Dimash Qúdaybergenning ispandyq La Voz de Galicia gazetine bergen súhbaty

Ispan jurnaliysi әri Dimashtyng jankýieri Iolanda Garsiya Galisiyadaghy eng kóp taralatyn gazette qazaqstandyq әnshimen ekskluzivti súhbat úsyndy. Biz atalghan súhbatty qazaqshagha audardyq.

Suret: Sayt skriyni.

Dimash Qúdaybergen: Ánderim arqyly tyndarmandardy basqa әlemge aparghym keledi

– Ispaniyagha alghashqy resmy saparynyz jәne «D&Dears» sharasynyng atmosferasy turaly alghan әseriniz qanday boldy?

– Eng aldymen, meni shaqyrghandarynyzgha alghys bildirip, Ispaniyadaghy barlyq jankýierime shyn jýrekten alghys aitqym keledi. Barselona — keremet qala, óte әdemi әri kýsh-quatqa toly. Kýzde konsertke kelgende, osyndaghy jankýierlerimmen jaqynyraq tanysqym keledi. Bastapqyda jeke konsertimning aldynda baspasóz mәslihatyn ótkizudi josparlaghan edik. Biraq keyin: «Nege jankýierlerdi de shaqyrmasqa? Mýmkin, olar da súraq qoyghysy keletin shyghar», — dep oiladyq. Sóitip búl shara jurnalister men jankýierlerding kezdesui týrinde ótti. Kórermenderge de, ózime de búl óte jyly әri shynayy atmosfera syilady dep senemin.

– Keybir jankýierler sizding dausynyzdy alghash estigennen keyin ómirleri ózgergenin aityp berdi. Sizdi erekshe tolqytqan oqigha boldy ma?

–Qyzyqty súraq eken. Bir oqighany naqty atap aitu qiyn. Biraq jii estiytinim — tyndarmandarym maghan alghash estigen әnderin, kórgen viydeolaryn aityp beredi. Ózim de alghash Qytayda «Singer» shouyna qatysqannan keyin jolyqqan alghashqy jankýierding jýzin úmytpaymyn. Ónering bireuding jýregine jol tabatynyn bilu — óte jauapty sezim. Búl óner iyesine ýlken jauapkershilik jýkteydi. Keyde osynyng bәrin qúdaydyng búiyrghany dep oilaymyn.

– Ásirese әnshi ata-ananyz ben sizdi kýnde muzyka mektebine aparghan әjeniz turaly da estidik. Sizding otbasynyzdyng qoldauy óner jolynyzda qanshalyqty manyzdy boldy?

– Mening otbasym — erekshe otbasy. Ájem men atamnan bastap, ata-anama deyin mening ónerge degen talpynysymdy әrqashan qoldady. Olar meni eshqashan basqa jolgha búrugha tyrysqan da emes, sol ýshin olargha sheksiz rizamyn. Qazir de, jasym eseyse de, olardyng kýlkisi men maqtau sózderi men ýshin ýlken quanysh. Kenesterin de qúndy sanaymyn. Áriyne, sheshimderdi ózim qabyldaymyn, biraq olardyng pikirleri men ýshin әrqashan manyzdy bola bermek.

– Siz sahnada jәne sahnadan tys — eki týrli adam siyaqtysyz. Osy eki әlemning arasyndaghy tepe-tendikti qalay saqtaysyz?

– Shekspir birde : «Býkil әlem — teatr, al adamdar — akter»，depti. Ár adam jaghday men ortagha qaray beyimdeledi: júmysta bir, otbasynda ekinshi keyipte degen siyaqty. Búl ómirdi qyzyqty etedi. Sahnagha shyqqanda, men basqa bireuding ómirine enemin — búl kóbine mening óz oqigham emes. Biraq sahnadan týskende basqa adamgha ainalmaymyn — men sol qalpymdamyn. Bir oqigha ayaqtalyp, kelesi oqigha bastalady. Bar bolghany — osy.

– Siz — naghyz polimat әrtissiz. 10-nan astam tilde әn aitasyz, repten klassikagha deyingi janrlarda óner kórsetesiz, biyleysiz, kompozitorlyq, rejisserlik jasaysyz, aspaptarda oinaysyz, ghylymy dissertasiya qorghaysyz, akterlikpen ainalysasyz, Qazaqstannyng turizm elshisisiz. Sizding qolynyz jetpeytin nәrse bar ma?

