Pәkistandaghy qazaqtardy kóshirip aludyng eki joly bar...

Aughanstannan bosyp, eki jyldan beri Pәkistannyng Karachy qalasyn panalap otyrghan 40 qazaq otbasynyng taghdyry qyl ýstinde túrghany jayly deputat Erlan Sairovtyng ýndeui eki aptadan beri býkil qazaq qoghamyn dýr silkindirude.
Búl mәseleni QR Syrtqy ister ministrligi sheshe almasa, BÚÚ Bosqyndar jónindegi komissaryna ótinish jazyp, búghan halyqaralyq qauymdastyqtyng nazaryn audarugha deyin batatynyn aitty.
Azamat!
Sonday-aq, deputat Erlan Sairov atalghan mәsele turaly vidioýndeu jasap qana qoyghan joq, Syrtqy ister ministrligine baryp, sol ýsh jýzden astam qazaqty Qazaqstangha kóshirip alu mәselesin aqyldasyp shyqqanyn da júrtqa jariyalady.
Jalpy, Aughanstandaghy, Irandaghy jәne osy Pәkistandaghy qandastarymyzdyng Qazaqstangha kóshirip alu turaly jasap jatqan ýndeulerinde esep joq.
Shynyn aitsaq, biz búl mәseleni kótere-kótere jaghymyz talghan.
Sypayylap jazghan hattarymyzdy atqarushy biylik pen zang shygharushy organ elemeydi;
«Qúrmetti Pәlenbay Týgilenbayúly...», - dep ýsh mәrte jazghan hatymyz ben úsynysymyz elenbegen son, «Ashyq hat» jazugha kóshemiz.
Ol elenbegen son, BAQ pen әleumettik jeliler arqyly qatty-qatty aitugha mәjbýr bolasyn...
Osydan baryp, qúzyrly organ basshylary saghan ókpeleydi. Áleumettik jeliden «Qara tizimge» tyghyp «qútylady».
Biraq, «bitke ókpelep, tonyndy otqa tastaugha» bolmaydy ghoy, soghan qaramastan, sol qazaqtardyng Atajúrtyna oraluyna kedergi bolyp otyrghan týiindi zang arqyly sheshu jolyndaghy kýresimizdi biz bir kýnde toqtatqan emespiz.
Bir qyzyghy, songhy eki-ýsh jyldyng kóleminde Parlament pen Ýkimet jaqtan shettegi qandastarymyz turaly bir auyz jyly sóz estuden qalghamyz.
Kóshi-qon ýrdisin retteuge arnalghan zandar men normativtik qújattardaghy kedergilerdi joyyp, elge oralghan aghayyndy tez qújattanuyna tiyimdi jol ashudyng ornyna, bizding atqarushy biylik pen zang shygharushy organ antiy-qazaq sayasatyn jýrgizip, Atajúrtyna óz betimen kóship kelip qonystanghysy keletin aghayyndargha ónirlik shekteu qoyyp tastaghanyn qaytersin...
Dәl osynday bir almaghayyp sәtte deputat Erlan Sairovtyng júldyzday jarqyrap shyghyp, Pәkistandaghy ýsh jýz qazaqty Atajúrtyna oraltu turaly mәsele kótergenin kórip, quanghannan jýregimiz jarylyp kete jazdady. Kózimizge ystyq jas aldyq. Oghan alghysymyzdy jaudyrdyq...
Jaqynda ótken tughan kýni qarsanynda osy Erkene arnap, «Erlan Sairov – memlekettik sayasatty teoriyalyq jaqtan da, praktikalyq túrghydan da óte tereng týsingen jәne mengergen sayasatshy. Songhy kezde onyng qayratkerlik túlghasy aiqyndala bastady. Men onyng әr sózine, әr súhbatyna den qoyyp kele jatqan azamatpyn! Kónil quantatyn tústary kóp! Eng bastysy – Ol niyeti týzu, kónili aq naghyz memleketshil túlgha!», -dep jazba jariyalap edim.
