Dýisenbi, 14 Shilde 2025
Aqmyltyq 288 0 pikir 14 Shilde, 2025 saghat 13:52

Tramptyng tarifteri OA men Qytaydy jaqyndatuda

Kollajdy jasaghan: Ayym Almasqyzy.

The New York Times basylymy Teniz Capital investisiyalyq bankining saraptamalyq esebine silteme jasay otyryp, AQSh-tyng jana sauda sayasatyn syngha aldy.

Gazet atap ótkendey, Vashington sauda tarifteri arqyly kedergiler ornatyp jatqanda, Qytay men Resey Ortalyq Aziyamen túraqty seriktestik ornatugha úmtylyp otyr.

Basylym Teniz Capital derekterin keltire otyryp, Tramp әkimshiligining engizgen 25%-dyq baj salyghy Qazaqstan eksportynyng jalpy kólemining shamamen 5%-yna ghana әser etetinin, yaghny 100 million dollardan az soma ekenin jazady.

Jaqynda Qytay tóraghasy Sy Szinipinmen kezdesuinen keyin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ekijaqty baylanystardyng "altyn dәuirge" engenin atap ótti. Ol Beyjinning әriptestik ornatu ýshin eshqanday sayasy shart qoymaghanyn da aitty.

"Aymaqtaghy kóptegen elder AQSh-ty Qytay men Reseyge qarsy tengerushi kýsh retinde qabyldady. Alayda, songhy әreketter búl kózqarasty ózgertui mýmkin", – delingen saraptamada.

Ayta keteyik, AQSh preziydenti Donalid Tramp Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaevqa joldaghan hatynda 1 tamyzdan bastap AQSh-qa eksporttalatyn birqatar qazaqstandyq ónimderge baj salyghy 25%-gha deyin artatynyn habarlaghan bolatyn.

Osy rette biz sarapshydan pikir súradyq. Murad Shamilov, sayasattanushy:

-AQSh-tyng qazaqstandyq tauarlargha tarifterding 25% -. engizu turaly songhy sheshimi tәjiriybeden bastap strategiyalyq mýmkindikterge deyin aralas signaldardy tudyrady.

Tramp biylikke kelgennen beri AQSh proteksionizm sayasatyn jýrgizip jatqanyn eskersek, múnday tarifterdi engizu faktisi kýtilude.

Qazaqstangha qatysty engizilgen naqty tarifterge keletin bolsaq, stavkanyng joghary sanyna qaramastan, resmy derekter boyynsha eksporttyng shamamen 5% - y ghana bajgha jatady, al múnay, uran jәne ferroqorytpalar siyaqty resurstar bosatylghan kýiinde qalyp otyr.

Qazaqstannyng qolynda tarifterge jatpaytyn manyzdy miyneraldyq resurstardyng qomaqty qory bar. AQSh-pen kelissózderde oinay alatyn jәne bizding elding jetkizushi retindegi pozisiyasyn nyghaytatyn Faktor.

Ekinshi jaghynan, AQSh tarapynan búl qadam Qazaqstannyng syrtqy ekonomikasyn basqa naryqtargha, sonday-aq Ortalyq Aziyadaghy ónirishilik baylanystargha qayta baghdarlaudy kýsheytui mýmkin. Qazaqstandyq kompaniyalar kórshi naryqtardaghy mýmkindikterdi belsendi zerttep jatyr.

Keybir sarapshylar jazghanday, Tramp әkimshiligining sayasaty Qazaqstandy jәne tarifter engizilgen basqa elderdi jahandyq oiynshylarmen jaqyndyqqa iytermeleui mýmkin, búl Vashington men Beyjing arasyndaghy strategiyalyq Yqpal ýshin bәsekelestikti odan әri kýsheytui mýmkin.

Basqa tәuekelderding qatarynda investisiyalardyng yqtimal ketui turaly aitugha bolady. Sheteldik kapitaldyng shyghuy, tipti keybir túraqtylyqta da, belgisizdik sezimin tudyrady. AQSh-tan importtyng azangy tútynushylargha arnalghan amerikandyq tauarlar (tehnika, avtomobilider, jabdyqtar jәne t. b.) baghasynyng ósuine әkelui mýmkin.

Búl jaghdayda mәselening diplomatiyalyq sheshimin barynsha arttyru dúrys bolyp kórinedi. Bizding elimiz qazirding ózinde erekshelikter men tariftik týzetulerdi izdeude belsendilik tanytyp otyr.

Sonymen qatar, saudany basqa naryqtargha әrtaraptandyrudy jedeldetu qajet, búl syrtqy kýizelisterge sezimtaldyqty tómendetuge kómektesedi. Al úzaq merzimdi perspektivada shiykizattyng ornyna eksporttyng jana dengeyine shygha otyryp, ózining qayta óndeui men tehnologiyalaryn damytu.

Syrtqy sayasattyng tepe-tendigin saqtau manyzdy, búl bir derjavagha shamadan tys tәueldilikten aulaq bola otyryp, kóp vektorlyq kurstyng jalghasy.

Tramptyng tarifteri, Qazaqstan ekonomikasyna soqqy emes, belsendi әreketke signal. Búl tәuekelderdi azaytu turaly ghana emes, sonymen qatar yntymaqtastyqtyng jana formattarynyng jana mýmkindikteri jәne óz túraqtylyghyn arttyru turaly. Al sheber әrtaraptandyru men diplomatiyamen siz búl turbulenttilikti ósu nýktelerine ainaldyra alasyz.

Ayym Almasqyzy

Abai.kz

0 pikir