31-mamyr Sayasy qughyn-sýrgin men asharshylyq qúrbandaryn eske alu kýni. 

Tәuelsizdik jyldary jariyalanghan derekterde kenestik biylikting alghashqy 1920- 1930-jyldarynda qazaqtar 4-4,5 mln. adamynan aiyrylghan. 1921-1922-jyldardaghy ashtyq kezinde 1 mln. 700 myng adam (ashyqqandargha kómek kórsetu komissiyasynyng tóraghasy Múhtar Áuezovting mәlimeti boyynsha), 1932-1933-jyldary 2 mln. 300 myngha juyq adam qúrban bolghan...

***    ***    ***

Repressiya qandy shekpenin 1929 jyldan sala bastady. 1931 jyly Jýsipbek Aymauytov atyldy. 1937 jyldyng kýzinde Alashtyng ar-ojdany Ahmet Baytúrsynov Almatyda, kóshbasshysy Álihan Bókeyhanov pen túnghysh elshisi Nәzir Tóreqúlov Mәskeude atyldy.   Sonday-aq Mәskeude 1938 jylghy erte kóktemde Túrar Rysqúlov pen Súltanbek Qojanov, kýzge salym Jahansha Dosmúhamedov oqqa úshty. Jappay repressiyagha 1938 jyldyng kýzinde toqtau salynsa da, qughyn-sýrgin odan bergi jyldarda da jalghasa berdi. Mәselen, Qazaqstan Respublikasy Últtyq qauipsizdik komiytetining deregi boyynsha,  «halyq jaularyn әshkerelep» atu Almatyda 1946 jylgha deyin jýrgizilgen.  Kómusiz qalghan, rúqsatsyz atylghandarmen qosa eseptegende 130 mynday qazaqtyng ziyaly qauymy repressiya jyldarynda atylyp ketken...