«Digital Bridge 2025» halyqaralyq forumy ayasynda «AMANAT» partiyasy «AMANAT and AI: Bolashaqqa Qadam» panelidik sessiyasyn ótkizdi. Onda sayasattaghy, ekonomikadaghy jәne әleumettik saladaghy jasandy intellektting róli talqylandy. Zamanauy aqparattyq tehnologiyalardyng syn-qaterleri men mýmkindikteri, jasandy intellektti zannamalyq túrghyda retteu, sonday-aq tehnoúlt qalyptastyru perspektivalary basty nazarda boldy. 

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

Sessiyada sóz sóilegen «AMANAT» partiyasynyng Atqarushy hatshysy Dәulet Kәribek sifrlyq kýn tәrtibi jekelegen salalar shenberinen shyghyp, elimizding túraqty damuyna qajet jaghdaygha ainalatynyn atap ótti. 

«Álemde sifrlyq jarys jýrip jatyr. Múnyng bizge de tikeley qatysy bar. Osy sifrlyq bәsekede tabysty boluymyz kerek. Búl turaly keshe osy alanda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev egjey-tegjeyli aityp berdi. Ol Qazaqstan Euraziyanyng negizgi sifrlyq habyna ainalugha tiyis ekenin atap ótti. Búl baghytta memleket tarapynan aitarlyqtay auqymdy júmys jýrgizildi. Bizde memlekettik qyzmetterding 92%-y onlayn-formatta kórsetiledi. TMD boyynsha 1-shi jәne elektrondy ýkimet indeksi boyynsha әlemde 28-shi oryndamyz. Al býginde elimiz eGov-tan AI-Gov-qa kóship jatyr. Osylaysha, Qazaqstan endi әlemdik ýrdisterge beyimdelip qana qoymay, ózining derbes sifrlyq memleket ýlgisin qalyptastyruda», – dedi ol.

Sonday-aq, partiyanyng Atqarushy hatshysy qazirding ózinde jýzege asyrylyp jatqan «AMANAT» partiyasynyng bastamalaryna nazar audardy. Jyl basynda sifrlyq sauattylyq pen internettegi qauipsiz minez-qúlyq mәdeniyetin arttyrugha baghyttalghan «Sifrlyq qogham» jobasy iske qosyldy. Birqatar ónirde oqushylargha kiyberqauipsizdik boyynsha qanatqaqty sabaqtar, ata-analargha arnalghan treningter jәne «Kiyber Túmar» nauqany ayasynda IT-sarapshylarmen kezdesuler ótude. «Jer amanaty» jobasy da erekshe manyzgha iye. Atalghan joba arqyly 13 mln gektardan astam jer memleket menshigine qaytaryldy. Ashyqtyqty qamtamasyz etu maqsatynda Jerkarta.gharysh.kz geoservis qúryldy. Atalghan portal arqyly kez-kelgen adam qay jer uchaskelerining qaytarylghanyn jәne olardyng qalay bólinetinin kóre alady. 

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

«Alibaba Group»-tyng halyqaralyq ýkimettik baylanystar bólimining basshysy Frank Ludvin Shafer Qazaqstan jasandy intellektti damytu isinde tolaghay tabysqa jetip jatqanyn atap ótti. 

«Sizderding sayasy kóshbasshylarynyzdyng alysty boljay biletin kóregendigin atap ótkim keledi. Qazaqstan Respublikasy Preziydentining birneshe apta búryn jariyalaghan Joldauyna erekshe tang qaldym. Sizderde birqatar artyqshylyq bar: bir jaghynan sizder innovasiyagha qajet mýmkindik jasaysyzdar, al ekinshi jaghynan tәuekelderdi azaytasyzdar. Sonday-aq búl – Qazaqstanda biznes jýrgizgisi keletin kompaniyalar ýshin jasalghan ashyqtyq. Sizderde óte ong demografiyalyq jaghday qalyptasqan – jas, tehnologiyany jaqsy biletin, yntaly júmys kýshi bar. Búl qazirding ózinde ýlken artyqshylyq», – dedi ol.

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

Mәjilis deputaty, «AMANAT» fraksiyasynyng mýshesi Ekaterina Smyshlyaeva jasandy intellektti zannamalyq túrghyda retteu mәselelerine tolyghyraq toqtaldy. Osydan bir apta búryn Parlamentting tómengi palatasynda «Jasandy intellekt turaly» zang jobasy qabyldandy, al qazirgi tanda halyq qalaulylary sarapshylarmen jәne qogham qayratkerlerimen birlesip, Sifrlyq Kodeks jobasyn әzirleu júmysyn jalghastyruda. 

«Bolashaqta zandar zangerler ýshin oqylymdy bolyp qana qoymay, algoritmder ýshin de týsinikti boluy kerek. Biz sifrlyq qúqyqta jana standartqa ainalatyn, mashina oqy alatyn erejeler turaly aityp otyrmyz. Sifrlyq kodeks sifrlyq ortadaghy qatynastardy retteytin barlyq normany biriktiredi jәne elimizding qauipsiz, әdil sifrlyq damuynyng negizi bolady. Qogham men biznesting qatysuynsyz sifrlyq transformasiya jasau mýmkin emes. Atap aitqanda, zannama barlyq taraptyng mýddesin tenestiruge mýmkindik beredi», – dedi ol. 

