Eldegi qaghaz ýlgisinde shyghatyn baspasóz qúraldary «Qazposhta» Últtyq kompaniyasynyng monopoliyalyq qyzmeti saldarynan óte qiyn qarjylyq jaghdaygha tap boluda.

QR Parlamenti Mәjilisining jalpy otyrysynda deputat Ermúrat Bapy osy problema turasynda Mәdeniyet jәne aqparat ministri Aida Balaevanyn, Bәsekelestikti qorghau jәne damytu agenttigining tóraghasy Marat Omarovtyng jәne «Qazposhta» AQ Basqarma tóraghasy Bekejan Jakeevting atyna deputattyq saual joldady.

Songhy 2-3 kýnnen beri Qazaqstannyng biraz aimaghynan mening atyma shúghyl jәne uaqyt kýttirmeytin mәsele kótergen birneshe ótinish kelip týsti. Almaty, Semey, Týrkistan, Shymkent jәne basqa da ónirlerding jurnalistik újymdary dabyl qaqqan búl mәselening mәn-jayy mynaday (qaz-qalpynda):

«Songhy uaqytta «Qazposhta» AQ tarapynan kórsetiletin qaghaz gazetterge qatysty qyzmet aqylarynyng birneshe ese ósirilui respublikalyq tәuelsiz basylymdarmen qatar, aimaqtyq, oblystyq jәne audandyq gazet redaksiyalarynyng alandaushylyghyn tughyzyp, olargha bankrot bolu qaterin tóndirude.

Atap aitqanda, biylghy jyldyng shilde aiynda poshta arqyly merzimdi basylymdardy taratu qyzmetining aqysy 1000 payyzgha deyin artqan bolatyn. Búl ózgeris baspasóz újymdary ýshin qatty soqqy bolyp, ónirlik jәne audandyq gazetterding qarjylyq jaghdayyna auyr tiydi.

Al juyrda baspasózge jazylu qyzmeti ýshin búrynghy 17 payyzdyq mólsherleme birden 41,76 payyzgha deyin kóterilgeni jóninde habarlama aldyq. Búl sheshim redaksiyalar men jurnalister qauymy ýshin kýtpegen jәne auyr soqqy bolyp otyr.

Salystyrmaly týrde aitayyn: Mysaly, aptalyq gazetting orta eseppen 8 myng tengelik jazylu aqysynyng 3 myng 200 tengesi «Qazposhtanyn» taratu shyghynyna júmsalady;

3 myng tengege juyghy qaghaz ben baspahana shyghynyna ketedi;

1 myng tengege juyghy kense jaldaugha, kólik jәne baylanys (internet) qajettiligin óteydi;

Sonda qalghan 1 myng tenge ghana redaksiya qyzmetkerlerining jalaqysyna júmsalady. Búl jaghdayda qaghaz ýlgisinde shyghatyn gazetterdi saqtap qalu mýmkin emes!

Osyghan baylanysty Sizderge tómendegi súraqtarymyzdy joldaymyz:

1. Aqparat qúraldarymen jasalatyn kelisimsharttar nege tek bir taraptyng – «Qazposhtanyn» mýddesin qorghaydy? Búl «Qazposhtanyn» mýddesin kózdegen kópe-kórneu monopoliyalyq jaghday emes pe?
2. Qyzmet aqysynyng kóterilui turaly sheshim nege aldyn ala eskertilmeydi jәne BAQ ókilderimen talqylanbaydy?
3. Kóptegen ónirlerde merzimdi basylymdar oqyrmannyng qolyna uaqytyly jetpey jatady. Búl ýshin ministrlik tarapynan «Qazposhta» kompaniyasynyng jauapkershiligin arttyru maqsatynda nege talaptar qoyylmaydy?
4. Salalyq ministrlikting esine salayyq: redaksiyalar jazyludan týsken qarajatty birden alu mýmkindiginen aiyrylghan. Aqsha toqsan sayyn bólip beriledi. Osy qarajat «Qazposhtanyn» esepshotynda jatqan kezende kimning mýddesine qyzmet etedi?

Búl saualdar – bir ghana basylymnyng emes, býkil respublikalyq jәne ónirlik qaghaz ýlgisindegi gazetter shygharatyn búqaralyq aqparat qúraldarynyng ortaq mәselesi».

Búl mәseleni men Balaeva biykening ózine jeke jolyghyp, jurnalister qauymynyng aryz-armany retinde tikeley ózine aituyma bolar edi. Biraq jaghdaydyng kýrdeliligi sol – búl problemany bir ministrlik shenberinde sheshu mýmkin emes. Sondyqtan «Qazposhtanyn» basakóktegen monopoliyalyq qyzmetine qatysty mәsele el Premier-ministri Oljas Bektenov myrzanyn, Bәsekelestikti qorghau jәne damytu agenttigi men «Samúryq-Qazyna» Últtyq kompaniyasynyng basshylyghynyng qúlaghyna jetsin dep, búl deputattyq saualdy jariya týrde joldap otyrmyn.

Bәrimizding esimizde boluy kerek jәne birlesip sheshiuimiz tiyis bir manyzdy mәsele bar: Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi men әr dengeydegi әkimdikter memlekettik aqparat tapsyrysyna (gosinformzakaz) jalpy jiyny milliardtaghan tenge qarjy júmsaydy. Biraq osy milliardtardyng teng jartysyna juyghyn «Qazposhta» Últtyq kompaniyasy sypyryp alatyn bolsa, búl memlekettik sayasattyng logikalyq qisyny qanday bolmaq? Tek «Qazposhtany» qarjylandyru ýshin ghana ma?

Al el Preziydenti men memleketting sayasatyn nasihattau mәselesi qayda qalmaq? Biz nege bir kompaniyanyng qarjylyq jaghdayy ýshin últtyq sayasatty qúrban etuimiz kerek?!

Sondyqtan kóterilgen mәselelerge týsinikteme berip, BAQ redaksiyalaryna jariya týrde jәne aqylgha syiymdy jauap berulerinizdi súraymyn! Áytpese әrtýrli dengeyde gazetter shygharatyn redaksiyalar basshylyghy Týrkistan qalasyna jinalyp, el Preziydenti atyna Ashyq hat joldaugha dayyndalyp jatqanyn sizderding esterinizge salamyn!

Ermúrat Bapiy,

QR Parlamenti Mәjilisining deputaty

Abai.kz