رەسەيدىڭ «باس كەلىسسوزشىسى»، تاريحشى ۆلاديمير مەدينسكي سوڭعى ايلاردا كوپىرىپ كوپ سويلەپ ءجۇر. سونداي ءبىر اڭگىمەنىڭ اراسىندا ابايسىزدا ءوزىنىڭ باستىعى – پرەزيدەنت پۋتينگە ءسوز كەلتىرىپ، «ديكتاتورعا» تەڭەپ سويلەدى...

سوزبە-ءسوز اۋدارما:

«بيلىكتە ماڭگىلىك (نەمەسە ۇزاق ۋاقىت) قالۋ ءۇشىن – ادامعا تۇراقتى جاۋ كەرەك. تۇراقتى سوعىس كەرەك. سەنىڭ جەكە وزىڭە جانە وتباسىڭا ەش قاۋپى جوق سوعىس كەرەك. وتباسىڭ تۇگەل شەكارا سىرتىندا. ولاردىڭ بريتان تولقۇجاتتارى بار جانە ولاردىڭ جاعدايلارى جاقسى.

ال سەن ەندىگى سوعىسسىز جاعدايدى باقىلاۋدا ۇستاي المايسىڭ. مەن وتە ساق سويلەۋگە تىرىسايىن: وندايلار ماعان بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە لاتىن امەريكاسىنىڭ ديكتاتورلارىن ەسىمە تۇسىرەدى. ولار دا بيلىككە كەلگەن العاشقىدا جاقسى بولعان. كوپ دۇنيەنى ۋادە ەتكەن. بىراق، ولار بىرتە-بىرتە ديكتاتورلارعا اينالىپ كەتەدى»، - دەيدى مەدينسكي.

البەتتە، مەدينسكي بۇل ءسوزدى پرەزيدەنت زەلەنسكيگە باعىتتاپ سويلەمەك بولدى عوي. بىراق، ونىسى زەلەنسكيدەن گورى ءپۋتيندى ءدال سيپاتتايدى.

قاراڭىز:

زەلەنسكي

زەلەنسكي 47 جاستا. پرەزيدەنتتكە 2019 جىلدىڭ مامىرىندا كىرىستى. بيىل التىنشى جىل. 2022 جىلدىڭ اقپانىندا رەسەي سوعىس باستادى. سودان بەرى جاۋمەن سوعىسىپ كەلەدى. الەمنىڭ ءار تۇكىپىرىنەن قولداۋشىلار، سەرىكتەستەر ىزدەپ، باسقىنشىلارعا تابانداپ قارسى تۇرۋدا. جاۋ اسكەرى ەل استاناسىنا اياق باسقان كەزدە دە جەكە قاۋىپسىزدىگىن ويلاپ، ەلدەن قاشپادى. كيەۆتە تىرەسىپ تۇردى. وزىنەن بىرنەشە ەسە ۇلكەن ەلمەن، بىرنەشە ەسە قۋاتتى ارميامەن كۇرەسۋدە.

پۋتين

ال پۋتين شە؟ پۋتين 72-دە. بيلىكتى 2000 جىلى تىزگىندەدى. بيىل تۇپ-تۋرا 25 جىل. ورتادا (2008) «پرەمرەزيدەنت» دەيتىن لاۋازىمدى يەلەنىپ، مەدۆەدەۆ دوسىن قۋارشاق پرەزيدەنت ەتتى. ال بيلىك ءوز قولىندا بولدى. كەيىن قايتادان پرەزيدەنتتىكتى ءوز قولىنا الىپ، سودان بەرى كرەملگە كىسى جولاتپادى.

ءپۋتيننىڭ سوعىستارى

وپپونەنتتەرىن قۋدالاۋ، قاماۋ، ۋلاۋ، قارسىلاستارىنىڭ كوزىن جويۋ سەكىلدى شۋ-شۇراقاي اڭگىمەلەردى ءسوز ەتپەگەننىڭ وزىندە، ءپۋتيننىڭ كەزىندە قانشا سوعىس بولدى؟ سولاردىڭ ءبىرسىپىراسىن سانامالاپ كورەلىك: ءپۋتيننىڭ ءوز بيلىگى تۇسىندا ەڭ كەمى 5 اسكەري ينتەرۆەنتسياعا قاتىسى بار نەمەسە بۇيرىق بەرگەن. ولار: شەشەنستان، گرۋزيا، سيريا مەن ۋراينا (2 رەت).

