استانا قالاسىندا ءماجىلىس سپيكەرى ەرلان قوشانوۆتىڭ توراعالىعىمەن «تURKTIME: پارلامەنتتىك ديپلوماتيانىڭ ءرولى» تاقىرىبىنا ارنالعان تۇركى مەملەكەتتەرى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنىڭ (تۇركپا) حIV جالپى وتىرىسى ءوتتى.

جيىنعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى ماۋلەن اشىمباەۆ، ازەربايجان رەسپۋبليكاسى ميللي مەدجليسىنىڭ ءتورايىمى ساگيبا گافاروۆا، قىرعىز رەسپۋبليكاسى جوگوركۋ كەنەشىنىڭ توراعاسى نۋرلانبەك تۋرگۋنبەك ۋلۋ، تۇركيانىڭ ۇلى ۇلتتىق ءماجىلىسىنىڭ سپيكەرى نۋمان كۋرتۋلمۋش، وزبەكستان رەسپۋبليكاسى ولي ءماجليسىنىڭ زاڭ شىعارۋشى پالاتاسىنىڭ سپيكەرى  نۋريددين يسمويلوۆ جانە سولتۇستىك كيپر تۇرىك رەسپۋبليكاسى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى زيا وزتۇركلەر، سونداي-اق دەپۋتاتتار مەن تۇركى ىنتىماقتاستىعى اياسىنداعى ۇيىمداردىڭ جانە باسقا دا حالىقارالىق بىرلەستىكتەردىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى.

الدىمەن تاراپتار اسسامبلەيا كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا باس قوسىپ،  ازەربايجان رەسپۋبليكاسى ميللي مەدجليسىنىڭ ءتورايىمى ساگيبا گافاروۆا تۇركپا-عا ازەربايجاننىڭ توراعالىق ەتكەن كەزەڭدە اتقارىلعان جۇمىستى قورىتىندىلادى. سونان سوڭ ازەربايجان تاراپى توراعالىق تىزگىندى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تاپسىردى.

كەڭەستە ۇيىمعا مۇشە پارلامەنتتەر حاتشىلىقتىڭ وتكەن جىلعى قىزمەتى تۋرالى ەسەبىن قاراپ، الداعى كەزەڭگە جوسپارلارىن ايقىندادى.

ودان ءارى تالقىلاۋ تۇركپا-نىڭ جالپى وتىرىسىندا جالعاستى. جيىندى اشقان ءماجىلىس توراعاسى ەرلان قوشانوۆ تۇركى مەملەكەتتەرىن بۇگىندە تەرەڭ تاريحي تامىرى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىلارى اراسىنداعى بەرىك دوستىق، ورتاق مۇددەلەر مەن مىعىم مادەني بايلانىس بىرىكتىرىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.

– قازىر تۇركى جۇرتىنىڭ كوشى ىلگەرى. ءوزارا تاتۋلىق پەن تۇسىنىستىكتىڭ ارقاسىندا ەلدەرىمىز وركەندەپ كەلەدى. بۇل – ەڭ اۋەلى ءبىزدىڭ مەملەكەتتەرىمىزدىڭ باسشىلارى جۇرگىزىپ وتىرعان بايىپتى ساياساتتىڭ ناتيجەسى. پرەزيدەنتتەرىمىز تۇركى ينتەگراتسياسى باعىتىندا وراسان جۇمىس اتقارىپ جاتىر. الەمدەگى گەوساياسي احۋال مىڭ قۇبىلىپ تۇرعانىنا قاراماستان، تۇركى ەلدەرى ءوسۋ مەن ورلەۋدىڭ قۇبىلاسىنان، دامۋدىڭ داڭعىل جولىنان جاڭىلعان جوق, – دەدى پالاتا سپيكەرى.

بۇگىنگى وتىرىس «تURKTIME: پارلامەنتتىك ديپلوماتيانىڭ ءرولى» تاقىرىبىنا ارنالدى. ەرلان قوشانوۆ قازىرگى اۋمالى-توكپەلى زاماندا پارلامەنتتىك ديالوگ پەن ديپلوماتياعا زور جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلىپ وتىرعانىنا باسا ءمان بەردى.

– جاڭا عاسىردا پارلامەنتتىك ديپلوماتيانىڭ حالىقارالىق قاتىناستارداعى ءمانى ارتا ءتۇستى. تۇركى دۇنيەسىندە دە پارلامەنتتىك ديپلوماتيا ينتەگراتسيانىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدى. بۇل رەتتە، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ايتقانداي، تۇركپا-نىڭ ءرولى ەرەكشە. ۇيىمىمىز زاڭنامالاردى ۇيلەستىرەتىن ينستيتۋتسيونالدىق الاڭ رەتىندە تولىق قالىپتاستى. وسى ورايدا پارلامەنتتەر اراسىنداعى ىقپالداستىق سەنىم مەن تۇراقتىلىقتىڭ بەرىك تىرەگى دەۋگە بولادى، – دەدى ە. قوشانوۆ.

