Estelik-esse

(«Yaaj gansaaraa busah ve?!» mongholsha «Qalay jalghyz qaytamyn?»)

...Vokzal basy yghy-jyghy bireudi bireu bilip bolar emes. Úlanbatyr-Moskva poezy jýruge birneshe minuttar qalghan. Qazaqstangha kóshetinder artynyp-tartynyp jana ghana jetkenbiz. Bayanauyl audanyna baratyn seksen bes janúyanyng bes jýzdey adamyn  eki vagongha otyrghyzbaq bolyp jýgirip jýrmin. Kirip-shyghyp jatqandardyng qaysysy ketetini, qaysysy shygharyp salyp jýrgeni belgisiz.

Bizge tiyeseli qos vagongha jýrginshiler jýk-mýgimen tolyp aldy da teng jarymy syrtta qaldy.  Poezd  jýretin uaqyt boldy. Biraq jolaushylardyng teng jartysy dalada qalghandyqtan yrghatylyp endi qozghala bergen poezd toqtatugha «stop-krangha» jarmastym... Aqyry poezdy jarty saghat kýttirip qoyyp adamdardy eki vagongha әreng degende ornalastyrdyq. Bir oryngha tórt- besten otyrdy. Osy joly tuyp ósken el-jerinnen ýdere kóshu onay emestigin týsingendey boldym.

Tuys-tughan, dos-jarandar ekige bólingendikten qoshtasu sәti de onaygha týser emes. Eki jaqtan da jylau-syqtau, aitylyp jatqan izgi tilekter. Sol qarbalas sәtten esimde erekshe qalghany songhy eki jylda jýrgizushim bolyp istep, býgin otbasymdy vokzalgha jetkizip kelgen Hash-Erdenening «Miniy dýý by odoo yaaj gansaaraa busah ve?!»( Bauyrym-au men endi qalay jalghyz qaytamyn) -dep poezgha biraz jerge deyin erip jýgirgeni boldy.

Aqyry baqyryp-shaqyryp әrendep qozghalghan otarbagha : «Bayartay, ayan zamdaa sayn yavaaray” (Qosh bolyndar, alys jolda aman-sau baryndar)- dep ere jýgirgen dos-jaran, kórshi-qolandar qol búlghap qala berdi.

Úlanbatyrdyng temirjol vokzalynan qozghalghan poezd qalany qaqjaryp jýrip keledi. IYin tiresken adamdardyng arasynan keshki Úlanbatyrdy kórip qalghym kelip mende bir terezege jarmastym. IYә, Aziyanyng aqaruy atanghan  sýiikti astanam búl.

Onshaqty jyldyng aldynda ghana osy Úlanbatyr-Moskva poezymen oqugha attanyp bara jatushy edim. Sonda jýregimde elime, elimning astanasyna degen mahabbatpen keshki Úlanbatyrgha qyzygha qarap túratynmyn.

Oqu bitirgennen keyin ómirimning baqanday on jyly osynda ótti. Alghash búl qalagha qol ústasyp erli-zayypty ekeuimiz ghana kelgen edik, altau boldyq. Ákelik sezimimdi alghash oyatqan túla boyy túnghyshym Ghabitte osy qalada dýniyege kelip,  osynda ómirden ótti. Qazir onyng mýrdesi qalanyng soltýstigindegi zirattardyng birinde qalyp barady. Ómir-ay  degen, osy sәtke deyin «Kóshemiz» degen jeleu sózge mastanyp jýrip, talay quanyshymnyng kuәsi bolghan, kindik kesip, kirimdi jughan tughan jerimnen, abad astanam-Úlanbatyrdan birjola ketetinimdi oiladym ba eken!..

Kommunaldyq qúrylys  trestisinde, keyin qalalyq partiya komiytetinde istegen jyldarymda biyik ghimarattardy bylay qoyyp, qalanyng qan-tamyry bolyp esepteletin  injenerlik jýielerining qaytyp, qalay ornalasqanyn bes sausaghymday biletin maghan búl qala qanday ystyq ekendigin az sózben aityp jetkizu mýmkin emeste shyghar...

