وسىعان دەيىن اقپارات قۇرالدارىندا شىڭجاڭدا ەتنيكالىق ۇيعىرلارمەن حانزۋ ۇلتى اراسىندا قاقتىعىس تۋىلعانى، وقىس وقيعا سالدارىنان ونداعان ادام وپات بولعانى حابارلانعان ەدى. پوشتامىزعا اتالعان جاعداي تۋرالى تومەندەگىدەي اقپارات پەن فوتوسۋرەتتەر كەلىپ ءتۇستى. وندا اۆتور قىتاي بيلىگىنىڭ يسلام دىنىنە دەگەن قاتىگەزدىگى مەن ونداعى ۇلت ارالىق قاقتىعىستاردىڭ قانداستارىمىزعا دا كەرى اسەرى بولىپ جاتقانىن تىلگە تيەك ەتكەن.

***      ***         ***

2014 جىلى 28 شىلدە كۇنى قىتايدىڭ شىڭجاڭ اۆتونوميالى وكرۋگىنە قاراستى قاشقار ايماعىنىڭ چارشان اۋدانىندا قارۋلانعان توپ ساقشى بولىمشەسى مەن ۇكىمەتتىك ۇيىمدارعا شابۋىل جاساعان. قىتاي تەلەارناسىنىڭ تاراتقان اقپاراتتارىنا قاراعاندا 10 نەشە ادام ولگەن. 31 اۆتوكولىك زاقىمدالىپ، 6 كولىك ورتەلگەن.

ءبىر ءبولىم عالامتور حابارلارىنا قاراعاندا ۇيعىر ۇلتشىلدارى قىتاي بيلىگىنىڭ ءدىن مەن تىلگە جاساعان قىسىمىنىڭ كۇشەيۋىنە قاتتى وشىككەنى ايتىلعان. تىپتەن نامازعا نەمەسە مەشىتكە بارعان ازاماتتاردى دا جازاعا تارتىپ، جۇمىستان قۋدالاعان. بۇل جەرگىلىكتى ۇلتتىڭ ىزاسىن تۋدىرعان بولۋى مۇمكىن. ەندى ءبىر جاعىنان ۇيعىر تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ جوسپارلى قيمىلى بولۋى دا ىقتيمال.

بۇنداي جاعدايلار قىتايدىڭ شىڭجاڭ پروۆينتسياسىنداعى ساياساتىنا قاتتى ىقپال ەتۋدە. اسىرەسە قانداستارىمىزدى دا شارپىپ جاتىر. سەبەبى، قىتاي ۇكىمەتى بۇل وڭىرگە حان ۇلتىن كوپتەپ كوشىرىپ اكەلۋدە. ال كوشىپ كەلگەن قىتايلار ۇيعىرلاردىڭ ءولتىرىپ كەتۋىنەن قورقاتىندىقتان وڭتۇستىكتەگى ۇيعىرلار كوپ قونىستانعان جەرگە بارۋدان جاسقانادى. ونداي جاعدايدا قىتايلار قازاعى باسىم سولتۇستىك اۋداندارعا قونىستانادى. مىنە بۇل قازاق كوپتەپ قونىستانعان اۋماققا اۋىر قىسىم بولاتىنى بەلگىلى. ەكىنشى جاعىنان، قىتاي جۇمىسسىز جۇرگەن ۇيعىر، قازاق ازاماتتارىن اسكەرگە جانە پوليتسيا قىزمەتىنە كوپتەپ الۋدا. بۇدان بىلاي باتىس قىتايدا ۇلتتىق ماسەلە تۋىلسا، سول اسكەرلەر مەن ۇلتتىق ساقشىلاردى قارسى قويۋى مۇمكىن.

بەيسەن احمەتۇلى

Abai.kz