Mine, kórip otyrsyzdar, Erlan Biyahmetúly sol aitqanymyzdy taghy bir mәrte dәleldep, alystaghy aghayyn ýshin shyr-pyr boluda.
Búl – naghyz tektiliktin belgisi!
Al, Aughanstandaghy, Irandaghy jәne osy Pәkistandaghy qandastarymyzgha kelsek, olardyng Atajúrtqa oraluyna kedergi bolyp kelgen bir-aq mәsele bar edi.
Ol – ózderin etnikalyq qazaqpyn deytin azamattardyng jeke basyn kuәlandyratyn qújattarda, sonday-aq últyn rastaytyn basqa da qújattarda tiyisti jazba bolmaghan jaghdayda olardyng últynyng qazaq ekenin anyqtaugha arnalghan zandyq normanyng joqtyghy bolatyn.
Biraq, búl mәsele de óz sheshimin tapty.
«Halyqtyng kóshi-qony turaly turaly» zanynyng 15-babyna jeke basyn kuәlandyratyn qújattarda, sonday-aq ýmitkerlerding últyn rastaytyn basqa da qújattarda tiyisti jazba bolmaghan jaghdayda, qandas mәrtebesin jәne jenildetilgen tәrtippen (tirkeu tәrtibimen) Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alugha ýmitker adamdardyng últy qazaq ekeni jónindegi mәselelerdi qarau ýshin komissiya qúru jәne últy qazaq ekeni turaly sheshim qabyldau turaly eki birdey norma engizildi.
Osy orayda osy úsynysymyzdy jerge tastmay, zandastyryp bergen deputat Edil Janbyrshin kókemizge alghys aita ketuimiz kerek!
Atalghan eki normamen tolyqtyrylghan Zangha 2023 jyldyng 19 sәuirinde qol Preziydent qol qoydy. 2024 jylghy 31 shildede Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministri №282 búiryq shygharyp, onyng qaghidalaryn bekitti.
Sóitip, búl eki norma ótken jyldyng 31 shildesinen bastap qoldanysqa endi.
Endi osy Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministri №282 búiryna say, Qazaqstan Respublikasynyng shet elderdegi mekemeleri arqyly berilgen ótinishti Qazaqstan Respublikasynyng shet elderdegi mekemesining qyzmetkeri «Qandas» AAJ-da tirkeydi jәne osy Qaghidalargha 2-qosymshagha sәikes nysan boyynsha ótinish berushini onyng ótinishin tirkeu turaly habardar ete otyryp, «Qandas» AAJ arqyly halyqty әleumettik qorghau jәne júmyspen qamtu mәseleleri jónindegi jergilikti atqarushy organgha jiberedi eken;
Sosyn, Qandas mәrtebesin jәne Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alugha ýmitker adamdardyng qazaq últyna tiyesiligin anyqtau ýshin, jogharydaghy zangha say, jergilikti atqarushy organ Komissiya qúrady eken;
Komissiya qúramyna halyqtyng kóshi-qony, bilim beru, mәdeniyet, ishki sayasat, ishki ister organdary, etnikalyq qazaqtar mәselelerimen ainalysatyn ýkimettik emes úiymdar jәne/nemese qoghamdyq birlestikter salasyna jetekshilik etetin jergilikti atqarushy organdardyng ókilderi, sonday-aq sarapshylar, qazaq tili men Qazaqstan tarihy salasyndaghy mamandar kiredi eken;
Sóitip, sol komissiya «Qandas» mәrtebesin jәne Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alghysy keletin ýmitkerlerding últynyng qazaq ekenin rastap ne teristep, sheshim qabyldaydy eken...
Eger, ol ýmitkerding últynyng qazaq ekeni anyqtalsa, ózderi túrghan memleketterdegi Qazaqstan Elshiliginen viza alyp, Atajúrtyna oralady degen sóz...
Aytynyzshy, deputat Erlan Sairov kóterip otyrghan Pәkistandaghy ýsh jýzden astam qazaqty osy №282 Qaghidatpen Qazaqstangha oraltu mýmkin be?!