Áne, múrjasy aspanmen tildesip TES-4 qalyp barady. Stansiyadan qalanyng batysyna qaray sozylghan aq qúbyrlar kózime ottay basyldy.   Ýkimetting tikeley tapsyrmasymen qysqa merzimde salynghan búl jylu jýiesining qúrylys júmysyn  basqarghan  1982 jyldyng jazyndaghy úiqysyz ótken týnderimmen mazasyz kýnderimning belgisindey bolyp batyp bara jatqan kýnning shúghylasyna shaghylysyp  jarqyray týsken qos qúbyr qoshtasqysy kelmegendey kópke deyin  men múndalap túrdy...

Qosh, ayauly astanam mening ! Dәm tartsa әli talay kelermin dedim ishtey kýbirlep.

Poezd jýrisin ýdetken sayyn vagon ishi ysyp, balalardyng jylaghany, ýlkenderding syiysa almay  ashu shaqyrghan aighay-shuy tynysty taryltyp jiberdi. Jolserik әiel olardy baqyryp-shaqyryp tәrtipke shaqyrghysy kelsede oryssha bilmeytin, sóz úqpaytyn kópshilikti  qaydan baghyndyra alsyn! Aqyry ol ózining búl әreketinen týk shyqpasyn úqty ma, әlde eregesip әdeyi istedime, doldanyp baryp әjetqanany bekitip tastady.

Búl ashuly adamdardyng onsyzda jarylghaly túrghan jandy jerine tiygendey әser etti. Júrt qanshama ashu shaqyryp shulaghanymen Naushkige  deyin ( shekaradaghy qalashyq) osyghan shydaudan basqa amal joq edi.

Sebebi, dәl osy shilde aiynyng sonynda shetelde oqityn studentter demalystan oqugha qaytyp jatqanyna, Mongholiyadaghy Kenes әskerlerimen mamandarynyng óz elderine jappay at basyn búruy qosylyp, Úlanbatyr-Moskva poezyna biylet satyp aludy qiyndatyp jibergen edi.

Sondyqtan Naushkige deyin eki vagondy qymbat baghagha jaldap alyp, adamdardy  ekige bólip, osylay  alyp jýruden basqa jol taba almaghanbyz. Osy eki vagondy jaldap alugha qanshama qarajat, kýsh júmsaghanymyzdy basqalar qaydan bilsin! Ony myna  oryngha talasyp jatqan ashuly aghayyn-tuysqa qalay aityp týsindirersin!

Aqyry kópshilik sabasyna  týsti-au degen kezde adamdardy tizimge alyp, on ýige bir basshy sayladyq. Olar ýlken qalalarda júrttyng tonalyp nemese balalarynan aiyrylyp qalmauyn qadaghalaugha tiyis. Sonymen qatar әr balanyng qolyna aty-jónin, qaydan kele jatqany, qayda baratyny jazylghan qaghaz baylap, kәri-qúrtang adamdar men jas balaly әielderdi tómengi oryndargha ornalastyrugha kiristik.

Biz erteng azanda osy vagonmen Naushkige jetip, sol aradan qayta biylet alyp, Irkutskige baruymyz kerek. Sol jerden Novosibirskige nemese Pavlodargha jaqyn Resey qalalarynyng birine biylet alugha tiyispiz. Osylaysha Qazaqstannyng shetine bir ilinsek, ar jaghyn kóre jatarmyz dep kelisken edik.

«Tәuekel»-dep jolgha shyqqanymyz bolmasa osynshama adamdy bir qaladan ekinshi qalagha, bir elden ekinshi elge birneshe poezd auystyryp, qalay qaytyp jetkizetinime ózgeni qoyyp, kósh bastap kele jatqan mening de kózim sonshalyqty jete qoymaytyn siyaqty. Onyng ýstine  bizden búryn kóshkenderdi jolda tonap ketipti, biylet taba almay bir qalada on shaqty kýn qamalyp ashtan qyryla jazdapty, Taldyqorghangha baramyz dep jýrip Reseyding Kurgan atty qalasynan biraq shyghypty, degen qaueset kósh qozghalmay túryp-aq ýreyimizdi alghan edi.