1999 جىل. شەشەنستان

ءپۋتيننىڭ ءبىرىنشى سوعىسى سانالادى. سول جىلدىڭ تامىزىندا ءشامىل باساەۆتىڭ جىگىتتەرى داعىستاندا باس كوتەرگەندە، پۋتين پرەمەرلىكتى ءوز قولىنا الىپ، رەسەي ەدەل-جەدەل شەشەنستانعا باسقىنشىلىق سوعىستى باستادى. شەشەن استاناسى گروزنىيدى وككۋپاتسيالاپ، 10 جىل بويى ەركىندىك ءۇشىن كۇرەسىپ كەلە جاتقان يچكەريا شەشەن رەسپۋبليكاسىن تاۋەلسىزدىك الۋ مۇمكىندىگىنەن ايىردى، فەدەرالدىق بودان ەتتى (2000 جىل).

رەسەي اسكەرى 2009 جىلعا دەيىن شەشەنستاننان كەتكەن جوق. 2007 جىلى شەشەن تىزگىنى رامزان قادىروۆقا تابىستالدى. ول كۇنى-بۇگىنگە دەيىن ءپۋتيننىڭ ايتاقتاعى ابالاعى بولىپ كەلەدى.

2008 جىل. پۋتين گرۋزيا

ول كەزدە گرۋزيا تىزگىنى ايدىك ميحايل سااكاشۆيليدىڭ قولىندا ەدى. بۇل سوعىسقا سەبەپ بولعان فاكت – گرۋزيانىڭ 1990 جىلى بىرجاقتى بۇلىك شىعارىپ، «تاۋەلسىزدىك» جاريالاپ العان وڭتۇستىك وسەتيا دەيتىن بۇلىكشى ايماقتى قايتارۋعا تىرىسۋى بولدى. رەسەي تانكتەرىن ىسكە قوسىپ، دەسانشىلارىن توكتى. تبليسي ماڭىنداعى اۋە بازاسىن شابۋىلدادى. رەسەي ۇزىن-ىرعاسى وڭتۇستىك وسەتيا مەن ابحازياعا 40 مىڭ ساربازىن اتتاندىردى. قازىر بۇل بۇلىكشى ايماقتارعا رەسەي اسكەري كونتينگەنتىن ورنالاستىرىپ،اسكەري بازا جاساقتاپ وتىر.

2014 جىل. رەسەي ۋكرايناعا ءبىرىنشى شابۋىلىن جاسادى

نىساندار – قىرىم، دونەتسكى مەن لۋگانسكى بولدى. 2014 جىلى رەسەي قىرىمدى اننەكتسيالادى. سول جىلدارى دونەتسكى مەن لۋگانسكى بۇلىكشىلەرى دە رەسەيدىڭ كولەڭكەسىن پانالاپ، پسەۆدورەفەرەندۋم وتكىزدى. سودان بەرى رەسەي ۋكرايناعا شابۋىلىن توقتاتقان جوق.

2015 جىل. سيرياداعى اسكەري ينتەرۆەنتسيا باستالدى

سيرياىشىلىك قاقتىعىسقا رەسەي اسكەري رالاسىپ، باشار اساد رەجيمىن جاقتادى.

2020 جىلعى ءازىربايجان-ارمەنيا سوعىسى

بۇل سوعىس پوست-كەڭەستىك كەڭىستىكتىڭ باستى اسكەري-ساياسي وقيعالارىنىڭ ءبىرى بولدى. 2020 جىلعا دەيىن پۋتين اسكەرى قاراباقتا قاراۋىل ەدى.

2022 جىل. رەسەي ۋكرايناعا باسقىنشىلىق سوعىسىن باستادى

بۇل سوعىستىڭ قالاي باستالعانى، قالاي جالعاسىپ جاتقانى بولەك تاقىرىپ.

ايتاعىمىز: وسى فاكتىلەرگە قاراساڭىز، جاڭاعى مەدينسكيدىڭ ماڭكىلى كىمدى مەڭزەيتىنىن ءوزىڭىز-اق ۇعىناسىز...

Abai.kz