– Siz kәsiby túrghyda súraq qoyyp túrghan bolarsyz. Negizgi ústanymym — ózindi bir sala ayasynda shektemeu. Kompozitor mamandyghyn bitirding eken dep, tek muzyka jazumen ghana ainalysu mindet emes. Men ónerding týrli salalaryna qyzyghamyn. Melodiyany oilap tapqan sәtte-aq, onyng sózi, viydeokliypi, sahnalyq qoyylymy turaly iydeyalar qosa keledi. Aspaptar qay jerde, qalay kirui kerektigin de oilanamyn. Óz iydeyalaryndy óz stiylinmen jýzege asyrghyng kelse, barlyq proseske qatysuyng qajet.

– Jana әndi júrtqa úsynu prosesi siz ýshin qanshalyqty qiyn?

– Qiyn degennen góri, kópsalaly dep aitu dúrysyraq. Kóp adam qatysady, al alghashqy iydeya uaqyt óte ózgerip ketedi. Jaghday ózgeredi, ishki dýniyeng de almasady, sóitip bastapqy oiyndy qayta-qayta óndeysin… keyde on segiz retke deyin.

– Igori Krutoy, Renat Gaysiyn, Uolter Afanasievpen júmys isteu, Plasido Domingo, Hose Karreras, Lara Fabian, Hauzer syndy óner júldyzdarymen birge әn aitu sizge qalay әser etti? Basqa qay әrtistermen júmys isteudi armandaysyz?

– Men 26 jyldan beri sahnadamyn. Týrli konsertterge, jobalargha, bayqaulargha qatystym. Qazir kóbine qatysushy emes, qazylar alqasynda otyramyn. Osy jyldar ishinde bala kezden armandaghan anyz әrtistermen júmys isteu baqyty búiyrdy. Keyde býkil shygharmashylyq qarbalastyng ortasynda túryp: «Búl shynymen bolyp jatyr ma?» — dep oilanamyn. Qazir bәrin ashyp aita almaymyn, biraq eger bәri josparlaghanday bolsa, men produser bolatyn jana qazaq-qytay jobasy әzirlenip jatyr. Onda jahangha tanymal әrtistermen birlesu mýmkindigi tuuy mýmkin.

– Kópshilik sizding vokaldyq diapazonynyz ben tehnikanyzdy sóz etedi. Al siz ýshin әndi janmen aitu qanshalyqty manyzdy?

– Shyn aitsam, jansyz әn aitu degenning ózi men ýshin týsiniksiz. Ol tek solifedjio jattyghuy siyaqty ghana estiledi. Al tipti jattyghudyng ózinde de emosiya boluy mýmkin. Maghan manyzdysy — әn arqyly tyndaushynyng jýregine jetu. Adamdar konsertten qaytqanda «qansha oktava aitty?» dep emes, qanday sezimde bolghanyn, qanday әser alghanyn eske týsirse deymin. Sol sәtte olardy basqa әlemge aparghym keledi.
Jaqynda Virtuosos jobasynda qazylar alqasynda otyryp, jas oryndaushylargha sahnada akterlik qabiletterin damytudy úsyndym. Búl kez kelgen óner týri ýshin manyzdy. Áriyne, tehnika da qajet. Ol — sheberlik pen erkindikting kepili. Qazaqta «Ermek qughan bәlege jolyghady, enbek qughan qazynagha jolyghady» degen jaqsy sóz bar.

– Siz ýshin tabys (success) degen ne?

– Ony naqty anyqtau qiyn. Men ýshin tabys — aqsha da, biylik te emes. Tabys — óz eline, últyna, adamzatqa paydang tiyip, ýlken iske ýles qosu. Qoldaghy mýmkindikterdi paydalanyp, múqtajdargha kómektesu, mәdeniyetti tanytu, әlemge beybitshilik pen dialogtyng mýmkin ekenin eske salu. Mine, naghyz tabys — osy.

– Sizding oiynyzsha, muzyka adamdardyng ómirin jәne әlemdi ózgerte ala ma?

– Áriyne, men oghan senemin. Búghan dәlel — mening sýiikti jankýierlerim. Olar muzyka arqyly birigedi, әrtýrli elderden kelip, konsertterde qatar otyrady, birge әn salady. Búl — naghyz - baqyt.

– 2055 jylghy ózinizdi qalay elestetesiz?

–Ony sol jyly kórermiz.

Aghylshyn tilinen audarghan Dýisenәli Álimaqyn

Abai.kz