Shildening týni de erekshe ystyq bolatynyn dәl osy joly bilgendey boldym. Vagon ishi qapyryq. Jýregi nashar birneshe adam ystyqty kótere almay jyghylyp ta qaldy. Balalaryn aiqastyryp jatqyzyp, ózderi tikesinen tik túryp kele jatqandardyn  sharshap, qaljyray bastaghandary bayqalady.

«Yapyrau»-, deymin olardyng myna týrlerine qarap: «Tuyp-ósken, tynysh jatqan el-jerinen, aidyn–kýnning amanynda ýdere kóshetindey búlargha ne kórindi eken?! Nege búlar Qazaqstangha jetuge sonshalyqty asyghady? Neni bilip, nege senip osynshama azaptanyp alys jolgha attanyp bara jatyr?!

Biraq qysylyp-qymtyrylyp, syiysa almay beynet keship kele jatsa da kóbining jýzinde renish – kýiinishting taby da joq, tipti  osy kýilerine razy sekildi.

Bәrining kókeyindegi jalghyz tilek-Qazaqstangha aman jetu. Osy arman-tilekterining jolynda eshnәrseden tayynatyn da emes siyaqty.

Týn ortasy aua shekaragha jaqyn ornalasqan Sýhbatyr qalasyna kelip toqtadyq. Búl qala songhy jyldary qarqyndy órkendep kele jatqan Mongholiyanyng temir jol boyyndaghy songhy beketi.

Sýhbatyr qalasy Reseymen shekeralas Selenge aimaghynyng ortalyghy edi. Qala Selenge ózenin jaghalay ornalasqan. Kezinde qalanyng taza su qoymasyn, jylu jýielerin, aram sudy tazalaytyn injenerlik qúrylystaryn janalaumen Úlanbatyr qalasynyng kommunaldyq  qúrylys trestisi ainalysqan bolatyn.

Sol kezde men trestining óndiris–tehnika bólimining bastyghy  retinde  múnda is-saparmen jii kelip-ketip, qalamen de, adamdarmen de  jaqyn tanysqan edim. Mine, endi birer minuttan keyin monghol elining shekaradaghy eng songhy eldi mekeni-Sýhbatyrmen de qosh aityspaqpyz.

Poezd aqyryndap qozghalyp shekaragha bet aldy. Adamdar otyrghany otyrghan jerinde, túrghany túrghan qalpynda qalghyp-mýlgip keledi. Tek jas balalar oqta-tekte úiqylarynan shoshyp oyanyp, baqyryp-jylap analarynyng mazasyn aluda. Vagon ishin kýlimsi iyis kernep bara-bara demalu qiyndaghandyqtan shamasy kelgender taza aua kelip túrghan terezelerge jaqyndaugha tyrysyp baghuda.

Elding kóbi osylay әbigermen jýrip shekaradan qalay ótkenderin de sezbey qaldy. Tek  búryn osy jolmen shekara asyp jýrgen Júpanhan ekeuimiz ghana (Júpanhan Qyrqynbayúly Ukraiynada baylanys injeneri mamandyghy boyynsha oqyp bitirgen.)  Monghol әskerleri BNMAU  dep jazylghan ýlken qaqpagha kelip poezdan týsip qalghandaryn kórip, “Qosh tughan jer“ dep kýbirlep bir-birimizge qaradyq. Osylaysha bizding tughan elimiz týn qúshaghyna oranyp qala berdi...

Araq әkelinder, araq...

...Birneshe saghattan keyin Naushky beketine kelip toqtadyq. Búl kezde týn týndigi týrilip, tang atyp kele jatyr edi. Jol boyy qaljyrap, endi ghana kózderi ilingen ýlken-kishi, kәri-jasty shekarashylardyng qyran qústay sanqyldaghan dauystarymen sart-súrt etken ayaqtarynyng dybystary oyatyp jiberdi. Balalar jylap, ýlkender jaghy óni bóten әskeriylerdi kórip ýrpiyisip qalysty.

