Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 3529 0 pikir 27 Qarasha, 2009 saghat 03:23

ÚLYQ MEREKELERINIZBEN, OTANDASTAR!

Qymbatty otandastar! Barshanyzdy әlem músylmandarynyng úlyq merekesi - Qúrban aitpen shyn jýrekten qúttyqtaymyn! Búl kýndi barsha músylman bauyrlarymyz asygha kýtti. Sebebi, búl Alla razylyghy ýshin mal shalynyp, aq týiening qarny jarylatyn kýn. Qajylyq óteushiler qasiyetti Qaghbagha jýzin qaratyp, Arafat jazyghynda kýni boyy qúlshylyq jasap, Jaratushy IYemizden izgi tilek tileydi.

Qúrbandyq shaludyng mәnisin úghynu ýshin, eng aldymen, qúlshylyqtyng ne ýshin jasalatynyn bilgen abzal. Ken-baytaq ghalamdy jaratqan qúdiretti Tәnirimiz jer betindegi sanaly pendelerin tekten-tekke jaratpaghan. Olardyng әdiletti qogham qúryp, sanaly da, salauatty ómir sýrui ýshin Alla taghala tura jol kórsetuge haq din jibergen. Múny qasiyetti Qúranda: «Men jyndar men adamdardy (Meni tanyp), maghan ghana qúlshylyq jasasyn dep jarattym» («Zariyat» sýresi, 56-ayat),- dep bildirgen. Demek, qúlshylyq jasaudyng týpki mәni - Jasaghan IYemizding әmirine boyúsynyp, rizalyghyna jetuge tyrysu arqyly tiyisinshe sauapqa kenelu.

Qymbatty otandastar! Barshanyzdy әlem músylmandarynyng úlyq merekesi - Qúrban aitpen shyn jýrekten qúttyqtaymyn! Búl kýndi barsha músylman bauyrlarymyz asygha kýtti. Sebebi, búl Alla razylyghy ýshin mal shalynyp, aq týiening qarny jarylatyn kýn. Qajylyq óteushiler qasiyetti Qaghbagha jýzin qaratyp, Arafat jazyghynda kýni boyy qúlshylyq jasap, Jaratushy IYemizden izgi tilek tileydi.

Qúrbandyq shaludyng mәnisin úghynu ýshin, eng aldymen, qúlshylyqtyng ne ýshin jasalatynyn bilgen abzal. Ken-baytaq ghalamdy jaratqan qúdiretti Tәnirimiz jer betindegi sanaly pendelerin tekten-tekke jaratpaghan. Olardyng әdiletti qogham qúryp, sanaly da, salauatty ómir sýrui ýshin Alla taghala tura jol kórsetuge haq din jibergen. Múny qasiyetti Qúranda: «Men jyndar men adamdardy (Meni tanyp), maghan ghana qúlshylyq jasasyn dep jarattym» («Zariyat» sýresi, 56-ayat),- dep bildirgen. Demek, qúlshylyq jasaudyng týpki mәni - Jasaghan IYemizding әmirine boyúsynyp, rizalyghyna jetuge tyrysu arqyly tiyisinshe sauapqa kenelu.

Qúrbandyq shalu mal bauyzdaumen shektelmeydi. Onda adamnyng ishki niyeti, shyn peyili, dinge bekemdigi, taqualylyghy men jalpy adam balasyna janashyrlyghy tarazylanady. Sonymen qatar, pendening pendeshiligi men taqualyghy, sarandyghy men jomarttyghy da syngha týsedi. Músylman ýshin jeke basynyng ghana qamyn kýittemeytin: «Ózim iship-jesem, toq bolsam basqalarda sharuam joq. Olar qalay kýn kórse, solay kýn kórsin» deytin toghysharlyq niyet-pighyl oghan jat. Óitkeni: «Kórshisi ash kezde ózi toyyp týnegen adam bizden emes», «Ózine tilegen jaqsylyqty basqagha da tilemeyinshe, shynayy músylman bola almaysyn», «Músylmandar bir dene tәrizdi, bir jeri auyrsa, basqa mýshelerining de mazasy ketip, úiqysy qashady»,- degen hazreti Múhammed Payghambarymyzdyng (s.gh.s.) hadisteri barsha músylmandardy bir-birine janashyrlyqpen qamqorlyq jasaugha, qinalghandargha kómektesuge, túrmysy tómenderge qaraylasugha, ózara meyirimdi bolugha shaqyrady.

