Bala kýnimizde әdeby kitaptardy kóp oqityn edik. Mektep qabyrghasynda bizdi әdebiyetke baulyghan ústazdarymyz kóbinese «Eger men millioner bolsam», «Eger men bay bolsam» degen taqyryptarda shygharma jazdyratyn-dy. Sonda bala qiyalymyzgha erik berip: «Men óskende kóp aqsha tauyp, bay bolyp, ýlken kәsiporyn salamyn» dep jazatynbyz. Qazirgi balalardyng da armany osyghan úqsas. Kópshiligi eseygende jaqsy mamandyq alyp, jalaqysy kóp jerde júmys istegisi keletinderin aitady. Bir qaraghanda osynday qiyaly bar balalargha qyzygha qaraugha bolady. «Qiyal degenimiz – adamnyng sanasynda payda bolatyn jospardyng sheberhanasy ispettes» deydi Napaleon Hill.

Bizding qogham da naryqqa kóshti. Sonyng arqasynda biylik halyqty dәuletti, tabysty bolugha shaqyryp otyr. Ol ýshin barlyq jaghday jasalghan. Eng bastysy, memleket qazir әrbir qazaqstandyqqa bizneste ózining baghyn synap kóruge ýlken mýmkindik berip otyr. Yaghni, millioner bolamyn dep aldyna maqsat qoyghan adam, týbinde soghan qol jetkizedi. «Biz elimizdegi әrbir adam ózining biznestegi baghyn synap kóruge, qoghamymyzdaghy jýrgizilip jatqan ekonomikalyq ózgeristerding tolyqqandy qatysushysy boluyna qolayly jaghday tughyzuymyz kerek. Árbir adam ózining mәselesin memleket sheship beredi dep kýtip otyrmauy tiyis»,- dedi memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaev «Qazaqstan 2050» strategiyasynda.

Elbasymyz atap aitqan ekonomikalyq janarulardyng biri – jana jekeshelendiru. «Jana» dep aidar taqqanymyz – búl 90-shy jyldardaghy jekeshelendiruden mýldem bólek. Sebebi, Ýkimet halyqty búl sharagha aldyn-ala dayyndap aldy. 2013 jyly tolyghymen jekeshelendiru nauqanyn týsindiru júmystarynyng jýrgizilgeni – osynyng aighaghy. Al, biylghy sәuir aiynda Ministrler kabiyneti 2014-2016 jyldargha arnalghan jekeshelendiruding keshendi josparyn jariya etti. Sol jospargha sәikes, eki jylda kommunaldyq menshiktegi 780 kәsiporyn bәsekelestik ortagha beriledi. Eng bastysy, jekeshelendirudin, úiymdar men mekemelerdi qayta qúrudyng jәne taratudyng nәtiyjesinde memleket menshigindegi úiymdar 28 payyzgha, kommunaldyq menshiktegi úiymdar 38 payyzgha, últtyq holdingterdegi kompaniyalardyng sany 36 payyzgha deyin qysqarady. Osylaysha, naryqtyq mehanizmderdi nyghaytu ýshin, memleket sharuashylyq subektilerindegi ózining ýlesin qysqarta bermekshi.

«Baylyq múrat emes» deydi qazaq. Alayda, Qazaqstan әlemdegi damyghan 30 elding qataryna kirui ýshin, qazaqstandyqtardyng tabysty, auqatty bolghany jón shyghar. Eger elde kәsipkerlikpen ainalysatyn adamdardyng sany kóbeyip, ózimizge qajetti ónimder men tauarlardy ózimiz óndirip jatsaq, ol – damudyng joly. Osy túrghydan alghanda, elimizde búqaralyq kәsipkerlikti qalyptastyru memleketting últtyq iydeyasynyng bir bólshegine ainalyp otyrghanyn týsinu qiyn emes. Qazirding ózinde qazaqstandyqtar tabysty kәsipkerlerding últyna ainalyp keledi. Endi mine, Ýkimet qolgha alyp jatqan aqsha men mýlikti zandastyru, jekeshelendiru nauqany siyaqty sharalar osyny dәleldeui tiyis. Árbir dәuletti qazaqstandyq shetelden emes, óz elinen kәsiporyn satyp alyp, ony órkendetuge bar qajyr-qayratyn júmsauy kerek dep oilaymyn.

Sózimizding basynda millioner bolu turaly aittyq. Aytpaqshy, elimizdegi jana biznes sayasat osyghan zor mýmkindik berip otyr. Qalay? Mysalgha, «halyqtyq IPO» baghdarlamasy iske asyrylghangha deyin kez-kelgen adam últtyq kompaniyalar men holdingterding aktivterin satyp ala alatyn ba edi? Áriyne, joq. 2012-2013 jyldary tabysty jýrgizilgen osy shara biyl da qarqyn alady. 2014 jyldyng shilde aiynan bastap elimizdegi últtyq kompaniyalar men holdingterding aktivteri Qarjy ministrligining birynghay elektrondyq sauda alanynda satugha shygharyldy. Ekonomika jәne budjettik josparlau ministri Erbolat Dosaev habarlaghanday, «Samúryq-Qazyna» ÚÁQ-nyng kompaniyalar tobynan bәsekelestik ortagha 106 aktiyv, «Bәiterek» holdinginen 15 aktiyv, «QazAgrodan» - 32, «Parasattan» - 8, «Zerdeden» - 2 aktiv satylymgha shygharylady. Búl shara barynsha ashyq, jariya týrde ótpekshi.

Ámirlan Álimjan 

Abai.kz