Shekarashylar jýrginshilerding tólqújattaryn jinap aldy da jýkterin tekseruge kiristi. Olar vagonda  iyin tiresken adamdardy  bir-birlep tekserip, jýkterdi aqtaryp, әri-beri audaryp, biraz mazamyzdy aldy da jaylaryna ketisti. Tek pasportymyz qolgha tiygenshe  qaruly әskerler  syrtqa shygharmay, vagon ishinde taghy bir saghattay qamaldyq. Ájethana kesheden beri jabyq bolghandyqtan júrtty dәret qysyp qatty daghdardyq.  Vagon ishi búrynghydan da  sasyp, keybireuler qúsyp, mazamyz әbden kete bastaghanda qújattarymyzdy qolymyzgha berdi-au әiteuir. Sol-aq eken eki vagon toly adam syrtqa lap qoydy.

Júrt taza auamen demalyp, ózderine-ózderi kelip esterin jinap jatqanda qasyma eki jigitti ertip biylet kassasyna qaray jýgirdim.

Sebebi bizdi әkelgen eki vagon  osy aradan keri qaytady. Al biz birer saghattan keyin jýretin Naushki-Irkutsk poezyna biylet aluymyz kerek, әitpese erteng osy uaqytqa deyin vokzal basynda kólik tosyp jatatyn bolamyz.

Orys, monghol, qytay, qazaghy aralas san últtyn  ókilderi kelesi poezgha biylet alu ýshin jantalasyp, kassagha kezekke túruda. Keyin bilsek aralarynda biylet ala-almay aptalap osynda jatqandary da bar kórinedi. Bizde sol tobyrgha kelip qosyldyq. Kezegimiz jetkende kassirge  jónimizdi aityp edik: «Na segodnya mest net»,-dep qysqa qayyrdy. Súrastyrsaq ertenge de oryn joq eken. Jýrgeli túrghan poezdyng bas ayaghyna jýgirip, jolserikterge de jalynyp kórgen edik, odan da esh nәtiyje shyqpady.

Búl kezde kýnde ysy bastaghan edi. Ári-beri jýgirip qara terge malshynghandyqtan kóilegimdi eki ret auystyryp kiige tura keldi. Jýgire-jýgire ókpem óship, ayaghymdy basa almaytynday halge jettim. Ersili-qarsyly jýgirgen bizden kózderin almay túrghan júrttyng týri anau. Ábden sharshap, taryqtyq. Kimge baryp jolyqsaq ta «net»-ten basqa aitar sózderi joq. Osy sózdi estigen sayyn ensem ezilip, et jýregim qaltyray bastady... Óitkeni osynshama bala-shaghasy, kәri-qúrtany, auyru-syrqauy aralas auyl adamdaryn tili-dini bólek bóten elde, vokzal basynda birneshe kýndi bylay qoyyp, birer  saghat ústaudyng ózi onaygha týspesi anyq. Oghan myna júrt shyday ala ma? Shydaymyz degenmen keybireuining densaulyghy syr bermesine kim kepil?..

Mine, osy oilar maghan taghat tapqyzbaghan. Sol sәtte, búryn kóshkender turaly aitylyp jýrgen әngimelerding birynghay ósek emes, ózeginde shyndyq ta bar ekendigine kózim  jetkendey boldy.

Osynshalyqty dәrmensizdigime nazalanyp:

-Qúryghan degen osy eken,-dep qara týtek bolyp, otyra ketken maghan jigitterding biri:

-Shóldediniz ghoy mynany ishiniz,- dep bir shólmek syra әkelip bergeni. Sony qolyma ala bergen sәtte kenet bir nәrse esime týskendey bolyp:

-«Araq әkelinder, araq!»- dep óz erkimnen tys aighaylap jiberippin...

