha qatysy bar nemese búiryq bergen. Olar: Sheshenstan, Gruziya, Siriya men Uraina (2 ret).

1999 JYL. ShEShENSTAN

Putinning birinshi soghysy sanalady. Sol jyldyng tamyzynda Shәmil Basaevtyng jigitteri Daghystanda bas kótergende, Putin premierlikti óz qolyna alyp, Resey edel-jedel Sheshenstangha basqynshylyq soghysty bastady. Sheshen astanasy Groznyidy okkupasiyalap, 10 jyl boyy erkindik ýshin kýresip kele jatqan Ichkeriya Sheshen respublikasyn tәuelsizdik alu mýmkindiginen aiyrdy, federaldyq bodan etti (2000 jyl).

Resey әskeri 2009 jylgha deyin Sheshenstannan ketken joq. 2007 jyly Sheshen tizgini Ramzan Qadyrovqa tabystaldy. Ol kýni-býginge deyin Putinning aitaqtaghy abalaghy bolyp keledi.

2008 JYL. PUTIN GRUZIYa

Ol kezde Gruziya tizgini әidik Mihail Saakashviliyding qolynda edi. Búl soghysqa sebep bolghan fakt – Gruziyanyng 1990 jyly birjaqty býlik shygharyp, «tәuelsizdik» jariyalap alghan Ontýstik Osetiya deytin býlikshi aimaqty qaytarugha tyrysuy boldy. Resey tankterin iske qosyp, desanshylaryn tókti. Tblisy manyndaghy әue bazasyn shabuyldady. Resey úzyn-yrghasy Ontýstik Osetiya men Abhaziyagha 40 myng sarbazyn attandyrdy. Qazir búl býlikshi aimaqtargha Resey әskery kontingentin ornalastyryp,әskery baza jasaqtap otyr.

2014 JYL. RESEY UKRAINAGhA BIRINShI ShABUYLYN JASADY

Nysandar – Qyrym, Doneski men Luganski boldy. 2014 jyly Resey Qyrymdy anneksiyalady. Sol jyldary Doneski men Luganski býlikshileri de Reseyding kólenkesin panalap, psevdoreferendum ótkizdi. Sodan beri Resey Ukrainagha shabuylyn toqtatqan joq.

2015 JYL. SIRIYaDAGhY ÁSKERY INTERVENSIYa BASTALDY

Siriyaishilik qaqtyghysqa Resey әskery ralasyp, Bashar Asad rejiymin jaqtady.

2020 JYLGhY ÁZIRBAYJAN-ARMENIYa SOGhYSY

Búl soghys post-kenestik kenistikting basty әskeriy-sayasy oqighalarynyng biri boldy. 2020 jylgha deyin Putin әskeri Qarabaqta qarauyl edi.

2022 JYL. RESEY UKRAINAGhA BASQYNShYLYQ SOGhYSYN BASTADY

Búl soghystyng qalay bastalghany, qalay jalghasyp jatqany bólek taqyryp.

Aytaghymyz: Osy faktilerge qarasanyz, janaghy Medinskiyding mәnkili kimdi menzeytinin óziniz-aq úghynasyz...

Abai.kz