سونىمەن قاتار ءماجىلىس سپيكەرى تۇركپا-نىڭ قىزمەتىنە جەكە توقتالىپ، پارلامەنتتىك ديپلوماتيا ارقىلى حالىقارالىق پارلامەنتتىك ۇيىمدارمەن ءوزارا ىقپالداستىقتى كۇشەيتۋ، تۇركى ەلدەرىنىڭ مۇددەسىن العا تارتىپ، باسقا دا فورۋمداردا وكىلدىك ەتۋ، بارشاعا ورتاق تۇركى مادەني مۇراسىن، داستۇرلەر مەن تىلدەردى ساقتاۋعا باعىتتالعان باستامالاردى ىلگەرىلەتۋ جانە تاجىريبە الماسۋ، تىڭ يدەيالاردى ورتاعا سالۋ ماقساتىمەن بىرلەسكەن پارلامەنتتىك فورۋمدار وتكىزۋ ماسەلەسىنە دە نازار اۋداردى.

سونىمەن بىرگە ەرلان قوشانوۆ تۇركى پارلامەنتتەرىنىڭ ماقسات-مىندەتتەرى بۇدان دا اۋقىمدى ەكەنىن ايتتى.

– ءبىزدىڭ پارلامەنتتەرىمىز دە ەلدەرىمىزدىڭ ىنتىماعىن تەرەڭدەتۋگە كۇش سالىپ وتىر. امانات ارقالاعان دەپۋتات رەتىندە حالىقتارىمىزدىڭ نيەتى مەن ارمان-مۇراتىن جاقسى بىلەمىز. ارينە، ەڭ اۋەلگى ماقساتىمىز – كوشباسشىلارىمىزعا تىرەك بولا وتىرىپ، تاعدىرشەشتى شەشىمدەردى زاڭنامالىق تۇرعىدا قولداۋ. دەگەنمەن پارلامەنت زاڭ قابىلدايتىن ينستيتۋت قانا ەمەس. ول – ۇلتتارىمىزدى ۇيىستىراتىن، ەلدەرىمىزدى جاقىنداستىراتىن، زاڭنامالارىمىزدى ۇندەستىرەتىن التىن كوپىر. ءبىزدىڭ باستى ءارى تاريحي ميسسيامىز وسى دەپ ويلايمىن, – دەدى پالاتا سپيكەرى.

وتىرىستا تۇركى مەملەكەتتەرى پارلامەنتتەرىنىڭ توراعالارى مەن بايقاۋشىلارى جانە  تۇركى ىنتىماقتاستىعى ۇيىمدارىنىڭ جەتەكشىلەرى ءسوز سويلەدى.

سونداي-اق كۇن تارتىبىنە قازاقستان توراعالىق ەتەتىن كەزەڭدە بىرقاتار ۇيىمداستىرۋشىلىق ماسەلە ەنگىزىلدى. اسسامبلەيانىڭ باس حاتشىسى بولىپ ازەربايجان پارلامەنتىنىڭ دەپۋتاتى راميل حاسان سايلاندى.

سونىمەن قاتار اسسامبلەيادا قۇقىقتىق ماسەلەلەر جانە حالىقارالىق قاتىناستار، ءبىلىم، مادەنيەت، الەۋمەتتىك جانە گۋمانيتارلىق ماسەلەلەر، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق تۋرالى جانە قورشاعان ورتا، تابيعي رەسۋرستار جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جونىندەگى كوميسسيالاردىڭ ەسەبى مەن ۇسىنىمدارى قابىلداندى.

بۇدان بولەك، جالپى وتىرىستا «تۇركپا-عا مۇشە مەملەكەتتەردە تۇرۋعا رۇقسات بەرۋدى جەڭىلدەتۋ تۋرالى»، «مۇعالىمنىڭ مارتەبەسى تۋرالى»، «ەكونوميكالىق قىزمەتتەگى تازا ەنەرگيا تۋرالى»، «حالىققا ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ جانە اعارتۋ تۋرالى» مودەلدىك زاڭ جوبالارىن قابىلدادى. سونداي-اق پلەنارلىق وتىرىس اياسىندا پارلامەنتشى ايەلدەر مەن جاس پارلامەنتشىلەر توبىنىڭ جيىندارى ءوتتى.

جالپى وتىرىستا تۇركپا-نىڭ كەلەسى XV باسقوسۋىن قىرعىز رەسپۋبليكاسىندا وتكىزۋ تۋرالى شەشىم شىعارىلىپ، استانا دەكلاراتسياسى قابىلداندى.

سوڭىندا تۇركپا-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ پارلامەنتتىك دەلەگاتسيالارىنىڭ باسشىلارى مەن تۇركپا-نىڭ باس حاتشىسى ءباسپاسوز بريفينگىن وتكىزدى.

Abai.kz