Qazir әlemdik BAQ Aq ýidegi tarihy kezdesu haqynda jarysa jazyp jatyr. AQSh-Resey basshylarynyng ótken aptadaghy kezdesuinen keyin Europa elderi basshylary men Ukraina preziydenti keshe Aq ýide tóbe kórsetti.

Endi osy mәmilege shaqyru jinalysy turaly sheteldik baspasóz ne jazghanyn oqyrmangha úsynbaqpyz.

Búl turaly alpauyt aqparat agenttigi «BBC» bylay dep jazdy:

«Donalid Tramp, Vladimir Zelenskiy jәne Europa kóshbasshylary arasyndaghy manyzdy kezdesu ayaqtaldy.

Britan premier-ministri Keyr Starmerdi qosa alghanda, europalyqtar búl kezdesuding nәtiyjesine riza boldy – óitkeni ol Zelenskiyding songhy Aq ýidegi kezdesuine qaraghanda әldeqayda dostyq jaghdayda ótti.

Basty nәtiyjelerding biri – Resey basshysy Vladimir Putin men Zelenskiydin, әri mýmkin bolsa Tramptyng da tikeley kezdesui yqtimal ekendigi.

Alayda Kremli kómekshisi Yuriy Ushakov dýisenbi kýni keshkisin jasaghan ekiúshty mәlimdemesinde tek reseylik jәne ukrainalyq delegasiyalardaghy ókilder dengeyin kóteru mýmkindigin «qarastyru oryndy» ekenin ghana aitty.

Taghy bir negizgi taqyryp – qauipsizdik kepildikteri. Tramptyng aituynsha, Ukrainagha qauipsizdik kepildikterin europalyq elder «qamtamasyz etedi, al AQSh olardy «ýilestirip» otyrady».

Al atalghan tarihy kezdesu turaly «KNKX·ORG» sayty da óz ústanymyn jariya etti.

«AQSh preziydenti Donalid Tramp Ukraina preziydenti Vladimir Zelenskiy men Resey preziydenti Vladimir Putinning kezdesuin úiymdastyru júmystary jýrip jatqanyn mәlimdedi. Búl habarlama Tramp, Zelenskiy jәne Europanyng jetekshi elderining delegasiyasymen Aq ýide ótken asa manyzdy kelissózder kýninen keyin jariyalandy.

Tramp dýisenbi kýni әleumettik jelidegi jazbasynda Putinmen sóileskenin jәne «ótetin orny keyin anyqtalatyn kezdesu ýshin dayyndyqtardy bastaghanyn» aitty.

Ol eki liydermen kezdesu keyin ózi de ótetinin, biraq kelissózderding naqty qashan ótetinin ashyp aitpady.

«Búl tórt jylgha juyq jalghasyp kele jatqan soghys ýshin óte jaqsy, erte qadam», – dep jazdy Tramp.

Búl mәlimdeme Tramp, Zelenskiy, bes europalyq elding basshylary, Europalyq komissiya tóraghasy jәne NATO bas hatshysymen birneshe saghatqa sozylghan kelissózderden keyin jasaldy. Búghan deyin ol eger Ukraina men Resey AQSh-pen ýshjaqty kelissózderge kelise alsa, soghysty toqtatugha «aqylgha qonymdy mýmkindik» bar ekenin aitqan.

«Biz barlyghymen birge júmys isteymiz, eger beybitshilik ornasa, ol úzaq uaqyt saqtalatynday etuge kýsh salamyz», – dedi Tramp.

Qauipsizdik kepildikteri negizgi taqyryp boldy. Kýn tәrtibindegi basty mәsele – Ukraina Batys odaqtastarynan Reseyding qayta shabuyldauynyng aldyn alu ýshin qanday qauipsizdik kepildikterin ala alatyny boldy.

«Qauipsizdikke qatysty ýlken kómek kórsetiledi», – dedi Tramp. Onyng aituynsha, AQSh Ukrainagha jәne Europadaghy basqa da odaqtastaryna qaru-jaraq satumen kómektesedi, biraq tikeley kómek kórsetpeydi».

Alayda jurnalisterding AQSh әskerleri qauipsizdik kelisimderine qatysa ma degen súraghyna ol naqty jauap bermedi.

Tramptyng aituynsha, Europa elderi aimaqtaghy beybitshilikti saqtau isinde «birinshi qorghanys shebi» bolady, al AQSh «olargha kómektesedi».

Búl kelissózder ótken aptada Alyaskada Tramp pen Resey preziydenti Vladimir Putinning kezdesuinen keyin ótti. Ol kelissózderde eki liyder naqty nәtiyjege qol jetkizbese de, ilgerileu bar dep mәlimdegen bolatyn.

«Foxnews-tin» aqpary mynaday boldy:

«AQSh preziydenti Donalid Tramptyng kómeginsiz Resey preziydenti Vladimir Putinmen bolghan tyghyryq sheshilmes edi, dep dýisenbi kýni NATO Bas hatshysy Mark Rutte mәlimdedi.

Ruttening aituynsha, Ukrainadaghy soghysty toqtatu ýshin kelissózder jýrgizu ýsteline Reseydi alyp kelude Tramp sheshushi ról atqardy.

«Preziydent Trampsyz… Putinmen bolghan búl tyghyryq búzylmas edi», – dedi Rutte dýisenbi kýni «The Ingraham Angle» baghdarlamasynda. – «Múny aqpan aiynan bastap istey alghan jalghyz adam – ol boldy».

Sonday-aq, Rutte NATO mýshelerining qorghanysqa az shyghyn júmsaghany ýshin Tramptyng syny dúrys bolghanyn atap ótti. Tramp NATO-gha mýshe 32 elding qauipsizdikti qamtamasyz etu ýshin kóbirek qarjy bóluin úzaq uaqyttan beri talap etip keledi.

«Onyng aitqany mynau edi: AQSh ózining qorghanysyna, demek NATO aumaghyn birlesip qorghaugha europalyqtardan әldeqayda kóp qarjy júmsap otyr», – dedi Rutte. – «Men amerikalyqtar múny kórip otyr dep ýmittenemin. Mýmkin, Tramptyng kezekti preziydenttigi túsyndaghy eng ýlken syrtqy sayasattaghy jetistikterining biri – NATO sammiytinde biz qorghanysqa 5% júmsaugha, onyng ishinde 3,5%-yn tikeley әskery shyghyndargha bóluge újymdyq týrde kelistik».

«Búl – AQSh-tyng shyghynymen birdey. Endi AQSh pen Europanyng qorghanysqa júmsaytyn qarajaty tenestirilip otyr», – dep qosty ol».

Abai.kz