Sonday-aq Ekaterina Smyshlyaeva «AMANAT» partiyasynyng deputattary elimizding sifrlyq ekojýiesin qalyptastyrugha tikeley atsalysqanyn eske saldy: biometriyany engizu, derekterdi jinaugha kelisim beru, operatorlardyng qyzmetin retteu, sonday-aq olardy paydalanu kezinde jauapkershilik jýkteu prosesterin qamtamasyz etti. Osylaysha, Qazaqstanda sifrlyq salany damytu júmysynyng irgetasy qalandy. 

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

Pikirtalas barysynda jer resurstaryn bóludegi ashyqtyq mәselesi manyzdy oryn aldy. «Qazaqstan Gharysh Sapary» ÚK basqarushy diyrektory – Basqarma mýshesi Amanat Ýmbetbaev latifundistermen kýres jәne jerge qatysty әdildikti qamtamasyz etu júmysynda gharyshtyq tehnologiyalardy qoldanu qadamdary turaly aitty. 

«Býginde gharyshtyq monitoring júmysy paydalanylmay jatqan jerlerdi anyqtaudyng negizgi qúraldarynyng birine ainaldy. Sputnik suretteri men tehnologiyalar, sonyng ishinde jasandy intellekt elementteri arqyly biz paydalanylmay jatqan nemese jartylay paydalanylghan jerlerdi anyqtay alamyz. Anyqtalghan uchaskeler boyynsha aqparat zher.garysh.kz geoserviysinde jariyalanady. Sonyng negizinde tiyisti MO osy jerlerdi qaytaru boyynsha shara qabyldaydy. Búl – sifrlyq jәne gharyshtyq tehnologiyalar Ádiletti Qazaqstandy qúru isine qalay ýles qosatynynyng jarqyn mysaly», – dedi ol.

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

Áleumettik mәselelerdi sheshuding sifrlyq tәsilderi turaly «AMANAT» partiyasynyng «Qaryzsyz qogham» jobasynyng atqarushy diyrektory Oljas Ordabaev bayandady. Ol 2025 jyly 800 mynnan astam adam jýginip, 360 myng adam tikeley kómek alghanyn, sonyng ishinde 250 myng azamat oqudan ótkenin, 110 myng túlgha zangerlik kenes alghanyn atap ótti. 

«Sifrlandyru mәselesi Memleket basshysynyng Joldauy arqyly jana últtyq iydeyagha ainaldy. Bizding joba da artta qalyp qoymay, sifrlyq qúraldar belsendi týrde engizilude. Jasandy intellekt elementteri bar pilottyq jýie kezdeysoq qonyraulardy sýzgiden ótkizuge, shynymen qoldaudy qajet etetin adamdardy advokattargha baghyttaugha mýmkindik beredi. Azamattar 24/7 rejiyminde Whatsapp-taghy bizding JY bot arqyly ótinish-tilegin jazady, ol óz kezeginde ótinish berushilerding derekterin avtomatty týrde jinaydy», – dedi ol.

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

Jobalyq kense jetekshisining ónirlik sayasat jónindegi orynbasary Ánuar Kerembaev auyldy damytu taqyrybyn qozghap, «Auyl amanaty» partiyalyq jobasynyng auqymyn atap ótti. 

«2029 jylgha deyin 1 million auyl túrghynyn qamtyp, 350 myng júmys ornyn ashu josparlanuda. Qazirding ózinde 2295 auyldyq okrugke ekonomikalyq skrining jýrgizildi. Sonyng negizinde 12 mynnan astam boljamdy investisiyalyq joba әzirlendi. Auyldardy skriningten ótkizu qadamy jergilikti kәsipkerlikting damytugha bolatyn baghyttaryn aiqyndap, biznesting qúrylymyn naqtylay týsedi. Jasandy intellekt olardy aimaqtargha, qyzmet profiyline, resurstardyng qol jetimdiligine jәne basqa kórsetkishterge bóluge kómektesedi», – dedi ol.

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

Sessiya barysynda qatysushylar belsendi pikir almasyp, spiykerler jinalghan azamattardyng súraqtaryna jauap berdi. Qatysushylar kiybershabuyldar men feykterding taralu syn-tegeurinderi, jasandy intellektti kýndelikti qoldanu kórsetkishining artuy, sonday-aq tehnika salasynda qazaq tilin damytu jәne JIY-di kәsiby leksikagha oqytu mәselelerin talqylady. Tehnologiya salasynda sapaly otandyq kontent qúru – sifrlyq derbestikting manyzdy sharty bolyp qala beretini erekshe atap ótildi. 

Suretti týsirgen: Ály Ghalym.

Abai.kz