Osyghan deyin aqparat qúraldarynda Shynjanda etnikalyq úighyrlarmen hanzu últy arasynda qaqtyghys tuylghany, oqys oqigha saldarynan ondaghan adam opat bolghany habarlanghan edi. Poshtamyzgha atalghan jaghday turaly tómendegidey aqparat pen fotosuretter kelip týsti. Onda avtor qytay biyligining islam dinine degen qatygezdigi men ondaghy últ aralyq qaqtyghystardyng qandastarymyzgha da keri әseri bolyp jatqanyn tilge tiyek etken.

***      ***         ***

2014 jyly 28 shilde kýni Qytaydyng Shynjang avtonomiyaly okrugine qarasty Qashqar aimaghynyng Charshan audanynda qarulanghan top saqshy bólimshesi men ýkimettik úiymdargha shabuyl jasaghan. Qytay telearnasynyng taratqan aqparattaryna qaraghanda 10 neshe adam ólgen. 31 avtokólik zaqymdalyp, 6 kólik órtelgen.

Bir bólim ghalamtor habarlaryna qaraghanda Úighyr últshyldary Qytay biyligining din men tilge jasaghan qysymynyng kýshengine qatty óshikkeni aitylghan. Tipten namazgha nemese meshitke barghan azamattardy da jazagha tartyp, júmystan qudalaghan. Búl jergilikti últtyng yzasyn tudyrghan boluy mýmkin. Endi bir jaghynan úighyr tәuelsizdigi ýshin kýresip jýrgen azamattardyng josparly qimyly boluy da yqtimal.

Búnday jaghdaylar Qytaydyng Shynjang provinsiyasyndaghy sayasatyna qatty yqpal etude. Ásirese qandastarymyzdy da sharpyp jatyr. Sebebi, Qytay ýkimeti búl ónirge han últyn kóptep kóshirip әkelude. Al kóship kelgen qytaylar úighyrlardyng óltirip ketuinen qorqatyndyqtan ontýstiktegi úighyrlar kóp qonystanghan jerge barudan jasqanady. Onday jaghdayda qytaylar qazaghy basym soltýstik audandargha qonystanady. Mine búl qazaq kóptep qonystanghan aumaqqa auyr qysym bolatyny belgili. Ekinshi jaghynan, qytay júmyssyz jýrgen úighyr, qazaq azamattaryn әskerge jәne polisiya qyzmetine kóptep aluda. Búdan bylay batys Qytayda últtyq mәsele tuylsa, sol әskerler men últtyq saqshylardy qarsy qoyy mýmkin.

Beysen Ahmetúly

Abai.kz