Búl sózding týpki mәnin týsinbese de manadan qinalyp, qara ter bolghanymyzdy kórip túrghan jigitterding birnesheui qoldarynda bir-bir shólmegi bar jýgirip jetti. Dereu onshaqty bótelke araqty qosymsha tartu-taralghysymen bir sumkagha toltyryp aldyq ta vokzal bastyghyna  tarttyq.

Apyr-topyr bolyp kirip kelgen bizdi kórgen bastyq alghashynda sasyp qalghanday boldy. Sosyn: «Rebyata po kakomu delu?» - dep súrady.

Qalbalaqtay amandasyp, shamamnyng jetisinshe oryssha taza sóileuge tyrysyp, ózimdi tanystyra bastadym. Oiyma qaydan týse qalghanyn bilmeymin, ózimdi «Qazaqstannyng kóshi-qon jauaptanghan ókilimin»- dep tanystyrdym. (Qyzyghy keyin jiyrma jylgha juyq sol kóshi-qon salasynda qyzmet istedim). Alty jýzge juyq adamnyng ashyq aspan astynda  ystyq kýnge qaqtalyp otyrghanyn, olargha kómek kórsetip, mýmkindik bolsa Irkutskige deyin birneshe vagondy qosymsha bóluin, jәne bizding kele jatqanymyzdy aldyn ala Ulan-Ude, Irkutsk qalalaryna habarlauyn ótine kele, Qazaqstan men Mongholiyanyng dәmi dep janaghy bir sumka araqty dik etkizip ayaghynyng astyna qoya saldym.

Onyng jýzi jylyp  dereu telefon qúlaghyna jarmasty.

Sóitip, jarty kýn ala ókpe bolyp jýgirgende bitpegen isimiz bas-ayaghy birneshe minuttyng ishinde op-onay sheshimin tapty da  jelpinip esik aldyna shyqtyq.

Arada jarty saghattay uaqyt ótkende taghy da eki vagongha әrendep siysyp otyrdyq ta Irkutskige bet aldyq. Býgin keshegidey aiqay-shu joq, bәri de jolda bógelmey jýrip ketkenderine quanysyp, qarqyldap kýlisip, qauqyldap sóilesip, jamyrasyp jatyr. Tek basqa vagondardan úry-qary, sotqar-búzaqylar kelip kópting shyrqyn almasyn dep qarauylgha qoyghan qarmauly jigitter ghana  әngimege arlasa qoymay qyraghy otyr...

Kóshken qazaq...

...Baykal kólin jaghalap kelemiz. Kól suynyng túnyqtyghy sonday, vagon terezesinen týbindegi tasy kórinedi. Múny kórgen auyl adamdary:

-Pay-pay, jerding jannaty, sudyng túnyghy orysta ekenghoy- dese, bireui:

-Jogha, búl da sóz bolyppa,  Bayanauylda múnanda әdemi kólder bar – deydi. Mine jer jannaty dep sony ait, teginnen tegin:

«Basynan Bayantaudyng búlt ketpes,

Qiyadaghy týlkige qúsym jetpes»-dep, әnge qospaydy ghoy,- desip әngime taqyrybyn Bayanauylgha búrady. Osylay qysylyp-qymtyrylyp, bir kýn, bir týn jýrip Irkutsk qalasyna da jettik.

1974-1975 jyldary Irkutskining poliytehnikalyq institutynyng dayyndyq kursinde oqyghandyqtan maghan búl qala jat emes-tin. Tura vokzaldyng bas dispetcherine kirdim. Bas dispetcher tolyq kelgen jasamys orys әieli  kelgen sharuamdy aita bastaghanda  sózimdi bólip:

«IYә, sizder turaly Naushkiden habarlaghan, tezirek segizinshi kassagha barynyz, jarty saghatan keyin jýretin Blagoveshensk-Moskva poezine biylet beriledi»,- dep qolyma tildey qaghaz ústatty.

