Astana qalasynda Mәjilis spiykeri Erlan Qoshanovtyng tóraghalyghymen «TURKTIME: parlamenttik diplomatiyanyng róli» taqyrybyna arnalghan Týrki memleketteri Parlamenttik Assambleyasynyng (TýrkPA) HIV jalpy otyrysy ótti.

Jiyngha Qazaqstan Respublikasy Parlamenti Senatynyng tóraghasy Mәulen Áshimbaev, Ázerbayjan Respublikasy Milly Medjliysining tórayymy Sagiba Gafarova, Qyrghyz Respublikasy Jogorku Keneshining tóraghasy Nurlanbek Turgunbek uulu, Týrkiyanyng Úly Últtyq Mәjilisining spiykeri Numan Kurtulmush, Ózbekstan Respublikasy Oliy Majliysining Zang shygharushy palatasynyng spiykeri  Nuriddin Ismoilov jәne Soltýstik Kipr Týrik Respublikasy Mәjilisining tóraghasy Ziya Óztýrkler, sonday-aq deputattar men Týrki yntymaqtastyghy ayasyndaghy úiymdardyng jәne basqa da halyqaralyq birlestikterding jetekshileri qatysty.

Aldymen taraptar Assambleya Kenesining otyrysynda bas qosyp,  Ázerbayjan Respublikasy Milly Medjliysining tórayymy Sagiba Gafarova TýrkPA-gha Ázerbayjannyng tóraghalyq etken kezende atqarylghan júmysty qorytyndylady. Sonan song Ázerbayjan tarapy tóraghalyq tizgindi Qazaqstan Respublikasyna tapsyrdy.

Keneste úiymgha mýshe parlamentter hatshylyqtyng ótken jylghy qyzmeti turaly esebin qarap, aldaghy kezenge josparlaryn aiqyndady.

Odan әri talqylau TýrkPA-nyng jalpy otyrysynda jalghasty. Jiyndy ashqan Mәjilis tóraghasy Erlan Qoshanov týrki memleketterin býginde tereng tarihy tamyry ghana emes, sonymen qatar memleket basshylary arasyndaghy berik dostyq, ortaq mýddeler men myghym mәdeny baylanys biriktirip otyrghanyn atap ótti.

– Qazir týrki júrtynyng kóshi ilgeri. Ózara tatulyq pen týsinistikting arqasynda elderimiz órkendep keledi. Búl – eng әueli bizding memleketterimizding basshylary jýrgizip otyrghan bayypty sayasattyng nәtiyjesi. Preziydentterimiz týrki integrasiyasy baghytynda orasan júmys atqaryp jatyr. Álemdegi geosayasy ahual myng qúbylyp túrghanyna qaramastan, týrki elderi ósu men órleuding qúbylasynan, damudyng danghyl jolynan janylghan joq, – dedi Palata spiykeri.

Býgingi otyrys «TURKTIME: parlamenttik diplomatiyanyng róli» taqyrybyna arnaldy. Erlan Qoshanov qazirgi aumaly-tókpeli zamanda parlamenttik dialog pen diplomatiyagha zor jauapkershilik jýktelip otyrghanyna basa mәn berdi.

– Jana ghasyrda parlamenttik diplomatiyanyng halyqaralyq qatynastardaghy mәni arta týsti. Týrki dýniyesinde de parlamenttik diplomatiya integrasiyanyng ajyramas bóligine ainaldy. Búl rette, Preziydent Qasym-Jomart Toqaev aitqanday, TÝRKPA-nyng róli erekshe. Úiymymyz zannamalardy ýilestiretin institusionaldyq alang retinde tolyq qalyptasty. Osy orayda parlamentter arasyndaghy yqpaldastyq senim men túraqtylyqtyng berik tiregi deuge bolady, – dedi E. Qoshanov.

Sonymen qatar Mәjilis spiykeri TýrkPA-nyng qyzmetine jeke toqtalyp, parlamenttik diplomatiya arqyly halyqaralyq parlamenttik úiymdarmen ózara yqpaldastyqty kýsheytu, týrki elderining mýddesin algha tartyp, basqa da forumdarda ókildik etu, barshagha ortaq týrki mәdeny múrasyn, dәstýrler men tilderdi saqtaugha baghyttalghan bastamalardy ilgeriletu jәne tәjiriybe almasu, tyng iydeyalardy ortagha salu maqsatymen birlesken parlamenttik forumdar ótkizu mәselesine de nazar audardy.

Sonymen birge Erlan Qoshanov týrki parlamentterining maqsat-mindetteri búdan da auqymdy ekenin aitty.

– Bizding parlamentterimiz de elderimizding yntymaghyn terendetuge kýsh salyp otyr. Amanat arqalaghan deputat retinde halyqtarymyzdyng niyeti men arman-múratyn jaqsy bilemiz. Áriyne, eng әuelgi maqsatymyz – kóshbasshylarymyzgha tirek bola otyryp, taghdyrsheshti sheshimderdi zannamalyq túrghyda qoldau. Degenmen Parlament zang qabyldaytyn institut qana emes. Ol – últtarymyzdy úiystyratyn, elderimizdi jaqyndastyratyn, zannamalarymyzdy ýndestiretin altyn kópir. Bizding basty әri tarihy missiyamyz osy dep oilaymyn, – dedi Palata spiykeri.

Otyrysta Týrki memleketteri parlamentterining tóraghalary men bayqaushylary jәne  týrki yntymaqtastyghy úiymdarynyng jetekshileri sóz sóiledi.

Sonday-aq kýn tәrtibine Qazaqstan tóraghalyq etetin kezende birqatar úiymdastyrushylyq mәsele engizildi. Assambleyanyng Bas hatshysy bolyp Ázerbayjan Parlamentining deputaty Ramili Hasan saylandy.

Sonymen qatar Assambleyada Qúqyqtyq mәseleler jәne halyqaralyq qatynastar, Bilim, mәdeniyet, әleumettik jәne gumanitarlyq mәseleler, Ekonomikalyq yntymaqtastyq turaly jәne Qorshaghan orta, tabighy resurstar jәne densaulyq saqtau jónindegi komissiyalardyng esebi men úsynymdary qabyldandy.

Búdan bólek, jalpy otyrysta «TÝRKPA-gha mýshe memleketterde túrugha rúqsat berudi jenildetu turaly», «Múghalimning mәrtebesi turaly», «Ekonomikalyq qyzmettegi taza energiya turaly», «Halyqqa ekologiyalyq bilim beru jәne aghartu turaly» modelidik zang jobalaryn qabyldady. Sonday-aq plenarlyq otyrys ayasynda parlamentshi әielder men jas parlamentshiler tobynyng jiyndary ótti.

Jalpy otyrysta TýrkPa-nyng kelesi XV basqosuyn Qyrghyz Respublikasynda ótkizu turaly sheshim shygharylyp, Astana deklarasiyasy qabyldandy.

Sonynda TÝRKPA-gha mýshe memleketterding parlamenttik delegasiyalarynyng basshylary men TÝRKPA-nyng Bas hatshysy baspasóz brifingin ótkizdi.

Abai.kz