Senbi, 11 Qazan 2025
Janalyqtar 1108 0 pikir 10 Qazan, 2025 saghat 17:53

Qazaqstannyng óndeu sektory jana mýmkindikter kezenine qadam basuda

Suret: asia24.media saytynan alyndy.

Qazir jahandyq múnay-himiya salasy qúldyrau kezenin ótkerip jatyr. Artyq óndiristik quattar, payda dengeyining tómendeui, qaryz aludyng qymbattauy men geosayasy túraqsyzdyq – bәri birigip, tipti alyp korporasiyalar ýshin jana jobalargha qarjy qúndyng tartymdylyghy azaydy.

Múnday jaghdayda tek eng tiyimdi jobalar ghana ómirsheng bolady. Shyghyn qúrylymynda joghary tiyimdilik kórsetken kompaniyalar aqsha aghynyn saqtap, tabystylyghyn joghaltpay otyr. Al tiyimsiz jobalar toqtap, ne belgisiz merzimge shegerilude.

Degenmen dәl osy qiyn ahual túraqty resurstyq bazasy bar, әri poliymerge súranysy jyldan jylgha artyp kele jatqan elder ýshin jana mýmkindikter terezesin ashty.

Osy sanatqa Qazaqstan da kiredi. Qazir elimiz Atyrau oblysynda iri gaz-himiya kesheni – «Silleno» polietiylen zauytynyng qúrylysyn jýrgizip jatyr. Qúny 7 milliard dollargha juyq búl joba «QazMúnayGaz», reseylik SIBUR jәne qytaylyq Sinopec kompaniyalarynyng birlesken bastamasy. Zauytty 2028 jyly iske qosu josparlanyp otyr. Jobanyng quaty jylyna 1,25 million tonna polietiylen óndiruge jetedi. Búl otandyq súranystyng 90%-yn qamtyp, syrtqy naryqqa da jol ashady.

Jobanyng basty artyqshylyghy – shiykizat qauipsizdigi. 2024 jyldyng jeltoqsanynda «QazMúnayGaz» ben «Tenizshevroyl» kompaniyalary arasynda janartylghan kelisim jasalyp, jyl sayyn 9 milliard tekshe metr qúrghaq gaz jetkizu kepildendirildi. Osy gazdan etan bólinip alynyp, polietiylen óndiruge qoldanylady. Búl – salanyng eng ýlken tәuekelining biri sanalatyn shiykizat túraqsyzdyghy mәselesin sheshuge mýmkindik beredi.

Keshende qúrylys, mashina jasau jәne orama óndirisine arnalghan joghary sapaly 22 týrli polietiylen markasy shygharylady. AQSh óndirushileri arzan etan resursyna arqa sýiese, Qazaqstannyng búl jobasy – kepildendirilgen jetkizilim, ishki súranystyng ósui jәne eksporttyq әleuetting ýilesimine negizdelgen últtyq ýlgidegi modeli.

«Silleno» jobasyndaghy halyqaralyq әriptestik te airyqsha ról atqarady. Qatysushy kompaniyalardyng әrqaysysy kýrdeli himiyalyq keshenderdi iske asyruda mol tәjiriybe jinaqtaghan. Búl jobany uaqytyly ayaqtap, zamanauy tehnologiyalardy engizip, óndirilgen ónimdi sәtti kommersiyalau mýmkindigin arttyrady.

Alayda múnday bastamalardyng tabysty boluy tek shiykizatpen ne seriktestermen ghana shektelmeydi. Eng manyzdysy – memlekettik dengeydegi úzaq merzimdi sayasat. Juyrdaghy Joldauynda Preziydent Qasym-Jomart Toqaev óndeu ónerkәsibine jana serpin beru qajettigin aitty. Songhy bes jylda búl salada óndirilgen jalpy ónim kólemi eki esege ósip, 17 trillion tengeden asty. Alayda Preziydent búl salada naqty jýie qalyptaspaghanyn da atap ótti.

Memleketting jana ónerkәsiptik sayasaty endi kýsh pen qarajatty naqty iri jobalargha baghyttaudy kózdeydi. Solardyng biri – «Silleno» zauyty. Búl jay ghana óndiris orny emes, elding túraqsyz ekonomikalyq jaghdaygha qaramastan, kýrdeli strategiyalyq jobalardy jýzege asyra alatyn qabiletin kórsetetin manyzdy bastama.

Áriyne, búl jolda tәuekelder bar: óndiris quatynyng artyqtyghy, baghanyng qúbyluy, qarjy tartudyng qiyndyghy siyaqty mәseleler sheshim kýtedi. Biraq sonymen qatar, búl joba Qazaqstangha importqa tәueldilikti azaytu, syrtqy naryqqa shyghu jәne óndeu salasyn nyghaytu siyaqty mýmkindikterge jol ashady.

Uaqyt óte kele әlemdik naryq qalpyna kelgende, eng ýlken payda dәl osynday qiyn kezende tәuekelge baryp, әreket etken elderge búiyrady. «Silleno» – Qazaqstannyng keleshegine baghyttalghan batyl sheshim. Naqty kepil bolmasa da, búl joba el ekonomikasynyng bolashaq beynesin týbegeyli ózgerte alatyn tarihy mýmkindikke ainaluy mýmkin.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

46 - sóz

Profilaktika bytovogo nasiliya

Almaz Eshanov 806
Qauip etkennen aitamyn

Jau joq deme – jar astynda...

Quat Qayranbaev 9863