ÁZERBAYJAN MEN TÝRIKPEN RESEYDI AYNALYP ÓTPEK
Týrikpen (orys tilining ynghayyna kóshken «týrkimen» jazuynan bas tartyp otyrmyz) gazynyng Kaspiy týbimen Europagha tartyluyna birden bir kedergi Resey bolyp kelgen. Resey SIM ministri Lavrov búl joba turasynda Europanyng kirisuin jaratpay, «Kaspiy many elderi óz baghyttaryn ózderi tandauy kerek» dep diplomatiyalyq jolmen «qorghanyp» kelgen.
Endi Qyrym mәselesining talaydy shoshytyp jatqany basqa sayasiy qordalanghan mәselelerding shúghyl sheshimin tabuyna aparatyn týri bar. Biylghy kókek aiynda Euroodaqtyng ókili Malen Mardtyng Ashhabadqa kelip, túsauly mәselening túsaukeserin jasaugha kýsh salghany bayqalady. Sodan keyin ile-shala ózara bir birine ish tartpay otyrghan әzerbayjan men týrikpen jaghy «bauyrlasu» әreketine shúghyl kirisip ketti.
Búl jobanyng mәni – Resey qúbyryn ainalyp ótetin jana ontýstik qúbyr dәlizin – euro gazqúbyryn tartu. Búl – týrikpendik Kaspiy jaghasynan Bakuge teniz astymen 300 shaqyrymdyq qúbyr tartu arqyly iske aspaq. Búghan deyin teniz astyna qúbyr tartugha qarsy bolyp kelgen Reseyding qatynqy qabaghyna Europanyng qalqan bolatynyn eskergen týrikpen aghayyndar búl jobagha әzerbayjan-týrikpen jaghynyng ekitarapty kelisimi jetkilikti dep otyr. Alayda, Kaspiy tenizining mәrtebesi әli anyqtalmaghandyqtan, tenizge tiyisti bóligine Iran men Resey ne der ekeni beymәlim... degenmen, «kýshtining qúiryghy diyirmen tartady» degen mәteldi eskersek, bәlkim búl mәsele «ishing bilsin, Alua-ay!» túrghysymen sheshilip qalar.
Týrikpenstan gaz qory boyynsha әlemde 4-orynda, al óndiru jóninen 14-orynda kórinedi. Ázirge gazdy Qytaygha, TMD elderi men Irangha satuda.
Áriyne, búl jayt búlaysha sheshiler me, sheshilmes pe edi, eger de Resey ukraindyq aumaqty jaulaugha qomaghaylanbasa... «Almaqtyng da salmaghy bar» degen – osy.
P.S. Europa men Resey arasyndaghy qazirgi teke-tireske qatysty bir sózinde QR Preziydenti Nazarbaev qazaq múnayy Batys elderine Týrikpen arqyly, yaghny Kaspiy tenizining qoynauymen de jete alatyndyghyn menzegen bolatyn. Rasynda, Reseyding qas-qabaghyna jaltaqtamay әzirbayjan men týrikpen birauzdylyq tanytsa, biz ýshinde Batysqa shyghatyn tóte jol ashylar edi. Al, týrikpenning gazy men múnayy bolsada qazaq dalasyn basyp, Shyghystaghy әleueti zor tútynushy – qytaygha erkin jete bermek.
Abai.kz