«Zang jәne Tәrtip» qaghidaty saltanat qúryp otyrghan memlekette, qolynda mardymdy qújaty joq ol qazaqtardy Qazaqstangha oraltu, әriyne, mýmkin emes!
Endeshe, ne isteu kerek!?
Birinshi, Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrining №282 búiryghyna tez arada ózgertuler men tolyqtyrular engizip, ony Aughanstandaghy, Irandaghy jәne osy Pәkistandaghy qandastarymyzdyng jaghdayyna keletindey etip, kishkene iykemdeuimiz, alghashqy adymda olardyng Qazaqstan vizasyn aluyna mýmkindik tudyratyn etuimiz kerek!
Búl býgin ghana emes, erteng de qajet bolatyn dýniye!
Sosyn, ekinshi bir joly bar!
Ol – taghy da arnauly samolet jiberip, birden biraq kóshirip alu!
Esterinizde bolsa, Tәuelsizdikting alghashqy jyldary Túnghysh Preziydent Núrsúltan Nazarbaev bir top qyzmetkerleri men arnauly kólik jiberip, Irandaghy on myngha tayau qazaqty últy-súltyn anyqtap jatpay-aq, kóshirip әkele salghan joq pa?!
Búl turaly Myrzatay Joldasbekov pen Zauytbek Túrysbekovten, Saylau Batyrshaúly men Marat Toqsanbaevtan súrasanyzdar, jyrday qyp aityp beredi.
Sol sekildi, 2021 jylghy qyrkýiekte Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng tapsyrmasyna sәikes, arnayy әsker úshaqpen Aughanstannan 35 qazaqty bir kýnde Atajúrtyna top etkizgen edik qoy!?
Búl turaly sol kezdegi Syrtqy ister ministri Múhtar Tileuberdiden súrsanyzdar bolady.
Qyzyq bolghanda, 2021 jyly qoldanystaghy Kóshi-qon ýrdisin retteuge arnalghan eshbir zanda etnikalyq qazaqtardyng jeke basyn kuәlandyratyn qújattarda, sonday-aq ýmitkerlerding últyn rastaytyn basqa da qújattarda tiyisti jazba bolmaghan jaghdayda olardyng últynyng qazaq ekenin anyqtaugha arnalghan norma túrmaq, onyng júrnaghy da joq bolatyn.
Ne Aughanstannan 35 qazaqty kóshirip alar sәtte olardyng jeke basyn kuәlandyratyn qújattarda, sonday-aq últyn rastaytyn basqa da qújattarda tiyisti jazba bolmaghan jaghdayda olardyng últynyng qazaq ekenin anyqtau ýshin arnayy komissiya qúru turaly Preziydentting Jarlyghy da bolghan emes...
Soghan qaramastan, sol otyz bes qazaqty arnauly әskery úshaq jiberip, bir-aq kýnde kóshirip alodyq qoy.
Qazir olardyng biri qalmay Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alyp, Aqmola oblysynda typ-tynysh baqytty ómir sýrip jatyr.
Kerisinshe, Erlan Sairov ekeumiz Aughanstandaghy qazaqtardy Atajúrtyna qalay әkelemiz dep jýrsek, bizding qúqyq qorghau organdary kezinde Aughanstannan kelip, Qazaqstan azamattyghyn alghan qazaqtardy jappay azamattyqtan shygharyp jatyr. Búl turaly keyin arnayy mәsele kóteretin bolamyz.
Demek, Preziydent tapsyrma berse, shettegi múnday qazaqtardy bizding atqarushy biylik últ-súltyn anyqtap jatpay-aq, kóshirip әkele salady.
Pәkistandaghy ýsh jýz qazaqty kóshirip alu ýshin Ýkimet qaysy joldy taldaydy, endi ony Ózi biledi...
Men deputat Erlan Sairov myzgha dәn rizamyn jәne oghan sәttilik tileymin!
Auyt Múqiybek
Abai.kz