Irkutsk–Sibirdegi iri óndiris ortalyqtarynyng biri, toghyz joldyng torabynda túrghan irgeli qala bolghandyqtan, jýrginshiler vokzal basynda iyin tiresedi. Bizding aghayyndardyng kópshiligi auyldy jerden bolghandyqtan olargha bәri tansyq sekildi. Vokzalda súrau súrap jýrgen qayyrshylargha qarap: «Alla saqtay gór, mynalary nesi Sәbet elinde bәri jaqsy deytinderi qayda?!»- desip tandaylaryn qaghysady.

Endi bireuleri ala-qúla kiyinip, artynyp-tartynyp, shúbyryp jýrgen sygandardy kórip,: «Ey, Alla-ay, mynalar da músylmandar-au tegi, búlar da biz siyaqty kóship bara jatyr ma eken, bayghústar»,-desip, olardy da mýsirkeydi. Vokzaldyng búrysh-búryshyndaghy sәkilerde jýkterin jastanyp, úiyqtap jatqan, qalghyp-mýlgip otyrghan jolaushylargha da jandary ashyp jatqandary joq emes.

Áy, anqau da qarapayym qazekem-ay, ózdering myna týrlerinmen basqalargha qalay kórinip túr ekensinder, sezbeysinder-au !

Kóp úzamay artynyp-tartynyp Novosibirskige bet aldyq. Kýndegidey eki vagongha mingespey, bólek–bólek kupelerge ornalasqandyqtan, janymyz jay tauyp, ayaq qolymyz kenip qaldy. Men de ózime-ózim kelip, qalamymdy qolyma aldym:

Kóshken qazaq,

Kóshumen ósken qazaq.

Sayran sap keng dalanyng tóskeyinde,

Aydarynan keshe jel esken qazaq.

Kóshken qazaq,

Kóshumen óshken qazaq.

Qily zaman qysqanda toz-toz bolyp,

Basynan talay ómir keshken qazaq.

Yapyr-ay, mine  taghy kósh keledi,

Qaydan shyqqan kósh eken, kesh keledi.

Kósh keledi ógizding ayanymen,

Eleng qylmay eshkimdi, eshteneni.

Saghynyshtyng ilesip jetegine,

Kósh keledi oralyp óz eline.

Kósh keledi ata-júrt mekenine,

Kindik kesip, kir jughan ózenine.

Kósh keledi oralyp otanyna,

Otbasyna, ózining otauyna.

Kósh keledi qosylyp tughanyna,

Óz tuynyng astyna jinalugha.

Kóshting aldyn kók atty kespese eken,

Qazaq  endi bólinip kóshpese eken.

“Elimaylap” enirep tozghan elge,

Búl eng songhy, eng úly kósh bolsa eken!

Syrqat sәbiymen sekemshil dәriger...

Novosibirsk bizdi qaynap jatqan tirshilik dumanymen qarsy aldy. Biraq  poezdan eshkimdi shygharmay, aq halatty dәrigerlermen it ústaghan  әskery adamdar qorshap alysty. Ne bolghanyn týsine almay, abyrjyp-ýrpiyisip qaldyq. Keshikpey: «Kósh bastaushyny shaqyryp jatyr»,-dep meni bir әskery jeteley jóneldi. Ne bolyp qalghanyn týsinbey abdyrap, әlgi ofiyserding jeteginde vokzal ishindegi bir kabiynetke keldim.

Bólmede aq halatty dәrigerlermen qosa bir top әskeriyler otyr eken. Tór aldyndaghy som deneli, buryl shashty jigit aghasy maghan otyrmay sol ornynda túra ber degen ishara bildirdi de, otyrghandardy: «Chleny chrezvychaynoy komissiiy»- dep tanystyrdy.

Ol kisining sózinen úqqanym kóship kele jatqandardyng ishinen óte qauipti júqpaly ish auyruy shyqqan kórinedi. Sondyqtan bizdi eshqayda shygharmay, avtobustar kelisimen  auruhanalargha aparyp, birneshe kýn osynda  zertteuden ótkizbek eken. Eger zertteu qorytyndysy dúrys shyqsa aryqaray jýruimizge rúqsat beriledi, al dúrys shyqpasa Mongholiyagha qaytaryluymyz mýmkin kórinedi.