Ayt namazynan keyin qúrbandyqqa mal shalu - shamasy keletinder ýshin uәjip. Alla taghalanyng Qúran Kәrimde: «Namaz oqy jәne qúrban shal» («Kәusar» sýresi, 3-ayat),- dep búiyruy - qúrban shaludyng mindettiligin bildiredi. Payghambarymyzdyng (s.gh.s.): «Kimde-kim mýmkinshiligi bola túra qúrban shalmasa, bizding namaz oqityn jerimizge jaqyndamasyn!»; «Qúrban shalyndar! Óitkeni, ol Ibrahim babalarynnyng sýnneti»,- deui de búghan dәlel.

Hadiste aitylghan «sýnnet» - jol degen maghynany bildiredi. Yaghni, bizge uәjip retinde mindettelgen qúrban shalu - Ibrahimnen (gh.s.) jalghasqan jol degendi menzeydi. Múnymen qatar, qúrbandyq shalugha baylanysty myna eki ayatty da oy zerdesine salayyq: «Barsha adamdardy qajylyqqa shaqyr, olar jayau nemese úzaq jerden aryp-ashyp, týiemen saghan kelsin. Kelgesin olar múnyng ózderine tiygizgen týrli paydalaryn kórsin. Alladan ózderine rizyq retinde berilgen qúrbandyq maldy belgili bir kýnderde Allanyng atymen qúrbandyq shalsyn. Onyng etinen ózdering de jender, joq-jitikke de jegizinder!» («Haj» sýresi, 27-28-ayattar).

Qúrban shalugha jaghdayy kelmeytin bauyrlarymyzgha da jenildik bar. Ol - ait kýni juynyp-shayynyp, tazalanu. Sebebi, búl tazalyq olargha qúrbandyq shalghanday sauap әkeledi. Abdulla ibn Ámr ibnu-l-Astyng (r.a.) aituynsha, hazreti Múhammed (s.gh.s.) payghambarymyz (s.gh.s.): «Qúrban (ayt) kýnin mereke retinde atap ótuge maghan búiryq keldi. Búl kýndi Alla tútas ýmmet ýshin mereke etti», - dedi. Osy kezde bir kisi: - Ua, Allanyng Elshisi! Mende elding amanat retinde tabystaghan malynan basqa mal joq, sol maldan qúrbandyq shaluyma bola ma?» - dep súrady. Onyng qúrban shalugha jaghdayy joqtyghyn úqqan Alla Elshisi (s.gh.s.): - Joq, shash-tyrnaghyndy qysqartyp, múrtyndy alyp, úyatty jerding týgin qyrynghanyng da jetkilikti. Búl Alla esebinde sen ýshin qúrbandyq shalghanmen ten, - dedi.

Ayt kýni ghúsyl qúiynghannan (deneni tolyqtay juu) keyin әdemi, taza kiyim kiyip, ýstine hosh iyis seuip, meshitke ait namazyna baru - mústahab (jaqsy amaldargha jatady). Ayt namazyn oqyghannan keyin qúrban shalu mindettelgen jandar qúrbandyqtaryn shalyp, etin kembaghaldargha taratady. Ayt kýni músylmandar kórshi-qolan, tuys-tughandy qydyryp, merekemen qúttyqtaydy. Ol kýni meylinshe kóterinki kónil-kýide, jyly jýzdi, keshirimdi bolugha tyrysuy kerek. Renjisken kisiler qayta tabysyp, aitta bir-birin keshiriskeni abzal. Auyryp jatqan kisilerding kónilin súrap, arnayy baru, jetim-jesir, mún-múqtajdargha qolúshyn berip kómektesu, olargha da aittyng quanyshyn sezdiru - sauapty amaldargha jatady. Búghan qosa, әke-sheshesine, otbasyna, kórshi-qolan, jora-joldastaryna mýmkindiginshe kishigirim bolsa da, sәlem-sauqat, syi-syyapat jasap jatsa, núr ýstine núr. Búl merekede osynday sauaby mol amaldar - adamdardyng bir-birine degen jylylyghy men syilastyghyn barynsha arttyra týseri haq.

Qúrmetti otandastar! Barshanyzgha Alla taghaladan zor densaulyq, otbasylarynyzgha bereke, yntymaq, elimizge gýldenu, dinimizge quat tileymin. Qasiyetti ait merekesi mýbarak bolsyn!

 

Sheyh Ábsattar qajy DERBISÁLI,

Qazaqstan músylmandary diny basqarmasy men

Orta Aziya mýftiyler Kenesining tóraghasy, Bas mýftiy.

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1578
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2277
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3594