Qazirgi biylikting «bolashaghy joq auyl» degeni mýldem qate pikir. «Bolashaghy joq auyl» bolushy ma edi. Auyl degende eng aldymen mening kóz aldyma qalyng qazaq keledi. Býginge deyin últymyzdyng teng jartysy auyldy jerlerde túryp keldi jәne әli de sonda túrady. Turasyn aitatyn bolsam, auyldy qúrtu – qazaqty qúrtu der edim.

Býgingi orysqúl, orysshyl biylikting bizding qazaqqa teris qaraghanyna biyl 23 jyl tolady. Osy jyldar ishinde qazaqtar túratyn eldi mekender azdy, tozdy. Canaly týrde, qasaqana auyldardy qarausyz qaldyrdy. Qazaqtyng eng shúrayly degen jerleri týgeldey basqa bir kelimsekterge berilgen. Mening estuimshe, Qazaqstandaghy jaramdy 25 mln gektar jerding naqty qojayyny tórt-aq adam eken. Olar: Shkoliniyk, qaytys bop ketken Mette, Tereshenko, Mәskeuding búrynghy meri Lujkovtyng әieli, t.b.

Al, bizding auyldy jerlerde túratyn qazaqtar solardyng jaldamaly qúldary ispetti. Qazaqstan jerining 70 payyzy tek mal sharuashylyghyna ghana arnalghan. Bizde suarmaly jerler óte tapshy. Bir kezdegi 50 million basqa juyq maldan býginde tigerge túyaq qalmaghan dese de bolady. Maly joq qazaq – qayyrshy qazaq. Búl ashy da bolsa, aqiqat!

Býginde auyldy jerlerdegi qandastarymyzdyng 90 payyzy júmyssyz, qayyrshylyqtyng aldynda әzer kýn keshude. Auyldy jerlerdegi mәdeniyet oshaqtary, tipti, orta bilim beretin mektepterding kóbi jabylghan nemese jabyludyng az-aq aldynda túr.

Turasyn aitqanda, jer tozghan, el azghan. Býginde auyl halqy týgelge juyq qalaly jerlerge bosuda. Endi azdaghan jyldardan keyin Qazaqstandaghy auyl atauly qanyrap bos qalady. Ol býgingi Mәskeushil, «Euraziyashyl» biylikke óte tiyimdi. Bos qalghan jerlerge orekenderdi, kórshimiz qytaylardy qonystandyrmaq. Barar jer, basar tauy qalmaghan bizding qazaqtar qala men auyldyng eki ortasynda bosyp jýrip, tu-talaqayy shyghady.

Toqsan auyz sózding tobyqtay  týiini, auyldy qúrtu – qazaqty qúrtumen birdey degen sóz. «Bolashaghy joq» auyl degen sóz tirkesi, mine osydan shyqqan...

Júmash KÓKBÓRI, aqyn

 Abai.kz