Múny estigende tóbemnen jay týskendey boldy. «Kedeyding jeti qantaruy bar»- degen osy da, endi ne isteu kerek-degen saualdar esimnen tandyra jazdady. Sharshap-shaldyqqan, oryssha bir auyz sóz bilmeytin, kәri-qúrtan, balaly-shaghaly auyl qazaqtaryn orta jolda sýirelep bolinisagha jatqyzyp neshe kýn qamasa ne bolady!? Qanday auru shyqsa da ansap kele jatqan Qazaqstanyna  jetip ólgenderi artyq bolar edi»-degen oy kelip, әlgi basshynyng aldynda zarlay jóneldim:

«Sizding aitqandarynyz dúrys, әriyne búl adamdar Mongholiyanyng әr ólkesinen bolghandyqtan, olardyng arasynda ish auruynan basqaday da  júqpaly aurumen auyratyndary bar shyghar. Sondyqtan búlardy million túrghyny bar Novosibirskde bir minutta ústap túrugha bolmaydy dep oilaymyn. Meninshe jedeldetip Qazaqstangha jetkizip, dәrigerlik zertteu júmystaryn sonda birjola jasaghan dúrys dep esepteymin»,-dedim. Aytqandarym qanshalyqty dәiekti shyqqanyn, jәne otyrghandargha qalay әser etkenin bilmeymin...

Sәlden song komissiya bastyghy:

-Sizden basqa syrtqa shyqqandar joq pa?-dep súrady.

«Ázirshe joq»,-dedim. «Ázirshe»-degen sózim әser etti me әskery adamgha :

-« Eshkimdi shygharmandar»!-dep shegeledi.

Sonan keyin telefon arqyly joghary basshylardyng birine mening aitqandarymdy qaytalap jatty da sózining sonynda: «Sondyqtan Blagovshensk-Moskva poezynan bes vagondy  bólektep erekshe kýzetpen Ekibastúz qalasyna jetkizu dúrys dep sheshtik»,- degeni.

Búl sózdi estigende boyym jenildep, quanghanymnan jýregim qatty-qatty  soqqanyn sezindim. Dereu bes vagondy jekelep bir sostav qúrdy da aldy-artymyzgha qaratpay «Qazaqstan qaydasyn»- dep sýirey jóneldi.   Bizding kesirimizden   Moskvagha emes ayaq astynan Ekibastúzgha bet alghandaryn estigen vagon jol serikteri ashudan jaryla jazdasyp, auyzdaryna kelgenin aitysyp jatty...

Bógelmey jýrip ketkenimizge mәre-sәre bolghan biz olardyng ne aityp, ne qoyyp jatqandaryn  eleng qylar emespiz.

Bylay shygha aramyzdan «Júqpaly  ish auyruy shyqty»- degen, ne sóz dep, súrastyra bastadyq.

Sóitsek, kýnning ystyghynan ba, әlde jol auyrlyghyn kótere almaghandyqtan ba, Irkutskden shygha Júpanhannyng kishkentayynyng ystyghy kóterilip, ishi ótip, tamaqqa tәbeti soqpapty. Krasnoyarskde ol dәriger shaqyrtyp, balasyn kórsetedi. Jol soqty bolyp әri auru mendegen balanyng týrin kórip bir nәrseden seziktengen dәriger, olarmen birge kele jatqan jolaushylardyng hal-ahualdaryn súrastyra bastaydy. Neshe kýn jol jýrip, sharshap-shaldyqqan olarda ne kýy bolsyn!? Bәri de auyryp kele jatqandaryn aitady. Mine, osydan «Qauipti, júqpaly auyru shyqqan» bolyp Novosibirskge habarlanady. Múny estigen biz mәz-mәiram bolyp kýlisip, bógelmey jýrip ketuimizge sebepker bolghan syrqat sәbiymen sekemshil dәrigerge alghysymyzdy jaudyryp jattyq...

Jalghasy bar...

Múhit Jaqsylyqúly

Abai.kz